8.6 Het moderne imperialisme + filmpje

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.6 Het moderne imperialisme

Welkom!

Pak per tweetal 4 kaartjes, van elke kleur 1

Ga zitten

Lees tekstboek 8.6

SKN doet absentie

Russia  

Ukraine  

Countries sending lethal military equipment to Ukraine  

Countries sending non-lethal military aid to Ukraine

(Modern) imperialisme

Ukraine-Rusland conflict

Lidstaten Navo

Wat valt je op?

Lesdoelen

• Hoe werd Afrika verdeeld door Europese staten
• Hoe kolonialisme plaatsvond in de rest van de wereld
• hoe het moderne imperialisme kan worden verklaard

Kenmerkend aspect:

De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Wat weet je al over het modern imperialisme?

Imperialisme

Imperialisme: het streven naar een groot rijk onder macht van een keizer of één volk

We hebben dit begrip eerder gezien in de voortgaande tijdvakken. Denk aan de Europese expansie, slavernij, overzeese handel, etc.

Europese machten willen meer macht en gebieden (kolonialisme)

Modern imperialisme (1)

Modern imperialisme: op zoek naar nieuwe grondstoffen en afzetmarkten werden vele landen in Azië en Afrika gekoloniseerd door Europese landen in de 19e eeuw

Kolonialisme verandert van karakter. 

Het veroveren (en besturen) van gebieden om aan je eigen land toe te voegen.

Modern imperialisme (2)

afbeelding: conferentie Berlijn 1884

Moederland controleert de hele kolonie.

Moederland gebruikt de landen en bevolking voor grondstoffen.

Zo ontstonden grote rijken.

Let op: kolonialisme was voor deze tijd voornamelijk handel met kustgebieden

Wat is modern imperialisme?

1. Veel grond in Europa veroveren
2. Veel kolonies stichten in Zuid Amerika
3. Veel grond veroveren en besturen in Afrika en Azie
4. Veel handelen met kolonies

Verschil met kolonialisme

1500-1850: kolonialisme

1850-1920: modern imperialisme

Verovering en intensiever bestuur van koloniën

Grondigere exploitatie van de koloniën (bijv. grondstoffen)

Alleen in Afrika en Azië

Nieuwe landen gaan koloniën veroveren, zoals Amerika en Duitsland

Oorzaken modern imperialisme:

economie

Grondstoffen voor de groeiende (Europese) industrie

Afzetmarkten voor de groeiende industrie

Oorzaken modern imperialisme:

politiek

Nationalisme

Een groot rijk gaf internationale, politieke en militaire aanzien

Stelling:
Imperialisme is niet verkeerd als het gebruikt wordt om evangelie te verspreiden en mensen te ontwikkelen.

Oorzaken modern imperialisme:

cultuur

Verspreiding van het Christendom

sociaal-Darwinisme: blanke ras zou superieur zijn

White man's burden: de morele plicht van blank Europa om minder ontwikkelde volken beschaving bij te brengen

Stelling:
Ontwikkelingshulp mag best onder voorwaarden gegeven worden: zoals het eisen van mensenrechten en andere westerse waarden

• geef zowel een voor- als tegenargument tegen de bovenstaande stelling
• Geef na uitwisseling van argumenten in de klas aan of je voor of tegen de stelling bent

Welk soort motief hadden de Europeanen niet voor modern imperialisme?

1. cultureel
2. economisch
3. politiek
4. sociaal

Noem 4 oorzaken van het modern imperialisme:

Gevolgen voor de koloniën: economie

Wereldwijde arbeidsverdeling

Grondstoffen worden uit de koloniën gehaald, maar worden verwerkt door Europese fabrieken

Iedereen krijgt een taak in de nieuwe wereldeconomie

Gevolgen voor de koloniën: politiek

Koloniën raken eigen bestuur kwijt

Koloniën worden direct of indirect bestuurd door de Europese mogendheden

Deel van de inheemse bevolking werd ingeschakeld bij het bestuur en het leger

Inheemse bevolking kan niet in opstand komen. Grote Westerse controle

Gevolgen voor de koloniën: cultuur

 Onder invloed van o.a. het Christendom en Westerse rechtspraak werden lokale tradities aangetast

Opdringen van Westerse cultuur

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor handelsmarkten
2. Verovering voor de versteviging van de Amerikaanse macht in de regio
3. Verovering om 'achterlijke gebieden' te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen

Welke van de motieven voor het modern imperialisme komt in deze prent duidelijk tot uiting?

1. Verovering voor afzetmarkten (hier China)
2. Verovering voor de machtspositie in de wereld
3. Verovering om achterlijke gebieden te beschaven
4. Verovering voor grondstoffen (bijv. Chinese zijde voor textiel)

Welke van de motieven voor het modern imperialisme wordt hier vooral bekritiseerd?

1. Economische
2. Politieke
3. Culturele
4. Alle drie

White man's burden

Een gedicht van de Engelse dichter en schrijver Rudyard Kipling (1899)

Take up the White Man's burden—

Send forth the best ye breed—

Go bind your sons to exile

To serve your captives' need;

To wait in heavy harness,

On fluttered folk and wild—

Your new-caught, sullen peoples,

Half-devil and half-child.

Leg uit wat de white man's burden is en welke gevolgen dit heeft gehad voor het modern imperialisme

Vragen bij par. 8.6

Leg het verschil uit tussen kolonialisme en modern imperialisme:

Hoe heette de conferentie waarbij de grootmachten Afrika verdeelden?

1. Conferentie van Amsterdam
2. Conferentie van Parijs
3. Conferentie van Berlijn
4. Conferentie van Londen

De transportrevolutie versterkte de koloniale expansie. Leg met twee voorbeelden uit hoe:

Leg het verschil uit tussen handelskapitalisme en modern imperialisme met als voorbeeld Nederlands-Indië

Lees par 8.6: Het Fashoda-incident. Leg uit wat het Fashoda-incident was:

Je bent klaar met de LessonUp. Keer terug naar het virtuele klaslokaal

Reflectie

Kenmerkend aspect:

De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Reflectie

hoe ging de les