8.6 Het moderne imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.6 Het moderne imperialisme

Wat weet je al over het modern imperialisme?

Imperialisme

Imperialisme: het streven naar een groot rijk onder macht van een keizer of één volk

We hebben dit begrip eerder gezien in de voorgaande tijdvakken. Denk aan de Europese expansie, slavernij, overzeese handel, etc.

Europa verovert de wereld

Romeinen veroveren een wereldrijk - imperialisme

(tv2)

Ontdekkingsreizen en handel met de kustgebieden (b.v. VOC/WIC) - kolonialisme

(tv 5 en 6)

Het veroveren van gebieden voor grondstoffen, als afzetgebied en om je land uit te breiden - modern imperialisme  (TV8)

Modern imperialisme (1)

Modern imperialisme: op zoek naar nieuwe grondstoffen en afzetmarkten werden vele landen in Azië en Afrika gekoloniseerd door Europese landen in de 19e eeuw

Kolonialisme verandert van karakter. 

Het veroveren (en besturen) van gebieden om aan je eigen land toe te voegen.

Modern imperialisme (2)

Het moederland controleert de hele kolonie.

Het moederland gebruikt de landen en bevolking voor grondstoffen en als afzetmarkt.

Zo ontstonden grote rijken.

Grootste verschillen kolonialisme en modern imperialisme:

oude koloniale politiek	Modern Imperialisme
Gericht op overzeese handel	Gericht op volledige controle en onderwerping
Omvang en tempo minder fors	Omvang en tempo: groot en hoog

Verschil met kolonialisme

1500-1850: kolonialisme

1850-1920: modern imperialisme

1. Verovering en intensiever bestuur van de koloniën
2. Grondigere exploitatie van de koloniën (bijv. grondstoffen)
3. Alleen in Afrika en Azië
4. Nieuwe landen gaan koloniën veroveren, zoals de VS, Japan en Duitsland

Land	Km2 land in Afrika en Azië toegevoegd aan grondgebied	Bevolkingsaantal toegevoegd aan grondgebied
Groot-Brittannië	33 miljoen	Ruim 400 miljoen
Frankrijk	13 miljoen	55 miljoen
Duitsland	2 miljoen	12 miljoen
Nederland en België	6 miljoen	45 miljoen

Wat is modern imperialisme?

1. Veel grond in Europa veroveren
2. Veel kolonies stichten in Zuid Amerika
3. Veel grond veroveren en besturen in Afrika en Azie
4. Veel handelen met kolonies

Oorzaken modern imperialisme:

economie

1.  Grondstoffen voor de groeiende (Europese) industrie
2. Afzetmarkten voor de groeiende industrie

Oorzaken modern imperialisme:

politiek

1. (Agressief) nationalisme
2. Een groot rijk gaf internationaal, politiek en militair aanzien

Oorzaken modern imperialisme:

cultuur

1. Verspreiding van het Christendom
2. Sociaal-Darwinisme: blanke ras zou superieur zijn (superioriteitsgevoel)
3. White man's burden: de morele plicht van blank Europa om minder ontwikkelde volken beschaving bij te brengen

White man's burden

Een gedicht van de Engelse dichter en schrijver Rudyard Kipling (1899)

Take up the White Man's burden—

Send forth the best ye breed—

Go bind your sons to exile

To serve your captives' need;

To wait in heavy harness,

On fluttered folk and wild—

Your new-caught, sullen peoples,

Half-devil and half-child.

''White mans burden''

Welk soort motief hadden de Europeanen niet voor modern imperialisme?

1. cultureel
2. economisch
3. politiek
4. sociaal

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je uitleggen:

- hoe Afrika verdeeld werd door Europese staten

- hoe kolonialisme plaatsvond in de wereld

- hoe het moderne imperialisme kan worden verklaard

Noem 4 oorzaken van het modern imperialisme:

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor handelsmarkten
2. Verovering voor de versteviging van de Amerikaanse macht in de regio
3. Verovering om 'achterlijke gebieden' te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor afzetmarkten (hier China)
2. Verovering voor de machtspositie in de wereld
3. Verovering om achterlijke gebieden te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen (bijv. Chinese zijde voor textiel)

Welke van de motieven voor het modern imperialisme wordt hier vooral bekritiseerd?

1. Economische
2. Politieke
3. Culturele
4. Alle drie

Waardoor konden Westerse landen zo betrekkelijk eenvoudig deze immense rijken innemen?

 

1. De transportrevolutie versterkte de koloniale expansie.
2. De industrialisatie leverde een militair overwicht op.
3. Men maakte handig gebruik van de inheemse bevolking bij het besturen van deze gebieden.  

Hoe heette de conferentie waarbij de grootmachten Afrika verdeelden?

1. Conferentie van Amsterdam
2. Conferentie van Parijs
3. Conferentie van Berlijn
4. Conferentie van Londen

De transportrevolutie versterkte de koloniale expansie. Leg met twee voorbeelden uit hoe: