TL 3 H5.1 Prikkels en signalen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

5.1 prikkels en signalen

5.1 wat ga je leren?

- hoe gedrag ontstaat

- welke prikkels altijd dezelfde reactie geeft

- hoe dieren elkaar iets duidelijk maken

- welke signalen mensen gebruiken

hoe gedrag ontstaat

inwendige prikkels: honger, dorst pijn, angst enz

uitwendige prikkels: wat we ontvangen met onze zintuigen

drempelwaarde: Motivatie en gewenning zorgen ervoor dat je reageert of niet.

(zie filmpje nectar)

speciale uitwendige prikkels

sleutelprikkel: 

altijd dezelfde reactie op dezelfde prikkel (geen drempelwaarde)

supranormale prikkel:

extra grote prikkel met extra grote reactie

(zie filmpje nectar)

signalen bij mensen

verbaal:

praten

non-verbaal:

uiterlijk - gedrag - supranormale prikkels

Hoe ontstaat gedrag?

Gedrag: is alles wat mensen en dieren doen

prikkel: is een verandering in je ongeving of je gedrag

drempelwaarde: of je er wel op reageert of niet. Dit heeft te maken met je motivatie.

Waarom reageer je niet altijd op een prikkel?

1. Prikkel valt onder de drempelwaarde: je hoort het niet
2. Motivatie is te klein: je hoort het wel maar geen zin om te reageren

Altijd dezelfde reactie

• Sleutelprikkel: prikkels die altijd dezelfde reactie oproepen
• Supranormale prikkels: sleutelprikkels die een sterkere reactie oproepen

Hoe maken dieren elkaar iets duidelijk?

• Elkaar iets duidelijk maken noem je communicatie.

• Mensen kunnen elkaar iets duidelijk maken door te praten (verbaal gedrag). Andere dieren doen dit vaak met hun lichaamshouding (non-verbaal gedrag of lichaamstaal).

• Dieren communiceren op verschillende manieren:

1. Geluiden

2. Lichaamshouding

3. Kleuren

Geluiden

• Veel dieren maken geluiden. Daarmee kunnen ze berichten uitwisselen.

• Zo kunnen dieren elkaar bijvoorbeeld waarschuwen voor gevaar. 

• Een leeuw kan met zijn gebrul laten weten dat hij in zijn gebied de baas is.

Lichaamshouding

• Aan de staart van een hond kun je zien hoe hij zich voelt. 

• Met de staart tussen de benen laten ze zien dat ze bang zijn (plaatje 2).

• Met de staart omhoog laten ze zien dat ze veel zelfvertrouwen hebben (plaatje 3).

• Bij plaatje 4 kan een hond met zijn staart laten zien dat hij kan gaan dreigen.

Kleuren

• Sommige dieren gebruiken kleuren om een boodschap over te brengen.

• Een pauw zet zijn gekleurde veren uit om een hen (vrouwtje) te laten zien dat hij met haar wil paren.

• Als een vrouwtjes baviaan een rood en opgezwollen achterwerk heeft, is dit voor een mannetje het signaal dat ze vruchtbaar is.