1 mh, grammatica blok 3, 4 en 5

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Grammatica blok 3, 4 en 5

Weet je het nog?

Grammatica: alle taalregels, waaronder spelling en formulering.

Waarom grammatica:

- met grammaticale termen kun je over taal praten;

- handig voor het leren van andere talen;

- grammatica is gewoon leuk.

Wat kun je, wat ga je leren?

Lees op blz. 132 het vak met roze stippen (Voordat je aan deze paragraaf begint:)

Maak opdracht 7 en 8.

Neem daarna over in je schrift wat je gaat leren (Wat kun je aan het einde van deze paragraaf:

Je kunt benoemen: znw, lw, bnw, vz

 

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Vertel in twee woorden wat je ziet op elk plaatje.

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

lidwoorden: de, het en een

zelfstandig naamwoorden: mensen, dieren dingen, planten, ongrijpbare begrippen

- Je kunt er een lidwoord voor zetten

- Je kunt er vaak verkleinwoordjes van maken

- Je kunt ze vaak in meer- of enkelvoud zetten 

- Alle namen

                                                                                   Maak opdracht 10 op blz. 134

Vandaag

1. Lezen

2. Nakijken huiswerk

3. Wat weten we al?

zelfstandig naamwoorden, lidwoorden en werkwoorden

4. Vandaag komt er een woordsoort bij: het bijvoeglijk naamwoord.

 

Schrijf de lidwoorden, zelfstandig naamwoorden en werkwoorden op van onderstaande zinnen:

De jongste broer van mijn vader is de oom van Japie. Ik ben overigens niet de neef van deze jongen, hoewel ik die gedachte kan begrijpen.

bijvoeglijk naamwoord

Wat kun je vertellen over deze fiets?

bijvoeglijk naamwoord

Bijvoeglijk naamwoorden (bnw) geven aanvullende kenmerken of eigenschappen aan zelfstandig naamwoorden.

De ....... fiets

Wat kun je invullen op de .......?

Maak opdracht 11 en 12 op blz. 134 en 135

Vandaag

1. Lezen

2. Weet je het nog? znw-lw-bnw-ww

3. Opdracht 12 bespreken

3. Het voorzetsel

Je leert hoe je een voorzetsel herkent

Wanneer woorden wel en wanneer ze geen voorzetsels zijn

Hoe je een zin maakt mbv een bouwplan van woordsoorten

Wat zijn de zelfstandig naamwoorden in de onderstaande zin?

Dat idee leek mijn klasgenoten ook leuk.

Wat zijn de lidwoorden in de onderstaande zin?

Kun jij de leerlingen een appje sturen met het huiswerk?

Wat zijn de bijvoeglijk naamwoorden in de onderstaande zin?

Zij wil haar geliefde teddybeer niet naar de nieuwe kringloopwinkel brengen.

Voorzetsels

Voorzetsels noemt men ook wel kast-, feest- of Sinterklaaswoorden.

Je kunt ze namelijk makkelijk voor kast, feest of Sinterklaas zetten

In de kast

Tijdens het feest

Volgens Sinterklaas

Met Sinterklaas

Na het feest

Op de kast

Let op! Soms lijkt een woordje een voorzetsel, maar is het een onderdeel van een werkwoord:

Dat schiet niet op

Hij dwaalde af

Dan is het dus geen voorzetsel!!!!

Noteer de voorzetsels uit onderstaande zin.

Op onze school gaan de leerlingen elke dag naar hun kluisje om de jas op te bergen.

Aan de slag

Maak opdracht 13, 14 en 15 op blz. 135 en 136

Vandaag

- Lezen

- Opdracht 15 bespreken

- Zinnen maken met een bouwplan.

- Zinsontleden: Weet je het nog?

Maak een zin met het volgende bouwplan:

lw-bnw-znw / haalde / vz-lw-bnw-znw / lw-znw

Maak een zin met het volgende bouwplan:

lw-znw /ww/vz-lw-bnw-bnw-znw / lw-znw-znw/ww

Weer terug naar zinsontleding

Maak opdracht 8 en 9 op blz. 183

Vandaag

- lezen

- herhaling woordssorten

- nakijken opdracht 8 zie nakijkboek

- het lijdend voorwerp

Welk woordsoort is mooie in onderstaande zin?

Ik wil die mooie bloemen in een vaas zetten.

1. lw
2. znw
3. bnw
4. ww

Welk woordsoort is verschoven in onderstaande zin?

Gisteren heeft mijn moeder alle meubels verschoven.

1. lw
2. znw
3. bnw
4. ww

Welk woordsoort is verschoven in onderstaande zin?

Gisteren heeft mijn vader alle verschoven meubels teruggezet.

1. lw
2. znw
3. bnw
4. ww

Welk woordsoort is vader in onderstaande zin?

Gisteren heeft mijn vader alle verschoven meubels teruggezet.

1. lw
2. znw
3. bnw
4. ww

Nakijken opdracht 8

Klik hier voor het nakijkboek

Het lijdend voorwerp

In veel zinnen staat een zinsdeel dat nodig is voor een handeling.

Bijvoorbeeld:

Hij gaf zijn beste vriend tijdens het feest een prachtig cadeau.

Hij / gaf / zijn beste vriend / tijdens het feest / een prachtig cadeau.

ond - ww - aan wie? - wanneer? - wat?

Het lijdend voorwerp

Hij / gaf / zijn beste vriend / tijdens het feest / een prachtig cadeau.

ond - ww - aan wie? - wanneer? - wat?

