Levensloop hoofdstuk 7 ruilen tussen generaties

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Levensloop

Hoofdstuk 7

Lesdoelen

* de overdrachten tussen generaties verklaren en grafisch en rekenkundig interpreteren

* profijtbeginsel uitleggen en toepassen

7.1 Inleiding

Fases in ons leven: 

- jong

- werk en gezin

- ouderdom 

Alledrie met elkaar verbonden en afhankelijk van elkaar.

Vroeger (negentiende eeuw)

Gezondheidszorg nauwelijks ontwikkeld

Lage levensverwachting

Weinig baanzekerheid

Aangewezen op familie 

       Werkenden verzorgen ouders

        Werken verzorgen kinderen (oudedagsoorziening)

        Grote mate van solidariteit

Rond 1900

1874 Kinderarbeidswet

Opkomst arbeidersbewegingen

Verbeterde arbeidsomstandigheden

Ziektewet, zondagsrust. 

Na de Tweede Wereldoorlog

- uitbreiding sociale zekerheid

- invoering AOW (1957)

Later ook WW, WAO, ZW, bijstand

- verzorgingsstaat

..... en verder

- gezondheidszorg

- leerplicht tot 15 jaar 

- hoger onderwijs = studiefinanciering

Tegenwoordig

De overheid zorgt voor sociale zekerheid: verzorgingsstaat

Als kind ontvang je (of je ouders):

Gratis onderwijs (kost geld, dus je krijgt vermogen)

Gratis zorg (idem)

Kinderbijslag (idem)

Degene die werken (en belasting betalen) zijn solidair (met jou!)

Later werk je zelf en ben jij solidair met de jeugd

Sociale zekerheid

7.2 sociale zekerheid

Hoe blijft dit allemaal betaalbaar? 

- I/A ratio (inactieven / actieven)

inactieven : iemand met volledige uitkering

actieven: iemand met een volledige baan

7.3 Overdracht tussen generaties

ouderen en jongeren: netto ontvangers

werkenden: netto betalers

netto profijt van de overheid = profijt min de afdrachten aan de overheid

Profijt en netto profijt van overheid in relatie tot demografische ontwikkelingen.

De profiteur betaalt of toch niet?

• Het profijtbeginsel (wegenbelasting, kilometerheffing, ...).
• Draagkrachtbeginsel (progressief belastingstelsel)
• Netto profijt van de overheid (kinderbijslag, AOW, ...)

Demografische ontwikkelingen

• Grijze en groene druk.
• Ontwikkelingen en oplossingen in Nederland.

Ruilen over tijd

grijze druk 

Het aantal AOW'ers als percentage van het aantal personen van 20 jaar tot de AOW-leeftijd (beroepsbevolking). 

groene druk 

Het aantal jongeren tot 20 jaar als percentage van het aantal personen van 20 jaar tot de AOW-leeftijd. 

intergenerationele ruil 

Wisselwerking tussen generaties. Bijvoorbeeld inkomen, vermogen, kennis, schuld, milieuproblemen, enzovoorts. 

Mogelijke oplossingen AOW

1. AOW leeftijd omhoog

2. oplopen staatsschuld 

3. stimuleren arbeidsdeelname

4. stimuleren immigratie

5. premie verhogen

6. AOW inkomensafhankelijk maken

Beginselen van de overheid

Profijtbeginsel:

Als je voordeel hebt van een voorziening, dien je hiervoor (meer) te betalen

Solidariteitsbeginsel:

Degene die meer kan betalen dient solidair te zijn met anderen

Draagkrachtbeginsel:

ligt aan de basis van de inkomstenbelasting. Iedere belastingplichtige moet naar zijn vermogen bijdragen aan de financiering van de collectieve voorzieningen die door de overheid tot stand worden gebracht. Wanneer men een hoger inkomen heeft, zal men relatief meer belastingen betalen.

Moterrijtuigbelasting is een voorbeeld van ...

1. Draagkrachtbeginsel
2. Profijtbeginsel
3. Solidariteitsbeginsel

Bekijk het staafdiagram over de vennootschapsbelasting.

Welk beginsel van belastingheffing past de overheid toe bij de tarieven van de vennootschapsbelasting?

1. Alleen het draagkrachtbeginsel.
2. Alleen het profijtbeginsel.
3. Het draagkrachtbeginsel en het profijtbeginsel.
4. Geen van beide beginselen.

Huiswerk 

Maken vraag vragen van hoofdstuk 7