afronden 4.1 + 4.2 + UL 4.3 (2VWO)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Je gaat bij binnenkomst meteen beginnen met de startopdrachten:

1= maak ONLINE van basisstof 4.1 - opdracht 1 t/m 6 (4 deels in WB kleuren)

2= maak ONLINE van basisstof 4.2 - opdracht 1 t/m 7 (waarvan 4 in je WB)

3 = maak een begrippenlijst van basisstof 4.1 + 4.2  

       (in een schrift of op een los blad)

TIBO + JARNE + NICK;

maken als strafwerk ook opdracht samenhang op blz. 15

planning:

1 = startopdrachten maken 

2 = leerdoelen + uitleg 4.3

4 = aan de slag met opdrachten 

5 = huiswerk opgeven voor volgende les

leerdoelen 4.3

1. Ik kan uitleggen hoe zaadcellen en eicellen worden gevormd.                                                                                                                    
2. Ik kan de menstruatiecyclus beschrijven. 

VRUCHTBAARHEID

Vanaf de puberteit zorgen hormonen voor de productie van zaadcellen en de rijping van eicellen.

Vanaf dat moment ben je vruchtbaar. 

Vorming zaadcellen 

Als een jongen ongeveer 13 jaar is, worden zijn  

teelballen actief onder invloed van geslachtshormonen. 

Ze produceren elke dag vele miljoenen mannelijke zaadcellen.

De temperatuur in de balzak is iets lager dan die in de buikholte. Dat is gunstig voor de ontwikkeling van de zaadcellen.

Vorming zaadcellen, wat weet jij al?! 

• De zaadcellen worden tijdelijk opgeslagen in de bijballen. 
• De zaadleiders vervoeren de zaadcellen. 
• De zaadblaasjes en de prostaat voegen vocht toe aan de zaadcellen.
• Het vocht uit de zaadblaasjes bevat voedingsstoffen voor de zaadcellen, zodat de zaadcellen nog een aantal kunnen overleven in de baarmoeder/eileider van een vrouw. 
• Sperma = zaadcellen + vocht uit zaadblaasjes & prostaat. 
• ( 1 % zaadcellen)
• Bij de prostaat komen de zaadleiders uit in de urinebuis.
• De urinebuis loopt door de penis.
• Tot op hoge leeftijd kan een man zaadcellen produceren. 

Rijping eicellen, wat weet jij al?!

• Vanaf de geboorte zitten bij een vrouw honderdduizenden onrijpe eicellen in de eierstokken. 
• Vanaf de puberteit rijpt ongeveer één keer per 4 weken een eicel.
• Die eicel komt dan vrij uit een eierstok. (=ovulatie / eisprong)
• 14 dagen VOOR de menstruatie vindt de ovulatie plaats. (dus terugtellen)
• Een eicel blijft 12 tot 24 uur in leven.
• Daarna sterft hij af;
• de resten worden opgenomen in het bloed.
• Dit gebeurd in de eileider. (bereikt baarmoeder niet)

Als een eicel na de ovulatie wordt bevrucht door een zaadcel, kan hij wel in leven blijven. IN de baarmoeder kan de bevruchte eicel zich ontwikkelen tot een kind. De vrouw is zwanger. 

menstruatie /ongesteld zijn

De baarmoeder is vanbinnen bekleed met baarmoederslijmvlies.
In het baarmoederslijmvlies kan een bevruchte eicel zich vastzetten en uitgroeien tot een kind.

• Menstruatie = het maandelijks afstoten van baarmoederslijmvlies en bloed.
• Gebeurt wanneer een eicel niet bevrucht wordt. 
• Slijmvlies en bloed worden via de vagina afgevoerd. 

menstruatie /ongesteld zijn

Tussen de 10de en 16de jaar worden de meeste meisjes voor het eerst ongesteld.

Bij sommige meisjes of vrouwen duurt de menstruatie een dag of 3, bij anderen een week. 

De samentrekkingen van de baarmoederwand kunnen voelen als pijnlijke buikkrampen.

Meisjes en vrouwen kunnen zich vlak voor en tijdens de menstruatie nerveus of verdrietig voelen. Sommige zijn sacherijnig of afwezig, 

of hebben last van hoofdpijn, buikpijn, rugpijn of spierpijn.

Er zijn ook vrouwen die nergens last van hebben. 

Endometriose

• Bij ± 10% van de vruchtbare meisjes en vrouwen zit weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder. Bijvoorbeeld op de eierstokken of op de urineblaas. (=endometriose)
• De stukjes weefsel reageren, net als het baarmoederslijmvlies, op de geslachtshormonen die de eierstokken produceren. 
• Dit geeft (extra) pijn tijdens de menstruatie, maar soms ook constante buikpijn.

menstruatiecyclus

Het terugkerende opbouwen en afstoten van baarmoederslijmvlies.

• dag 1 : begin van de menstruatie; afbraak baarmoederslijmvlies
• vanaf dag 5 (ongeveer): begin opbouw baarmoederslijmvlies, gaat ook meer bloedvaten bevatten.
• dag 14 (ongeveer): ovulatie
• dag 28 : laatste dag van de  cyclus, einde opbouw baarmoederslijmvlies
• dag 29: Begin van de volgende menstruatie(cyclus)

Als een meisje net begonnen is met menstrueren, is de cyclus vaak onregelmatig.

menstruatie-

middelen

Er zijn verschillende middelen in verschillende maten om slijmvlies en bloed tijdens de menstruatie op te vangen:

• maandverband  (wegwerp / herbruikbaar)
• menstruatieondergoed/zwembroek
• tampon
• menstruatiecup

Tijdens de menstruatie is het belangrijk dat je je goed wast tussen de vulvalippen (zonder zeep).

Misschien heb je weleens gehoord van tamponziekte of Toxic Shock Syndrome en dat je het kunt krijgen als je als vrouw tampons te lang draagt.

Een tampon moet dus tijdig worden vervangen!

Voor alle menstruatiemiddelen geldt dat ze vanwege de hygiene tijdig moet vervangen. 

Ga aan de slag met het maken van:

•  maak ONLINE van basisstof 4.2 - opdracht 1 t/m 7     (waarvan 4 in je WB)

• Maak ONLINE van basisstof 4.3 - opdracht 1 t/m 7  (waarvan 5 + 6 in je WB)

Wat niet af is in de les, wordt automatisch huiswerk voor morgen.