hoofdstuk 18

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Week 43 les 1

Start met hoofdstuk 18

Periode 2 SE hoofdstuk 1,5,18 en 19 (90 minuten)

Bespreken SE volgende les

Taken maken eind van de week laten aftekenen (bij mij).

18.1 Categoriale inkomensverdeling

De categoriale inkomensverdeling geeft aan hoeveel procent van het totale inkomen wordt verdiend met de verschillende productiefactoren.

(18.3 personele inkomensverdeling: geeft aan hoe het totale inkomen is verdeeld over de huishoudens)

100% = totale NBP

NBP?

alle toegevoegde waarden bij elkaar opgeteld = NBP

toegevoegde waarde wordt gecreëerd d.m.v. de productiefactoren

iedere productiefactor heeft eigen beloning (=primair inkomen)

Het aandeel van de productiefactor Arbeid

Loonquote

Met de loonquote meten we hoeveel procent van het totaal verdiende inkomen naar de werknemers (in loondienst) gaat. In het gegeven diagram is dat dus 79%

AIQ

Met de arbeidsinkomensquote kijken we niet alleen naar hoeveel inkomen gaat naar de werknemers, maar houden we ook rekening met de zelfstandige ondernemers die arbeid leveren. Dit ‘looninkomen’ van de ondernemer dient hij zichzelf toe te kennen uit de winst. Het is dus niet zozeer een vergoeding voor zijn ondernemerschap, maar voor zijn geleverde arbeid.

AIQ

een eenvoudig getallenvoorbeeld

verschil loonquote en arbeidsinkomensquote

loonquote = 60%

aiq = 63%

het belang van arbeidsinkomen.........

Arbeidsinkomen wordt  gebruikt voor bestedingen.

Een laag arbeidsinkomen kan dus leiden tot een afname van de binnenlandse bestedingen.

Wanneer werknemers niet veel verdienen, kopen ze ook minder. Dat is slecht voor veel winkeliers in Nederland.

maar.......

Hoe groter het aandeel arbeidsinkomen, hoe minder er overblijft voor het aandeel ‘winst’.

 

Genoeg winst is belangrijk omdat hiermee nieuwe investeringen gedaan kunnen worden.

Ondernemers willen geen risico nemen met hun geld als dat weinig oplevert. Als er geen nieuwe investeringen en bedrijven komen, is er ook geen werk meer.

restquote

de 'restquote' (aandeel huur/pacht/interst) verandert niet snel.

er bestaat dus vooral een spanningsveld tussen AIQ en winstquote

dalende aiq...

stijgende aiq...

dalende aiq...

stijgende aiq...

…kan leiden tot een daling werkgelegenheid

…kan het gevolg zijn van een toename in arbeidsproductiviteit

… kan duiden op een verslechtering investeringsklimaat

…kan duiden op een toename van de inkomensongelijkheid

uitleg voorgaande sleepvraag

een aantal vragen en antwoorden met betrekking tot de AIQ (1van2)

een aantal vragen en antwoorden met betrekking tot de AIQ (2van2)

en de rest.....

In het taartdiagram kunnen we zien dat 16% van het totaal verdiende inkomen winst is.

De productiefactor ‘ondernemerschap’ heeft dus een aandeel van 16%; de zogenaamde winstquote.

winstquote

18.2 inkomensbronnen en -verschillen

Iedere meerderjarige in NL (die kan werken) heeft een inkomen.
Ben je in loondienst, dan ontvang je geld: primair inkomen
Ook werklozen hebben een inkomen (WW of bijstand): secundair inkomen

• Inkomen verdient met INZET van PRODUCTIEFACTOREN  = primair inkomen
• Van primair inkomen gaat belasting af, die gaat deels naar mensen die geen of onvoldoende inkomen hebben of een steuntje kunnen gebruiken. Wat jij en iedereen uiteindelijk overhouden is secundair inkomen.
  

Van primair naar secundair inkomen

• Je ontvangt inkomen door inzet productie factoren = primair inkomen.

