GYM 2 - Woensdag 4-12

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nodig: Grammaticaboekje

Planning

1. Lesdoel
2. Keuze: oefenen bijwoordelijke bijzin zelfstandig of klassikaal
3. Beeldspraak: metonymie (Woorden hf. 3)
4. Aan de slag!
5. Huiswerk & Taalvout

Planning

Woensdag 11 december:

SO Grammatica Bijwoordelijk bijzin + vorige stof

Week 6:

SO bijzinnen

Toetsweek na carnavalsvakantie:

PW Woorden/Spelling hf. 1 t/m 4

Lesdoel

Aan het einde van de les:

- weet je hoe je zinnen moet ontleden t/m de Bijwoordelijke bijzin.

- Weet je wat metonymie is en herken je het.

Keuze

1. Meedoen klassikaal: behandelen zinnen blz. 2/3 Bijwoordelijke bijzin.

2. Zelfstandig aan de slag: nakijken zinnen + maken zinnen blz. 24 & 25. 

iPad plat & omgedraaid op tafel

Beeldspraak: metonymie

Even opfrissen.... Wat was ook alweer beeldspraak? Geef een voorbeeld.

Beeldspraak: vergelijking, metafoor en personificatie

Vergelijking: twee dingen die op elkaar lijken (object & beeld).

De inbreker (o) ging er als een haas (b) vandoor.

Metafoor: object wordt helemaal vervangen door het beeld.

Zaterdag moet je die zwijnenstal (b) eens opruimen.

Personificatie: levenloos ding krijgt een 'levende' eigenschap.

Het huis kreunde onder de windvlagen.

En dan... metonymie.

Wat wordt er met de volgende zinnen bedoeld?

Kijk eens wat voor 

benen daar aankomen!

Veel burgers willen meer

blauw op straat.

Ik wil even de koppen tellen!

Daar hangt een Herman 

Brood aan de muur.

Metoniem/metonymie

Bij een metonymie geef je iets direct de naam van iets omdat er een ander verband dan overeenkomst is.

Gisteren dronk hij een glaasje te veel.
Er zijn in Rome drie Rembrandts gestolen.
Geef me de vijf, zei de vrouw.

Metoniem <=> Metafoor

• Metafoor: object wordt vervangen door een beeld bv: broze economie is als een plantje / hete aardappel van het referendum
• Metoniem: iets 'aangrenzends' wordt genoemd ipv het beeld; geen vergelijking.
• Ik lust nog wel een bordje. 
• Oranje kon niet aan het WK deelnemen.

Metonymie 

• deel ipv geheel => 'neuzen tellen' (pars pro toto)
• geheel ipv deel => 'Nederland heeft gewonnen' (totum pro parte)
• plaats of ruimte ipv persoon => 'De zaal barstte in lachen uit' 
• producent ipv product => 'de nieuwste Apple'
• eigenschap ipv persoon => 'die lange'

De metoniemen in het midden horen elk bij een van de soorten aan de zijkant. Sleep ze naar het juiste antwoord.

Pars pro toto

(deel ipv geheel)

geheel in plaats van een deel

plaats/ruimte in plaats van personen

producent in plaats van product

eigenschap in plaats van mens, dier of ding

materiaal in plaats van het voorwerp

voorwerp in plaats van de inhoud

aardrijkskund. naam in plaats van het product

Ik lust nog wel een kopje.

Het kantoor gaat een dagje uit.

Die snor bedoelt het goed.

De man is dakloos.

Vanavond eten we edammer.

Je hebt mooie Nikes aan.

Mijn fiets is lek.

Hij dronk uit een glas.

Opdracht 1

Lees de zinnen. Noteer de metoniemen en geef de betekenis.

Je hoeft niet op te schrijven om wat voor soort metoniem het gaat. Het mag natuurlijk wel.

Hoe is het mogelijk dat zo'n snotneus ervaren rechercheurs om de tuin leidt?

Lees de zinnen, noteer de metoniemen en geef de betekenis.

Je hoeft niet op te schrijven om welk soort metoniem het gaat.

Het gaat bij een contract vaak om de kleine lettertjes.

Lees de zinnen, noteer de metoniemen en geef de betekenis.

Je hoeft niet op te schrijven om welk soort metoniem het gaat.

Vroeger gaf Maarten les op een middelbare school, nu leeft hij van de pen.

Lees de zinnen, noteer de metoniemen en geef de betekenis.

Je hoeft niet op te schrijven om welk soort metoniem het gaat.

"Ik lust nog wel een zakje", zei de uitgehongerde Joost tegen de patatbakker.

Lees de zinnen, noteer de metoniemen en geef de betekenis.

Je hoeft niet op te schrijven om welk soort metoniem het gaat.

Liep Pheidippides de marathon op Nikes of op blote voeten?

Lees de zinnen, noteer de metoniemen en geef de betekenis.

Je hoeft niet op te schrijven om welk soort metoniem het gaat.

Opdracht 2

De volgende 11 zinnen bevatten een vergelijking, een metafoor of een metoniem. Noteer de woorden.

Als je het woord hebt ingevuld krijg je op de volgende slide een meerkeuzevraag over het woord dat je hebt ingevuld.

Kies het juiste antwoord.

Volgens weerkundigen kunnen we volgende week de ijzers onderbinden.

In deze zin staat een vergelijking, een metafoor of een metoniem. Noteer deze.

Op de volgende slide geef je aan om welk soort beeldspraak het gaat.

Volgens weerkundigen kunnen we volgende week ijzers ombinden.

Op de vorige slide heb je een woord (of woorden) ingevuld. Wat voor beeldspraak was dat? Kies het juiste antwoord.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metoniem

"Laat deze drinkbeker maar aan mij voorbijgaan", zei Nick vlak voor het moeilijke proefwerk biologie.

In deze zin staat een vergelijking, een metafoor of een metoniem. Noteer deze.

Op de volgende slide geef je aan om welk soort beeldspraak het gaat.

"Laat deze drinkbeker maar aan mij voorbijgaan", zei Nick vlak voor het moeilijke proefwerk biologie.

Op de vorige slide heb je een woord (of woorden) ingevuld. Wat voor beeldspraak was dat? Kies het juiste antwoord.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metoniem

In juni 1812 rukte Napoleon op naar het oosten om Rusland te bezetten.

In deze zin staat een vergelijking, een metafoor of een metoniem. Noteer deze.

Op de volgende slide geef je aan om welk soort beeldspraak het gaat.

In juni 1812 rukte Napoleon op naar het oosten om Rusland te bezetten.

Op de vorige slide heb je een woord (of woorden) ingevuld. Wat voor beeldspraak was dat? Kies het juiste antwoord.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metoniem

Het nieuws over de romance tussen de filmster en de straatmuzikant sloeg in als een bom.

In deze zin staat een vergelijking, een metafoor of een metoniem. Noteer deze.

Op de volgende slide geef je aan om welk soort beeldspraak het gaat.

Het nieuws over de romance tussen de filmster en de straatmuzikant sloeg in als een bom.

Op de vorige slide heb je een woord (of woorden) ingevuld. Wat voor beeldspraak was dat? Kies het juiste antwoord.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metoniem

Als je twee biertjes gedronken hebt, mag je niet achter het stuur.

In deze zin staat een vergelijking, een metafoor of een metoniem. Noteer deze.

Op de volgende slide geef je aan om welk soort beeldspraak het gaat.

Als je twee biertjes gedronken hebt, mag je niet achter het stuur.

Op de vorige slide heb je een woord (of woorden) ingevuld. Wat voor beeldspraak was dat? Kies het juiste antwoord.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metoniem

Het lijkt wel oorlog als je al die politie ziet bij een risicowedstrijd.

In deze zin staat een vergelijking, een metafoor of een metoniem. Noteer deze.

Op de volgende slide geef je aan om welk soort beeldspraak het gaat.

Het lijkt wel oorlog als je al die politie ziet bij een risicowedstrijd.

Op de vorige slide heb je een woord (of woorden) ingevuld. Wat voor beeldspraak was dat? Kies het juiste antwoord.

1. vergelijking
2. metafoor
3. metoniem

Aan de slag!

• Woordenschat hf. 3 (blz. 105): opdracht 4.

• Oefenen Bijwoordelijke bijzin: 

maken zinnen Grammaticaboekje + nakijken.

Huiswerk & Taalvout

Grammaticaboekje:

Blz. 25 grammaticaboekje maken 

(de Bijwoordelijke bijzin)

Minimaal 4 zinnen

Woensdag 11 december: SO!

Nieuw Nederlands:

Maak opdracht 4 van Woordenschat hf. 3 

(blz. 105)