Grammatica woordsoorten - hh lj2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom!

Pak je leesboek.

Vandaag

• Lezen
• Bespreken huiswerk
• Verder met Grammatica Woordsoorten - herhaling hv 2
  

Nu:

Herhaling grammatica woordsoorten leerjaar 2 

Woordsoorten leerjaar 2:

• Zn  (czn en azn)                
• Lw (olw en blw)
• Ww (zww en hww) 
• Bn 
• Vz 
• Pers.vnw
• Bez.vnw
• Aanw. vrag. en onbep. vnw 
• Telw
• Vgw
• Bw

Bespreken huiswerk

Controle

Opdracht 2

1 is = hww

geboren = zww

2 blijkt = hww

(zijn = kww)

3 kwam = zww

(4 waren = kww)

5 zullen = hww

vervullen = zww

6 zal = hww

(worden = kww)

Opdracht 3

Heb je je hond in ons bad gewassen?

1 je (1) = pers.vnw. je (2) = bez.vnw, ons = bez.vnw

Bij jullie voelt hij zich altijd op zijn gemak.

2 jullie = pers.vnw, zij = pers.vnw, haar = bez.vnw

Hun huis is ter gelegenheid van zijn verjaardag door ons versierd.

3 Hun = bez.vnw

zijn = bez.vnw

ons = pers.vnw

Nu

Korte herhaling:

Aanwijzend, vragend en onbepaald voornaamwoord

Korte opdracht

Telwoord

Voegwoord

Bijwoord

Aan de slag

Aanwijzend voornaamwoord

Een aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw) wijst een mens, dier of een ding aan:

Deze, die, dat, dit, zulk(e), zo’n, dergelijk(e), zelf, hetzelfde, dezelfde

Let op:

Dat en die zijn alleen aanwijzend voornaamwoord als je ze kunt vervangen door dit en deze.

Woorden die een plaats of richting aangeven (daar, daarheen, daarover, daarlangs) zijn geen aanwijzende voornaamwoorden.

Vragend voornaamwoord

Er zijn 4 vragende voornaamwoorden (vr. vnw):

Wie, wat, welk(e), wat voor (een).

Ze staan meestal aan het begin van een vraag, of aan het begin van een zin die gemaakt is van een vraag:

Wat heb je allemaal gedaan in de vakantie?

Leslie vroeg me welke film we vanavond gaan kijken.

Onbepaald voornaamwoord

Een onbepaald voornaamwoord duidt een persoon of een ding aan, maar zegt niet precies wie of wat bedoeld wordt:

Iemand, niemand, iedereen, men, het, (zo)iets, alles, elk(e), ieder(e), wat, ene, (een) zekere, een of ander(e).

Let op:

Je is onbep.vnw als het men betekent (en dan dus geen pers.vnw).

Wat is onbep.vnw als het iets betekent (en dan dus geen vrag.vnw)

Het is onbep.vnw als het tijd, weersomstandigheden of sfeer aangeeft (en dus geen lw)

Opdracht

Pak een blaadje en een pen. Noteer de aanw.vnw, vrag.vnw en onbep.vnw in de zinnen:

1. Niemand heeft me verteld wat voor kleding je draagt bij zo'n gelegenheid.

2. Wie heeft alles klaargezet voor de receptie van die nieuwe burgemeester?

3. Joep moet kiezen bij welke club hij volgend jaar gaat voetballen: deze in onze straat of die in het naburige dorp.

Hoofd-en rangtelwoorden

hoofdtelwoorden (htw):

geven een hoeveelheid aan

1, één, 8, acht, 35, vijfendertig, 1000, duizend

rangtelwoorden (rtw):

geven een volgorde aan

eerste, 1e, tweede, 2e, 120e, honderdtwintigste 

Bepaald hoofdtelwoord

Noemt een bekend aantal of bekende hoeveelheid

Voorbeeld

Zeven boeken, zesendertig koeien, drie vijfde van de klas

Onbepaald hoofdtelwoord

Noemt een onbekend aantal of onbekende hoeveelheid

Voorbeeld

Veel boeken, weinig koeien, enkele leerlingen

Bepaald rangtelwoord

Geeft een bekende plaats in een rij aan

Voorbeeld

Zevende, zesendertigste

Onbepaald rangtelwoord

Geeft een onbekende plaats in een rij aan

Voorbeeld

Middelste, zoveelste, laatste, hoeveelste

Nog even op een rijtje

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de Action.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Het wordt vandaag mooi weer en we gaan lekker naar het strand. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Kunnen nevengeschikte zinnen zijn, of ondergeschikte zinnen. 
• De zinnen worden samengevoegd door voegwoorden.
  

Nevenschikking

- Zinnen kunnen los van elkaar voorkomen.

- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikking

- De zinnen kunnen niet los van elkaar voorkomen.

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Wat is een bijzin?

• Je hebt bij een onderschikking te maken met een bijzin.
• Een bijzin is een zinsdeel in de vorm van een zin. Deze zin heeft een eigen persoonsvorm.
  

Volgorde hoofdzin

- Persoonsvorm staat vooraan in een zin, naast het onderwerp.

Volgorde bijzin

- Persoonsvorm staat achteraan.
- Persoonsvorm staat niet naast het onderwerp.

Nevenschikking voegwoorden

• En
• Maar
• Dus
• Want
  

Onderschikking voegwoorden

• Aangezien
• Als
• Dat
• Doordat
• Terwijl
• Toen
  

Bijwoord

Een bijwoord (bw) kan van alles aangeven, bijvoorbeeld:

Tijd: gisteren, morgen, straks, vroeger

Plaats/richting: er, daar, hier, nergens, waarheen

Zekerheid: absoluut, ongetwijfeld, echt

Ontkenning: niet, nooit, geenszins

Een bijwoord kan iets vertellen over:

Een werkwoord (de auto rijdt hard)

Een bijvoeglijk naamwoord (Deze ijscoman heeft bijzonder lekker softijs)

Een ander bijwoord (Margje schreef de zinnen heel netjes in haar schrift.

Bijwoord

Let op!

Een bijwoord lijkt soms op een bijvoeglijk naamwoord, maar een bijwoord zegt niets over het zelfstandig naamwoord.

Kruistocht in spijkerbroek is een prachtig (bn) boek (zn)

vs.

Janine kan prachtig (bw) zingen (ww)

Een ander bijwoord (Margje schreef de zinnen heel netjes in haar schrift.

Aan de slag

Maak opdracht 5 t/m 7 van De Brug Grammatica Woordsoorten (bladzijde 254-255). Lees de theorie nog even goed door.