3.6 Het goed hebben en goed doen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.6 Het goed hebben en goed doen

Tijdvak 6: Regenten & Vorsten

Lesdoel

Hoe kwam de welvaart tot uiting in de Gouden Eeuw?

Was er welvaart voor iedereen in de Gouden Eeuw?

Stadhuis in Amsterdam volgens het classicisme. De macht, welvaart en status van Amsterdam ten toon gesteld.

Buitenhuis van regenten aan de Vecht, de Amstel of in het duinengebied. Trots, welvaart en rijkdom  van rijke handelaren.

Stadhuis en regenten

Amsterdamse regenten (rijke koopmansfamilies) bestuurden de stad en belangrijke instellingen (tehuis voor wezen en oude mannen en vrouwen, ook voc en wic.

Onder stadhuis: rechtbank van de stad. 

- boetes

- verbanning uit de stad

- geseling/ verminking

- dood straf

Pronken met wat je hebt

Republiek: geen koning, maar burgerbestuur.

Ieder 7 provinciën/gewesten bestuurd door provinciale staten.

Maurits en Frederik Hendrik stadhouder in die gewesten.

Frederik Hendrik (1625-1647) gedroeg zich als vorst. 

stadhouders ( en rijke burgers) gaven opdrachten aan kunstenaars en architecten. 

Paleis het Loo (buitenhuis). Kon je mee pronken.

In de zomermaanden ging men naar hun buitenhuis om stad te ontvluchten. 

Hingen vol met schilderijen, was duur:

- Rembrandt van Rijn en Frans Hals

Schilderkunst

Ook in de schilderkunst is er een Gouden Eeuw. De rijke burgers hadden namelijk geld om kunst te laten maken. 

In andere landen waren vorsten, edelen en geestelijken degene die kunst kochten. In de Republiek was geen koning, de katholieke kerk was verboden en calvinisten wilden geen kunst in de kerk. 

Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Jan Steen en Frans Hals

zijn de belangrijkste Nederlandse schilders uit die tijd. 

Zij schilderden vooral portretten en scènes uit het dagelijks leven. 

De cultuur

Schilderkunst: Rembrandt, Vermeer, Frans Hals, Jan Steen

Opdrachtgevers: de burger, onderwerpkeuze dus ook anders

Familieportretten, stillevens, zeegezichten en dagelijks leven

Het lagere volk

grauw: arme mensen

Republiek: geen hongeroproeren: import graan. 

- tekort aan werklui

- lonen en prijzen hoger

- wintermaanden: lagere loon

Rijken deden aan liefdadigheid: brood of turf halen. Bedeling.

man en vrouw

Republiek: vrouwen zelfstandig:

- mannen op zee, vrouw thuis

- cultuur

Gewoon dat vrouwen de boekhouding van de zaak van hun man deden. 

Vele bedrijven gerund door een vrouw.

Zonder begeleiding naar de kroeg.

Keuze vriend/echtgenoot: vrijer.

Huiswerk

Maken opdrachten 3.6