4H 4.1 Indeling van de levende natuur les 2

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Startopdracht

Omschrijf de volgende begrippen in je schrift:

• Anorganisch 
• Organisch 
• Hetrotrofe organismen
• Autotrofe organismen

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Oortjes doe je uit
4. Je jas hang je over je stoel
5. Pak je boek, schrift + pen

Organismen nemen organische en anorganische stoffen op

Anorganische stoffen 

• klein en eenvoudig gebouwd
• bestaan maar uit een paar atoomsoorten
• belangrijke voorbeelden: O2, CO2, H2O, NO3-, N2 etc

Organische stoffen 

• ingewikkelder van bouw
• bestaan uit C en H atomen en meestal ook uit O atomen (vaak N en/of P en soms S)
• zijn door organismen geproduceerd 
• belangrijkste voorbeelden: glucose, zetmeel, aminozuren, eiwitten, DNA/RNA, chlorofyl

Manieren van voeden

Heterotroof --> anders voedend (hebben dus andere organismen nodig om zicht te voeden)

• Gebruiken organische stoffen

Autotroof --> zelfvoedend (fotosynthese, dus chlorofyl)

• Gebruiken anorganische stoffen, zetten dit om in organische stoffen    --> CO₂ + H₂0 (en zonlicht) --> C₆H₁₂O₆

Programma

• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 4.1 Indeling van de levende natuur deel 2
• Filmpje indeling domeinen, archaea --> 5 min. 
• Opdracht cellen vergelijken
• Afsluiting 

Thema 4 Evolutie

Oriëntatie

4.1 Indeling van de levende natuur deel 2

4.2 Bacteriën, virussen en schimmels

4.3 De evolutietheorie

4.4 Evolutie in populaties

4.5 Onderzoek naar evolutie

Leerdoelen 

• Je kunt het ordeningssysteem van organismen beschrijven en toepassen.

Ordening

Indeling van de levende natuur --> drie domeinen: bacteriën, archaea en eukaryoten

Bacteriën en archaea behoren tot de prokaryoten.

Schimmels, planten, dieren en protisten --> eukaryoten.

0

 Prokaryoot en eukaryoot

Prokaryoot

• Organismen zonder een echte celkern in de cellen
• Altijd eencellig
• Domeinen: bacteriën en archaea

Eukaryoot

• Organismen met echte celkernen in de cellen
• Vaak meercellig maar kunnen ook eencellig zijn
• Domein: eukyaroten (rijken: schimmels, planten en dieren)

Indelen in 4 rijken

Organismen kunnen worden verdeeld in 4 rijken (BiNaS tabel 78). Je ziet het verschil door te kijken naar de bouw van de cel.

Ieder organisme heeft:

cytoplasma

celmembraan

De cellen van planten, dieren, schimmels en bacteriën. 

Laat de leerlingen de afbeelding overnemen in hun schrift en invullen

Organismen kun je indelen in steeds kleineren groepen

• Een domein (bv eukaryoten ) wordt ingedeeld in rijken 
• Een rijk wordt ingedeeld in stammen 
• Een stam wordt ingedeeld in klassen 
• Een klasse wordt ingedeeld in ordes
  
• Een orde wordt ingedeeld in families 
• Een familie wordt ingedeeld in geslachten 
• Een geslacht wordt ingedeeld in soorten 

Organismen kun je indelen in steeds kleineren groepen

Binaire naamgeving

Soorten krijgen een wetenschappelijke naam: de binaire naamgeving.

• Geslachtsnaam en soortaanduiding
• Geslachtsnaam is voorop, met grote letter
• Soortaanduiding is achterop, met kleine letter. -------------------->

Binaire naamgeving

Geslachtsnaam + soortsaanduiding (+ ontdekker)

2 soorten madeliefjes:

Bellis perennis L.

Bellis azorica L.

uit hetzelfde geslacht

uit de familie van de composieten

Carolus Linnaeus

Welke mezen zijn het meest aan elkaar verwant? 

Ondersoorten

Engels: subspecies

Drie namen in Latijnse naamgeving

Derde naam geeft

 een variëteit aan

Huiswerk

Lezen 4.1

Maken opdracht 5 t/m 9

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist uitlegvideo's

Oefenen

Effectief leren video's