Cette leçon contient 52 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 8 vidéos.
La durée de la leçon est: 45 min
Éléments de cette leçon
Thema 5
Planten
Slide 1 - Diapositive
Basisstof 1
- Je kunt beschrijven hoe lengte- en diktegroei bij kruid- en houtachtige planten plaatsvindt en dat stamcellen hiervoor verantwoordelijk zijn
Slide 2 - Diapositive
Bouw
Dekweefsel: beschermt tegen waterverlies en infecties
Vaatweefsel: bestaat uit hout- en bastvaten. Houtvaten in jaarringen houtachtige planten. Transportvaten in vaatbundels kruidachtige planten.
Vulweefsel: fotosynthese, opslag en stevigheid
Slide 3 - Diapositive
Groei
Delingen in meristeem toppen van stengels en wortels (groeipunten) zorgen voor lengtegroei
Diktegroei: cambium
Celstrekking en celspecialisatie één van twee dochtercellen stamcel in meristeem
Slide 4 - Diapositive
Slide 5 - Vidéo
Cambium
Ringvormig meristeem
Houtcellen naar binnen, bastcellen naar buiten
Kunnen vaten vormen
Meer houtcellen dan bastcellen
Slide 6 - Diapositive
Houtvaten en bastvaten
Houtcellen maken secundaire celwanden van cellulose en lignine, dwarswanden verdwijnen
Bastvaten krijgen openingen tussen cellen, celkernen verdwijnen
Slide 7 - Diapositive
Jaarringen
Voorjaar wijde houtvaten met dunne wanden, vervoeren veel water en opgeloste stoffen
Zomer nauwe houtvaten met dikke wanden
Slide 8 - Diapositive
Plastiden
Ontstaan in meristeem
Etioplasten in donker gevormd, in licht ontstaan chloro- en chromoplasten
Leukoplasten slaan zetmeel (amylo), olie (elaio) of eiwitten (proteïno) op
Plastiden kunnen in elkaar overgaan
Slide 9 - Diapositive
Is de foto gemaakt van een dwarsdoorsnede van een worteltop van de plant ter hoogte van P, Q, R of S?
A
P
B
Q
C
R
D
S
Slide 10 - Quiz
Welke plastiden kunnen zetmeel opslaan?
A
Chloroplasten
B
Chromoplasten
C
Amyloplasten
Slide 11 - Quiz
Basisstof 2
- Je kunt beschrijven hoe planten water met mineralen opnemen, transporteren en afgeven
- Je weet hoe huidmondjes de gaswisseling van planten reguleren en dat de opname van koolstofdioxide in relatie staat met de afgifte van water
Slide 12 - Diapositive
Sapstroom
Houtvaten (xyleem): anorganisch - water en zouten
Bastvaten (floeem): organisch - water en assimilatieproducten (glucose)
Slide 13 - Diapositive
Watertransport wortelcellen
Bij kurkbandjes actief transport mineralen via celmembraan
Hoge osmotische waarde in centrale cilinder
Osmose naar centrale cilinder
Kurkbandjes verhinderen terugstromen water
Water in houtvat stijgt --> worteldruk
Slide 14 - Diapositive
Waterpotentiaal
Verplaatsing van water (MPa)
Osmotisch potentiaal wordt negatiever met meer opgeloste stoffen
Drukpotentiaal wordt positiever met hogere turgordruk
Water beweegt van hoog naar laag waterpotentiaal
Slide 15 - Diapositive
Waterpotentiaal
= druk nodig om water te verplaatsen
Afhankelijk van:
Osmotische waarde van een cel: meer opgeloste stoffen --> negatieve osmotisch potentiaal
Drukpotentiaal (turgordruk): meer vocht in een cel --> positieve drukpotentiaal
Water beweegt van hoog naar laag waterpotentiaal
Slide 16 - Diapositive
Stijgende sapstroom
Cohesie en adhesie samen grotere kracht dan zwaartekracht
Water wordt omhoog getransporteerd
Slide 17 - Diapositive
Houtvaten
Watertransport door verschil waterpotentiaal door verdamping, water aangevuld door capillaire werking (verdampingsstroom)
Huidmondjes kunnen sluiten om verdamping tegen te gaan
In zomer vooral verdamping, in lente vooral worteldruk
Slide 18 - Diapositive
Huidmondjes
Regelen verdamping
Afname turgor sluitcellen door watertekort zorgt voor vormverandering waardoor huidmondje dicht gaat
Kan ook onder invloed van licht en CO2
Slide 19 - Diapositive
Bastvaten
Bevat vooral suiker
Variabele richting sapstroom, van suikerbron naar plek waar suiker nodig is of opgeslagen wordt
Slide 20 - Diapositive
Slide 21 - Vidéo
Slide 22 - Vidéo
Slide 23 - Vidéo
Om de stengel van de brandnetel windt zich warkruid. Warkruid is een zaadplant met een parasitaire leefwijze. Het heeft geen wortels in de bodem. Het heeft geen bladgroen en dringt met speciale structuren de stengel van de brandnetel binnen. Daar onttrekt warkruid stoffen aan de gastheer. In tekening 2 is een dwarsdoorsnede van de stengel van de brandnetel en van het warkruid getekend. Een weefsel is met P aangegeven. Is met P in tekening 2 bastweefsel, cambium of houtweefsel aangegeven?
