V4 AK Herhaling 2.7 t/m 2.12

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Rob Jetten: nieuwe minister van klimaat en energie

Wat moet je kennen en kunnen?

Paragraaf 2.7 t/m 2.10: 

• Lees de tekst van de 3 paragrafen goed door en leer de begrippen
• Je moet 3 manieren van klimaatonderzoek weten en kunnen beschrijven/uitleggen
• Je kent een oorzaak voor klimaatverandering op korte, middenlange en lange termijn.
• Je moet voorbeelden kunnen geven van een negatief en een positief terugkoppelingsmechanisme; ook moet je van een voorbeeld kunnen aangeven of het een negatief of een positief terugkoppelingsmechanisme is. 
• Je kent de door het IPCC veronderstelde oorzaken van huidige klimaatverandering met betrekking tot broeikasgassen en landgebruik.
• Je weet wat klimaatmodellen zijn

Wat moet je kennen en kunnen?

Paragraaf 2.11 en 2.12

- Je kent de gevolgen voor Nederland

- Je weet welk beleid gevoerd wordt. 

Hiervoor gebruik je niet de paragrafen in je boek maar de volgende website: 

http://klimaatagenda.minienm.nl/

Negatief terugkoppelingsmechanisme

Een reeks van processen die in gang gezet wordt door een verandering, maar uiteindelijk die verandering tegenwerkt.

Voorbeeld: 

Wolken reflecteren invallende zonnestralen en hebben zo een afkoelend effect.

Maar wolken kunnen ook positief terugkoppelingsmechanisme zijn:  wolken absorberen de infrarode straling (warmtestraling) die de aarde terug uitstuurt. Zo dragen ze bij aan de opwarming van het klimaat. 

Positief terugkoppelingsmechanisme: 

 De oorspronkelijke verandering wordt versterkt.

IJs-albedo effect is een voorbeeld van positieve terugkoppeling

• Wanneer de aarde opwarmt, smelt er meer ijs. 
• Hierdoor daalt het albedo, de hoeveelheid zon die weerkaatst wordt, van de aarde omdat het witte ijsoppervlak plaats heeft gemaakt voor het blauwe wateroppervlak of een donkere rotsbodem; 
• daardoor wordt het zonlicht minder weerkaatst. 
• Zo worden de zonnestralen meer geabsorbeerd door de aarde, waardoor het sneller warmer wordt.

Waar willen jullie extra uitleg over?

Geen vragen: zelfstandig en in stilte examentraining maken!

3 manieren van klimaatonderzoek

1. Onderzoek naar jaarringen van bomen

2. Stuifmeelkorrels bekijken in oude veen- en kleilagen

3. Analyse van zuurstofisotopen in ijs of sedimenten

Het holoceen is een interglaciaal dat nu 11.700 jaar duurt.

Tijdens het kwartair duurden interglacialen tot nu toe tussen de 10 en 20 duizend jaar

De aarde koelt af sinds 50 miljoen jaar. Met elke periode werdt het een paar graden kouder, totdat het koud genoeg was voor ijstijden om te ontstaan

Negatief terugkoppelingsmechanisme

= albedo effect

Hoe meer sneeuw en ijs op aarde, hoe meer zonlicht er wordt teruggekaatst

Oorzaken klimaatverandering

1. Broeikasgassen

• CO₂: verbranding fossiele brandstoffen 
  
• Methaan: koeien + in permafrost
• Waterdamp: meer verdamping

Wolken

d. Meer verdamping -> meer wolken

Wolken weerkaatsen en absorberen zonlicht aan boven en onderkant. 

Gevolg lijkt te zijn dat de verwarming van de atmosfeer vermindert.

Oorzaken klimaatverandering

2. Veranderend landgebruik

• Verbranden regenwoud: bron CO2 uitstoot
  
• Toename akkers en weilanden:    weerkaatsen zonlicht -> afkoeling houden minder vocht vast -> verdroging -> Toename aerosolen

2. Veranderend landgebruik

a. Verbranden regenwoud: bron CO₂ uitstoot 

b. Toename akkers en weilanden: 

          weerkaatsen zonlicht -> afkoeling  
          houden minder vocht vast -> verdroging -> 

c. Toename aerosolen:

Aerosolen

Losliggende bodemdeeltjes waaien op (stof)

+

fijnstof uit (lucht)verkeer en industrie

Weerkaatsen zonlicht + absorberen warmte

Condensatie water + verkleining druppels (vallen niet)

Dus: opwarming of afkoeling, verdroging of vernatting

-> Afhankelijk van omstandigheden -> mondiaal gezien afkoeling

3. Andere oorzaken

Beïnvloeding tussen oceaan en atmosfeer:

a. interne variabiliteit - bijv. El Niño

b. externe variabiliteit - bijv. vulkaanuitbarstingen of zonnevlekken

fb.watch

Vrijdag

Maken examentrainingen hoofdstuk 2

Laatste vragen stellen