Oefentoets Thema 3 Erfelijkheid

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Heterozygoot wil zeggen, dat het genenpaar voor een eigenschap uit twee gelijke genen bestaat.

1. Juist
2. Onjuist

De kleur wit is recessief in deze kruising.

1. Juist
2. Onjuist

Bij een intermediair fenotype komen beide genen van een genenpaar even sterk tot uiting.

1. Juist
2. Onjuist

De P-generatie zijn de ouders in een kruising.

1. Juist
2. Onjuist

Lees deze informatie goed door!

Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.

Beantwoord de vraag op de volgende slide.

Rob is drager van thalassemie.

Komt het gen voor thalassemie in alle gewone lichaamscellen van Rob voor? En in alle zaadcellen?

1. In alle gewone lichaamscellen en in alle zaadcellen.
2. In alle gewone lichaamscellen en in de helft van de zaadcellen.
3. In de helft van de gewone lichaamscellen en in alle zaadcellen.
4. In de helft van de gewone lichaamscellen en in de helft van de zaadcellen.

De meeste mensen hebben ‘losse’ oorlelletjes, maar er zijn ook mensen met ‘vaste’ oorlelletjes. De vorm van de oorlelletjes is erfelijk bepaald.
Een vrouw en een man met losse oorlelletjes hebben twee kinderen. Deze hebben beiden losse oorlelletjes en zijn homozygoot voor deze eigenschap.
Valt uit het bovenstaande op te maken of het gen voor losse oorlelletjes dominant of recessief is?

1. Ja, dit gen is dominant.
2. Ja, dit gen is recessief.
3. Nee, dat valt uit het bovenstaande niet op te maken.

Valt uit het bovenstaande op te maken of de ouders heterozygoot of homozygoot zijn voor de desbetreffende eigenschap?

1. Ja, beide ouders zijn heterozygoot.
2. Ja, beide ouders zijn homozygoot.
3. Nee, dat valt uit het bovenstaande niet op te maken.

Het gen voor krullend haar is dominant (R), dat voor sluik (steil) haar recessief (r). Een vrouw die homozygoot is voor sluik haar krijgt vier kinderen van een man met krullend haar. Kind P is homozygoot voor sluik haar.
Wat is het genotype van de vader?

1. rr
2. RR
3. Rr
4. Dat is niet te zeggen

Een vlieg met een grijs lichaam wordt gekruist met een vlieg met een zwart lichaam. Alle nakomelingen zijn grijs. De vliegen uit de F1 planten zich onderling voort. De F2 bestaat uit 164 vliegen. 122 hiervan zijn grijs en 42 zwart.
Hoeveel van die 122 grijze vliegen uit de F2 zijn homozygoot?
Maak een kruisingsschema.

1. Ongeveer 40.
2. Ongeveer 60.
3. Ongeveer 80.
4. Alle 122.

In de afbeelding is de overerving van de erfelijke ziekte hypofosfatase weergegeven. Deze ziekte zorgt er onder andere voor dat botten en tanden niet goed worden opgebouwd.
Een persoon die met zwart is weergegeven, heeft de ziekte hypofosfatase. Bij mensen is het gen voor deze ziekte recessief (d).

Wat is het genotype van Lianne? (zwarte bolletje)

1. dd
2. Dd
3. DD
4. Dat is niet te zeggen

Iemand die wel het gen voor de zieke hypofosfatase bezit maar zelf niet ziek is, wordt een drager genoemd.

Is Stephanie een drager? En Henry?

1. Alleen Stephanie is een drager.
2. Alleen Henry is een drager.
3. Stephanie en Henry zijn beiden drager.
4. Stephanie en Henry zijn beiden geen drager.

Welke van de onderstaande kruisingen komt hiervoor in aanmerking?

1. Beide planten worden met elkaar gekruist.
2. Beide planten worden gekruist met een willekeurige tomatenplant met paarse stengel.
3. Beide planten worden gekruist met een tomatenplant die homozygoot is voor de eigenschap paarse stengel.
4. Beide planten worden gekruist met een tomatenplant die homozygoot is voor de eigenschap groene stengel.

Hoeveel paar chromosomen bevat een lichaamscel van een mens?

1. 12
2. 23
3. 46
4. 24

Hoofdhaar groeit bij de kruin een bepaalde kant op. De groeirichting is erfelijk bepaald. Het gen voor de groeirichting naar rechts is dominant (G).
Een man en een vrouw krijgen een kind. De man is heterozygoot voor de groeirichting van het haar. Bij de vrouw groeit het haar naar links.

Hoe groot is de kans dat bij het kind het haar naar links groeit? Maak een kruisingsschema.

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Wat zijn mutagene invloeden?

1. Bepaalde soorten van het fenotype
2. Stoffen die plotseling het fenotype kunnen veranderen
3. Bepaalde soorten van het genotype
4. Stoffen die plotseling het genotype kunnen veranderen

Wat is geen mutagene invloed

1. mutagene stof zoals asbest
2. röntgen-of radioactieve straling
3. warmtestraling van de kachel
4. sigarettenrook

Bij kanker ontstaat het eerste gezwel, doordat een kankercel in het bloed of in de lymfe terechtkomt.

1. juist
2. onjuist

Hier zie je

1. de vlokkentest
2. postnataal onderzoek
3. vruchtwater-punctie
4. NIPT-test

Bij welk erfelijkheidsonderzoek kun je het erfelijk materiaal van het ongeboren kind NIET onderzoeken?

1. Echoscopie
2. Vruchtwaterpunctie
3. Vlokkentest
4. NIPT- test

Het toevoegen van gist in brood om het luchtig te maken is:

1. klassieke biotechnologie
2. geen biotechnologie
3. recombinant-DNA-techniek
4. moderne biotechnologie

Klassieke biotechnologie wijzigt direct het DNA.

1. Niet waar
2. Waar

Plotselinge verandering van het genotype noemen we......

1. recombinant-DNA-techniek
2. biotechnologie
3. mutatie
4. evolutie

Biotechnologie wordt gebruikt bij het maken van voeding.

1. juist
2. onjuist

Goed of fout?
Bacteriën gebruiken om biologische wasmiddelen te maken is een voorbeeld van klassieke biotechnologie

1. Goed
2. Fout

Natuurlijke selectie is noodzakelijk voor evolutie

1. Waar
2. Niet waar

Mutaties zijn noodzakelijk voor evolutie

1. Waar
2. Niet waar

Darwin had het over 'survival of the fittest'
Waar staat 'fittest' voor bij evolutie?

1. Dat je het best bent aangepast aan je omgeving
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

stelling 1 - Natuurlijke selectie is dat soorten die zich het beste aanpassen aan de omstandigheden de beste overlevingskans hebben
Stelling 2 - Een goed voorbeeld van evolutie zijn mensen die in koude gebieden wonen dikke jassen dragen

1. 1 is goed
2. 1 en 2 zijn goed
3. 2 is goed
4. 1 en 2 zijn beide fout

Isolatie

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

100 jaar geleden kwam een groep muggen in de metrotunnels in Londen terecht. Ze kwamen niet meer in contact met muggen buiten de tunnels. Ook veranderde hun voedsel. Daardoor vormden de muggen in de tunnels een nieuwe soort. Hoe noem je de gebeurtenis dat de twee groepen niet meer met elkaar in contact kwamen?

1. evolutietheorie
2. isolatie
3. natuurlijke selectie
4. soortvorming