Rouw en Verlies Begrafenisrituelen

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Uitvaartrituelen. 

Wat gaan we doen? 

Leerdoelen.

Wat wil jij?

Welke uitvaartrituelen ken jij? 

Uitvaartrituelen 

Leerdoelen

Hoe verloopt een uitvaart

Wat zijn rituelen?

Verschillende culturele rituelen 

Wie heeft al nagedacht over de eigen uitvaart? En wat zou je dan willen?

Welke rituelen zie je bij een uitvaart?

Rouw en verlies in verschillende culturen

Rouw reacties zijn niet universeel

Iedere mens/cultuur kijkt anders naar rouw en verlies

Kennis hebben hierover is belangrijk omdat: 

Je mensen uit verschillende culturen tegenkomt binnen het werkveld.

Ieder mens andere rituelen en gebruiken heeft bij dit thema.

Waar denk jij aan bij rituelen?

Rituelen zijn:

• Handelingen die emoties oproepen.
• Handelingen die vertrouwd zijn voor bepaalde mensen
• Handelingen die vaak voortkomen  uit oude tradities
• Handelingen die aangeven dat het leven doorgaat. 
  

Rituelen bij rouw en verlies:

• Bieden houvast
• Helpen bij het afscheid nemen
• Scheppen ruimte om een nieuwe fase te starten
  

Rituelen spitsen zich vooral toe op: 

• Het verzorgen van de overledene  

• Het opbaren van de overledenen

• Het rouwbezoek

• Maaltijden voor de rouwbezoekers

• De dodenherdenkingsdagen

Hebben jullie of jullie familie bepaalde gebruiken of rituelen rondom rouwverwerking en verlies?

Uitvaart regelen

- Voor de uitvaart

- kort na het overlijden

- verzorging en opbaren

- cremeren of begraven?

- milieu

- kennisgeving

- kisten

- bloemen

- afscheid nemen

Vervolg uitvaart regelen

- Dag van de uitvaart

- vervoer op uitvaarten

- de locatie

- de plechtigheid

- algemene voorwaarden

- uitvaartmuziek, internet en opnames

- catering

- feeling environment

Vervolg uitvaart regelen

- Na de uitvaart

- dankbetuiging

- de as

- grafmonument

- nazorg

EEN AANTAL VOORBEELDEN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN

Rituelen zijn niet alleen cultuur gebonden, bij verschillende families kunnen ook verschillende rituelen horen. 

Katholieken

Rituelen in de katholieke kerk staan altijd in verband met het leven van Jezus van Nazareth en zijn naastenliefde.Laatste levensfase het sacrament van de zieken in het bijzijn van familie en bekenden.

Voor katholieken is de dood niet het einde. Ze vieren het sacrament der zieken om zo mogelijk genezing te krijgen, maar vooral om de band met Jezus over de grens van de dood heen te bevestigen. 

Vervolg Katholieken

Het sacrament der zieken heeft een aantal vaste elementen:

de biecht of bezinning, de zalving, waarbij de pastor met gewijde olie bij de stervende op voorhoofd en beide handen een kruisteken maakt.

de zegen met handoplegging en de eucharistieviering, waarbij de heilige communie wordt uitgedeeld.

Met het sacrament der zieken ontvangt de stervende de absolutie, de vergeving van zonden. 

Vervolg Katholieken

De katholieke traditie schrijft voor dat een overledene begraven wordt, maar meer en meer wordt ook door katholieken gekozen voor crematie.

 Op de avond voorafgaand aan de begrafenis houden de nabestaanden een sobere mis ter nagedachtenis van de overledenen.

Vaak wordt op diezelfde dag gelegenheid gegeven persoonlijk afscheid van de overledene te nemen in het mortuarium of bij de familie thuis. 

Vervolg Katholieken

De uitvaart zelf kent een meer uitgebreide eucharistieviering, van oorsprong de requiemmis met veel zang. 

In de uitvaartdienst zijn er rituelen met kaarsen, wierook en wijwater.

Na de kerkdienst met gebeden voor de zielerust van de overledene, volgt op het kerkhof nog een korte plechtigheid, die meestal volgens strakke regels verloopt.

Vervolg Katholieken

Binnen de eigen parochie wordt de overledene herdacht, in de periode direct na het overlijden, maar ook gedurende een langere periode

Soms is het gebruik om op de datum van het overlijden jaarlijks een mis te laten opdragen.

Jaarlijks worden de doden herdacht op Allerzielen, op 2 november. 

Op deze dag bezoeken de nabestaanden het graf of de graven van familieleden. 

Protestanten

De protestanten kennen geen specifieke rituele gebruiken rond het sterven.

Wel zijn daar het gebed, de bijbellezing, en de zegen, mogelijkheden die elke protestant kent.

blz. 107: Hindoestaanse cultuur

Geen daadwerkelijke eenheid is aan regels of uitingen. Er is geen centraal orgaan dat beslissingen neemt over geloofszaken. 

De belangrijkste overtuiging binnen het Hindoeïsme is reïncarnatie of wedergeboorte.

Het nirvana, of de oneindigheid.

Het hoofd van de overledene wordt kaalgeschoren als het een man betreft en in de mond wordt een stukje goud gelegd. Zonder goud kan men niet aan de andere kant komen en blijft men als een geest ronddwalen. En hierdoor kan men niet opnieuw geboren worden noch verlossing vinden.

De oudste zoon of man, scheert tevens zijn hoofdhaar af.

Tijdens de rouwperiode zonderen de nabestaanden zich af.

Een paar van de vele rituelen rondom de uitvaart

Terug naar de bron (Brahm, de oerbron)

reïncarnatie

Blijven kijken tijdens crematie

As in stromens water zodat het in de oneindigheid komt

Van cake naar tapas, rouwrituelen veranderen met de tijd begrafenisrituelen in Nederland

Niet bij elke Nederlandse uitvaart is er koffie en cake na de begrafenis of crematie. Verschillende (sub)culturen hebben verschillende manieren waarop ze rouw en begrafenis/crematie aanpakken.

blz. 106: Rituelen islamitische cultuur

Moslims mogen niet gecremeerd worden (het liefst binnen 24 uur begraven worden, in Nederland is dit lastig maar er kan ontheffing voor worden aangevraagd)

Gebed op de dag van de begrafenis bij de moskee

Buiten drie rijen in de richting van Mekka (mannen eerste rij, kinderen tweede rij, vrouwen derde rij)

na gebed naar de begraafplaats, dragers wisselen vaak af (is een goede daad)

Er vier taken onderscheiden bij een islamitische uitvaart:

Het wassen/reinigen van het lichaam

Het lichaam in doeken wikkelen

Gebed voor de overledene

De begrafenis

Gebed voor de overleden

Gezicht richting Mekka

blz. 105: Joodse uitvaartrituelen

Als iemand sterft...

Cremeren is verboden

"Met lege handen komt men op de wereld en met lege handen verlaat men de aarde ook weer".

Inscheuren

Zwart is de kleur van de rouw. Tenminste, dat is zo in Westerse landen: in Egypte is het geel en in Indonesië is het wit. Dit is een klein voorbeeld waaruit blijkt dat wat je associeert met de dood per land en cultuur heel snel verschilt.  De cultuur waarin je opgegroeid bent heeft een grote invloed op je visie op rituelen en de dood.

Je hebt nu verschillende culturele rituelen bij rouw en verlies voorbij horen/zien komen, leg er één uit...

Huiswerk

Maken voor volgende les de opdrachten 66 t/m 75.