Stellen we nu de vraag: Wat of wie gaf hij? 

dan is het antwoord: een prachtig cadeau

Een prachtig cadeau benoemen we als het lijdend voorwerp

lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp vind je in een zin door:

1. de zin in zinsdelen te delen

2. het wwg op te zoeken

3. het onderwerp op te zoeken

4. daarna de vraag te stellen: Wat of wie + wwg + ond?

Lijdend voorwerp: Wat of wie + wwg + ond?

Morgen hebben we een toets.

Wat is het lijdend voorwerp?

Lijdend voorwerp: Wat of wie + wwg + ond?

Margje nodigt Willem ook uit voor haar verjaardag.

Wat is het lijdend voorwerp?

Lijdend voorwerp: Wat of wie + wwg + ond?

Mijn ouders hebben voor ons sushi gemaakt.

Wat is het lijdend voorwerp?

Lijdend voorwerp: Wat of wie + wwg + ond?

Wanneer mail jij het werkstuk aan je klasgenoten?

Wat is het lijdend voorwerp?

Aanvullende aantekening

- het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel;

- niet in elke zin staat een lijdend voorwerp;

- je begint de vraag voor het lijdend voorwerp met wat, als je daar geen antwoord op krijgt,

  dan begin je met wie.

Dus: 

Die prachtige struik trek ik morgenochtend uit de grond: Wat trek ik?

Dat vervelende jongetje haal ik straks uit de klas: Wie haal ik?

Dus

1. Zet alle werkwoorden tussen streepjes.

2. Onderstreep de pv

3. Deel een zin in zinsdelen (elke woordgroep die je voor de pv kunt zetten is een zinsdeel)

4. Zoek het wwg op (alle ww in de zin, ook scheidbare)

5. Zoek het onderwerp op (Wie of wat + gez?)

6. Zoek het lijdend voorwerp op (Wat of wie + gezegde + onderwerp)

7. Zet de juiste vraag (waar?/wanneer?/aan wie/ enz.) onder de overige zinsdelen.

Klik hier voor een oefening.

 

Vandaag

- lezen

- bespreken opdracht 10 t/m 14 (zonder 12)

- opdracht 15, 16 en 17

Doel van de les: Je vaardigheid in zinsontleden versterken.

Extra oefening: http://www.passito.be/index_bestanden/nederlands/lv01.htm

Vandaag

1. Lezen

2. Weet je het nog?

3. Herhaling woordsoorten (opdracht 17 t/m 20)

Deel de onderstaande zin in zinsdelen:

Aan zijn arme buurman heeft de weldoener uit Lochem als verrassing zijn Ferrari nagelaten.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de onderstaande zin?

Aan zijn arme buurman heeft de weldoener uit Lochem als verrassing zijn Ferrari nagelaten.

Wat is het onderwerp in onderstaande zin?

Aan zijn arme buurman heeft de weldoener uit Lochem als verrassing zijn Ferrari nagelaten.

Wat is het lijdend voorwerp in onderstaande zin?

Aan zijn arme buurman heeft de weldoener uit Lochem als verrassing zijn Ferrari nagelaten.

Is het zinsdeel 86 kilo een lijdend voorwerp? Leg uit waarom wel of waarom niet.

Weegt meneer Munk 86 kilo volgens zijn weegschaal?

Woordsoorten

lidwoord

znw

ww

bnw

vz

Maak opdracht 18, 19 en 20 op blz. 187 en 188

en dan komt er nog één bij!

Vandaag

- lezen

- nakijken opdracht 18 t/m 20

- weet je het nog? woordsoorten

Grammatica, woordsoorten, de laatste meters!

lidwoord

znw

ww

bnw

vz

Het persoonlijk voornaamwoord

Persoonlijk voornaamwoorden zijn woorden die verwijzen naar personen, groepen, voorwerpen of onzichtbare zaken. Je kunt ze vaak vervangen door mensen dieren en dingen.

In zinnen kom je ze tegen als onderwerp: ik, je, jij, u, hij, ze, zij, het, wij, we, jullie, zij (mv), ze (mv) of als lijdend/meewerkend voorwerp: mij, me, jou, je, u, hem, haar, het, ons, jullie, hun.

We onderscheiden ook wel drie grammaticale personen

eerste persoon: ik, mij, me, wij, we, ons

tweede persoon: jij, u, jou, jullie

derde persoon: zij (ze), hij hem, haar, het, hun, hen

Lastig? Dat valt wel mee: 

denk maar aan het volgende ezelsbruggetje

Ik ben de eerste persoon en ben het dichtste bij

Jij bent de tweede persoon, ik kan je zien/horen, je staat ietsje verderop

Hij is de derde persoon, hij kan overal zijn, dus ook heeeeel ver weg.

Maak opdracht 14 t/m 17

Klik daarna op de link

voorbereiding toets grammatica

• Periodeplanner invullen (bolletjes kleuren)                                                                       rood = onv of  niet gemaakt/nagekeken, groen = in orde
• bekijk de uitslag van de formatieve toets en vergelijk deze met de succescriteria (dikgedrukte oefeningen op de periodeplanner
• arceer in de kolom de onderdelen die goed gaan
• zoek op de methodesite (Magister Bronnen) bij het tabblad 'Bijspijkeren' de oefeningen die extra aandacht nodig hebben
• maak de bijspijkeroefeningen
• zoek daarna via Google oefeningen: 'oefenen lijdend voorwerp'.

Bijspijkeren

Oefeningen: https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-onderwerp-en-lijdend-voorwerp/