• Het secundaire inkomen is het inkomen nadat de overheid door het heffen van loon- en inkomstenbelasting en het verstrekken van inkomensafhankelijke subsidies en uitkeringen het (primaire) inkomen heeft herverdeeld.
  
• Deze herverdeling van inkomen is meestal bedoeld om het inkomen wat gelijker te verdelen over de bevolking.
  

tertiair inkomen

Als je de ontvangen consumptie-gebonden prijs verlagende subsidies bij je secundaire inkomen optelt en daar de consumptie -gebonden prijsverhogende belastingen van aftrekt, bereken je het tertiair inkomen.

Hoe is het inkomen verdeeld?

• De marktwerking resulteert in een verdeling van inkomsten en beloningen.
• Zet alle mensen met een inkomen op een lange rij van arm tot rijk.
• Schrijf erbij wat ze verdienen, en je hebt de inkomensverdeling

Voor volgende week.........

huiswerk

opgave 1 van de huiswerkopdrachten.

Iedere les bespreken we deze opdrachten.

Je moet de opdrachten dus maken!!!

week 45 les 1 

bespreken opgave 1 sociale partners (gemaakt???)

uitleg Lorenzcurve

maken opgave 2 en 3 

De Lorenzcurve

de parade 

1 voor 1 is veel werk, stel we delen de bevolking in 10 groepen op

Wat kun je hier mee? Hoe teken je dit in een grafiek?

• De marktwerking resulteert in een verdeling van inkomsten en beloningen.
• Zet alle mensen met een inkomen op een lange rij van arm tot rijk.
• Schrijf erbij wat ze verdienen, en je hebt de inkomensverdeling

lorenz curve

horizontale as:

• bevolking van 0 tot 100%, geordend op inkomen (hier: groepjes van 10%)

verticale as:

• het inkomen dat CUMULATIEF wordt verdient van het totale inkomen

• je start bij 0% en eindigt bij 100%

Teken de grafiek (5 minuten)

• De marktwerking resulteert in een verdeling van inkomsten en beloningen.
• Zet alle mensen met een inkomen op een lange rij van arm tot rijk.
• Schrijf erbij wat ze verdienen, en je hebt de inkomensverdeling

Het eindresultaat
De buik is groot >> de ongelijkheid is ....
De buik is klein >> de ongelijkheid is ....

• De marktwerking resulteert in een verdeling van inkomsten en beloningen.
• Zet alle mensen met een inkomen op een lange rij van arm tot rijk.
• Schrijf erbij wat ze verdienen, en je hebt de inkomensverdeling

De Gini coefficient

De Gini coëfficiënt is een getal om de inkomensongelijkheid uit te drukken.

Een daling van de gini-coëfficiënt geeft dus aan dat er sprake is van nivellering.

week 45 Les 2 

bespreken opgave 2 en 3 van het huiswerk

uitleg paragraaf 18.4 

Taak week 44 is 18.1/18.2/18.3/18.6

Taak week 45 is  18.9/18.10/18.11/18.14

paragraaf 18. 4

Wanneer de inkomensverschillen in verhouding kleiner worden, spreken we van nivelleren.

Worden de inkomensverschillen in verhouding groter, dan noemen we dat denivelleren.

belasting 

In Nederland is er sprake van progressieve inkomstenbelasting waarbij de hogere inkomens relatief meer belasting betalen.

En hebben mensen met een laag inkomen recht op diverse uitkeringen, toeslagen of subsidies.

Op die manier zorgt de overheid voor gedeeltelijke herverdeling van het inkomen.

Het secundaire inkomen is gelijker verdeelt dan het primaire inkomen.

week 46 les 1

bespreken opgave 4 en 5

uitleg paragraaf 18.5  aan de hand van opgave 6!

voorbeeld: belasting 

In Nederland is er sprake van progressieve inkomstenbelasting waarbij de hogere inkomens relatief meer belasting betalen.

En hebben mensen met een laag inkomen recht op diverse uitkeringen, toeslagen of subsidies.

Op die manier zorgt de overheid voor gedeeltelijke herverdeling van het inkomen.

Het secundaire inkomen is gelijker verdeelt dan het primaire inkomen.