A
Bastweefsel
B
Cambium
C
Houtweefsel
Slide 24 - Quiz
De spechten hakken de gaten tot in het hout. In een bepaald seizoen blijken uit het hout van de bladverliezende loofbomen organische voedingsstoffen te stromen die via de houtvaten omhoog worden vervoerd. In welk seizoen is dit het geval?
A
Voorjaar
B
Zomer
C
Herfst
Slide 25 - Quiz
Basisstof 3
- Je kunt uit de opname en afgifte van zuurstof en koolstofdioxide door een plant de intensiteit van de fotosynthese (koolstofassimilatie) afleiden
- Je kunt beschrijven hoe opslag van assimilatieproducten (organische stoffen) in planten plaatsvindt
Slide 26 - Diapositive
Absorptiespectrum
Chlorofyl absorbeert verschillende golflengten licht
Chlorofyl reflecteerd golflengte licht met kleur groen
Absorptiespectrum laat zien welke golflengten worden geabsorbeerd
Geabsorbeerd licht wordt gebruikt voor fotosynthese
Slide 27 - Diapositive
Beperkende factoren
Intensiteit fotosynthese: snelheid waarmee glucose wordt gevormd en zuurstof vrijkomt
Bepaald door factor die het minst gunstig is: beperkende factor
Slide 28 - Diapositive
Slide 29 - Vidéo
Overdag: fotosynthese + dissimilatie
's Nachts: dissimilatie
Slide 30 - Diapositive
Bij bepaalde bomen zijn zogeheten zonnebladeren en schaduwbladeren te onderscheiden. In een experiment wordt bij deze twee typen bladeren van een loofboom het verband bepaald tussen de verlichtingssterkte en de opname van koolstofdioxide uit de lucht of de afgifte van koolstofdioxide aan de lucht. Is een verlichtingssterkte van 10 mW/cm2 een beperkende factor voor de fotosyntheseactiviteit in zonnebladeren? En in schaduwbladeren?
A
Voor beide niet
B
Alleen voor zonnebladeren
C
Alleen voor schaduwbladeren
Slide 31 - Quiz
Basisstof 4
- Je kunt verschillende manieren van voortplanting bij planten beschrijven
Slide 32 - Diapositive
Voortplantingsorganen plant
Zelfbestuiving en kruisbestuiving
Slide 33 - Diapositive
Insecten bestuiving
Wind bestuiving
Slide 34 - Diapositive
Bevruchting
Ontwikkeling vrucht
Slide 35 - Diapositive
Slide 36 - Vidéo
Verspreiding zaden
Slide 37 - Diapositive
Ongeslachtelijke voortplanting
Slide 38 - Diapositive
Stekken
Slide 39 - Diapositive
Weefselkweek
Slide 40 - Diapositive
Enten
Slide 41 - Diapositive
Slide 42 - Vidéo
Bij welke getallen is zelfbestuiving zichtbaar?
A
1, 4 en 7
B
2, 3 en 8
C
2, 3, 5 en 8
D
2, 3, 5, 6 en 8
Slide 43 - Quiz
Deze vetplant groeit kleine plantjes op de zijkant van de bladeren en laat deze vallen, de plantjes groeien dan zelf verder. Dit is...
A
Geslachtelijke voortplanting
B
Ongeslachtelijke voortplanting
Slide 44 - Quiz
Basisstof 5
- Je weet dat planten met behulp van signaalstoffen reageren op interne en externe signalen
Slide 45 - Diapositive
Auxine
Licht vermindert aanmaak auxine
Auxineconcentratie lager aan belichte zijde
Belichte zijde groeit langzamer
Stengeltop groeit richting licht
Auxine door zwaartekracht in onderkant stengel, waardoor deze naar boven groeit
In wortel andersom
Slide 46 - Diapositive
Fototropie
Geotropie
Slide 47 - Diapositive
Ethyleen
Slide 48 - Diapositive
Bescherming
Mechanisch: haren, stekels, doorns
Chemisch: stoffen die niet lekker of dodelijk zijn
Indirect: lokstof die natuurlijke vijand aantrekt
Slide 49 - Diapositive
Slide 50 - Vidéo
In een experiment wordt een ander plantje uitsluitend van de rechterkant belicht. Na enige tijd ziet dit plantje er uit zoals getekend in de bron. Drie leerlingen trekken uit dit resultaat een conclusie: Leerling 1: licht bevordert de celdeling. Leerling 2: licht bevordert de celstrekking. Leerling 3: licht remt de celstrekking.
Welke leerling heeft een juiste conclusie getrokken?
A
leerling 1
B
leerling 2
C
leerling 3
Slide 51 - Quiz
Bouw planten
Meristemen, groeipunten
Houtvaten en bastvaten, cambium, jaarringen
Transport door houtvaten en bastvaten, capillaire werking, worteldruk, waterpotentiaal
Huidmondjes
Assimilatie en dissimilatie, beperkende factor
Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting, bestuiving, bevruchting, stekken, enten, weefselkweek