Les 3 Deductie uit valentie naar traditionele zinsontleding

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1-4

Les 3

Aan het eind van de les kan de student:

• Weten wat een enkelvoudige en samengestelde zin is.
• Een samengestelde zin naar enkelvoudige zinnen schrijven.
• Het predikaat en de valentie kunnen weergeven.
• Benoemen van argumenten en adjuncten.
• Zinnen ontleden op de traditionele manier vanuit de theoretische achtergrond van het predikaat.

Vorige lessen

Soorten zinnen en  hun zelfstandig werkwoord:

enkelvoudig en samengestelde zinnen

&

Zelfstandig werkwoord - predikaat:

Valentie, argument en adjunct.

Geef een voorbeeld van een enkelvoudige zin?

Geef een voorbeeld van een samengestelde zin?

Wat is het predikaat van de enkelvoudige zin:
Hij had graag willen gaan vissen vandaag.

Alle werkwoorden naar predikaat

Hij had graag willen gaan vissen vandaag.

Hij had graag willen gaan vissen vandaag.

Hij wil graag gaan vissen vandaag.

Hij wil graag gaan vissen vandaag.

Hij gaat graag vissen vandaag.

Hij gaat graag vissen vandaag.

Hij vist graag vandaag.

Haal steeds het hulpwerkwoord weg totdat het zelfstandig werkwoord overblijft.

Predikaat (zelfstandig werkwoord)

Hij had graag willen gaan vissen vandaag.

Het zelfstandig werkwoord is vissen.

Het zelfstandig werkwoord heet ook wel het predikaat.

Predikaat en valentie

Een predikaat heeft een bepaalde valentie. 

De valentie is het aantal argumenten bij een predikaat.

Het predikaat halen heeft de valentie twee.

Vorm: Iemand haalt iets/iemand.

Het predikaat VERZINNEN heeft welke valentie?

1. Valentie één
2. Valentie drie
3. Valentie twee
4. Valentie vier

Eenplaatsig predikaat

Tweeplaatsig predikaat

Drieplaatsig predikaat

Vierplaatsig predikaat

lopen

varen

geven

huilen

ruilen

repareren

kijken

bekijken

zien

Schrijf de vorm van de onderstaande predikaten:
lopen, kijken, varen, zien, ruilen, geven, repareren, huilen.

'Bekijken' heeft de vorm: iemand bekijkt iets/iemand)

Vanuit valentie naar  zinsontleding

Zin 1: Ik wandel in het park

Predikaat: wandelen

Valentie: één

Vorm: Iemand wandelt

Argument: iemand 

Adjunct: in het park

Zin 1: Ik wandel in het park

Maak nu woordgroepen (zinsdelen):

| Iemand | wandelt.|

Wandelt is de persoonsvorm.

Iemand is het onderwerp.

Zin 2: Het meisje leest een leuke boek.

Predikaat: lezen

Valentie: twee

Vorm: Iemand leest iets.

Argumenten: iemand, iets.

Adjunct: -

Zin 2: Het meisje leest een leuke boek.

Woordgroepen: | Iemand | leest | iets. |

Leest is de persoonsvorm.

Iemand is het onderwerp.

Een leuk boek is het lijdend voorwerp.

Zin 3: De man geeft een bos bloemen aan zijn moeder.

Predikaat: geven

Valentie: drie

Vorm: Iemand geeft iets aan iemand.

Argument: iemand, iets, iemand,

Adjunct: -

Zin 3: De man geeft een bos bloemen aan zijn moeder.

Woordgroepen: | Iemand | geeft | iets | aan iemand. |

Geeft is de persoonsvorm.

Iemand is het onderwerp.

Iets is het lijdend voorwerp.

Iemand is meewerkend voorwerp.

Wat is het onderwerp?
Gisteren liep ik naar het station.

1. Naar het station
2. Liep
3. Ik
4. Gisteren

Wat is het lijdend voorwerp?
Ik wilde de trein pakken van 10:30 uur.

1. Wilde
2. ik
3. Pakken
4. De trein

Wat is het werkwoordelijk gezegde in een zin?

Alles bij elkaar

1. Maak van samengestelde zinnen enkelvoudige zinnen.
2. Vind het predikaat.
3. Geef de valentie van het predikaat.
4. Schrijf de vorm van predikaat.
5. Benoem de argumenten in de zinnen.
6. Benoem de adjuncten in de zinnen.
7. Ontleed de zinnen (pv, O, lv en mwv) 

Volgende keer

Samenvatten zinsontleding en bespreken tekst.