H4: Bevolking en ruimte in Nederland (GEO 4 VMBO-KGT)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

H4: Bevolking en ruimte in NL

Introductie

De Geo 4 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§1: Bevolkingsgroei in Nederland

Wat gaan we doen?

• Kijken: In Europa: Ctrl, Alt, Delete
• Kijkvragen beantwoorden

Maken

1. Waarom willen de bewoners van Molfsee geen Google Streetview?
2. Wat betekent das gläserne Mensch?
3. Wat deed de Stasi in Duitsland en waarom bestonden ze?
   
4. Hoe zet de oude Stasi-spion zijn kennis in om het goede te doen?
5. Waarom vinden de Syriërs het juist belangrijk om data te verzamelen en te delen?

1. De bewoners zijn bang dat de inbraken zullen toenemen, omdat zij op Google Streetview kunnen zien of er een grote auto voor de deur staat
2. das gläserne mensch betekent dat alle informatie over de mens bekend is.
3. De Duitsers hebben in de recente geschiedenis onder twee dictaturen geleefd: de nazi's en de Stasi. 
4. De Staatsichterheidsdienst controleerde het hele leven van Oost-Duitsers. Kennis over mensen zorgde voor veiligheid was de gedachte. Privacy bestond niet.
5. De Syriers willen juist vastleggen welke gruwelijkheden er gebeuren, zodat dit gedeeld kan worden met de westerse wereld in de hoop dat zij in actie komen tegen deze gruwelijkheden.

H4: Bevolking en ruimte in NL

§1: Bevolkingsgroei in Nederland

De Geo 4 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§1: Bevolkingsgroei in Nederland

Wat gaan we doen?

• Uitleg: hoe ziet de bevolkingsontwikkeling van Nederland eruit in de periode 1950-2060?
  
• Opdrachten

Lesdoelen

• Finish WB 79
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§1: Bevolkingsgroei in Nederland

Hoe ziet de bevolkingsontwikkeling van Nederland eruit in de periode 1950-2060?

• Bevolkingsteller

Er is dus sprake van bevolkingsgroei: natuurlijke bevolkingsgroei + sociale bevolkingsgroei

• natuurlijke bevolkingsgroei: geboortecijfer >  sterftecijfer = geboorteoverschot
• sociale bevolkingsgroei: immigratie > emigratie = vestigingsoverschot

Bevolking Nederland 1960-2020 -->

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§1: Bevolkingsgroei in Nederland

Hoe ziet de bevolkingsontwikkeling van Nederland eruit in de periode 1950-2060?

De natuurlijke bevolkingsgroei is afgenomen. 

De oorzaken hiervoor zijn:

vergrijzing	ontgroening
Het aandeel ouderen (65+) neemt toe, omdat:	Het aandeel jongeren (15-) neemt af, omdat:

• de baby's van de babyboom na WOII zijn nu bejaard
• de levensverwachting is gestegen

• er minder baby's worden geboren door toename gebruik van anticonceptiemiddelen (condoom, pil, spiraal, etc.)
• de rol van de vrouwen is veranderd van huismoeder naar eerst carrière, en daarna kinderen --> dus minder grote gezinnen
• de zekerheid van een koopwoning en vaste baan is afgenomen

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§1: Bevolkingsgroei in Nederland

Hoe ziet de bevolkingsontwikkeling van Nederland eruit in de periode 1950-2060?

De sociale bevolkingsgroei is toegenomen. Hoe zit dat de afgelopen eeuw?

In de jaren '50 en '60 was er een vertrekoverschot van Nederlanders naar de VS en Canada. 

Nederland kent hierna vier groepen immigranten:

1. Marokkaanse en Turkse gastarbeiders die in Nederland bleven i.p.v. te remigreren en de groep groeide door gezinshereniging
2. Inwoners van voormalige koloniën (Suriname, Indonesië en de Antillen) die in Nederland werken en studeren
   
3. Politieke en economische vluchtelingen
   
4. Inwoners van EU-lidstaten die in Nederland komen werken (seizoensarbeiders) en studeren

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§1: Bevolkingsgroei in Nederland

Lesdoelen: herhaling

Hoe ziet de bevolkingsontwikkeling van Nederland eruit in de periode 1950-2060?

• Finish WB 79
  
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§1: Bevolkingsgroei in Nederland

Maken

Hoe?

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	§1	blz. 52-53
Maken WB	§1: 1 , 3, 4, 5 , 6, 7 , 8, 9 en 10 (tip: atlas- en basisboekvragen eerst!)	blz. 66-68
	Leerdoelen §1 samenvatten	blz. 79

H4: Bevolking en ruimte in NL

§2: Regionale verschillen

De Geo 4 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§2: Regionale verschillen

Wat gaan we doen?

• Nakijken en Herhaling §1
• Uitleg: waar in Nederland groeit de bevolking, waar neemt die af en wat zijn de gevolgen daarvan voor de inrichting?
  
• Opdrachten

Lesdoelen

• Finish WB 79
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§2: Regionale verschillen

Lesdoelen: herhaling

Hoe ziet de bevolkingsontwikkeling van Nederland eruit in de periode 1950-2060?

• Finish WB 79
  
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§2: Regionale verschillen

Waar in NL groeit de bevolking, waar neemt die af en wat zijn de gevolgen voor de inrichting?

De bevolking van Nederland is ongelijk verdeeld in:

• groeigebieden / groeiregio's: gebied waar de bevolking toeneemt
• krimpgebieden / krimpregio's: gebied waar de bevolking afneemt

De toename is vooral te zien door verstedelijking / urbanisatie:

stijging van het percentage mensen dat in een stad woont

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§2: Regionale verschillen

Waar in NL groeit de bevolking, waar neemt die af en wat zijn de gevolgen voor de inrichting?

Waarom groeien steden?

   Uitdaging

   Oplossing

Aantrekkingsfactoren:

• Veel voorzieningen
• Veel werkgelegenheid en studiemogelijkheden

Bevolkingsdichtheid neemt toe

• Gunstig voor gemeenten (belastinginkomsten), bedrijven (geschoolde werknemers) en voorzieningen (bezoekers en klanten
• Ongunstig voor inwoners: dure woningen, drukke wegen en stations en langere wachtrijen voor ziekenhuizen en kinderdagverblijven

De stad moet herinrichten

• uitbreiden aan de rand van de stad
• herinrichting van bestaande stad, waarbij ongebruikte gebouwen worden omgebouwd tot woning, voorziening of werkplek
• uitbreiding infrastructuur: wegen, sporen, busverbindingen en stations

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§2: Regionale verschillen

Waar in NL groeit de bevolking, waar neemt die af en wat zijn de gevolgen voor de inrichting?

Waarom krimpen regio's?

   Uitdaging

   Oplossing

Voorzieningen nemen af

• Voorzieningsgebied krimpt
• Drempelwaarde daalt
• Voorzieningen verdwijnen lokaal en komen regionaal op (denk aan een AH XL in de stad en een kleine buurtsuper in het dorp/geen super)

Het dorp moet herinrichten

• voorzieningen samenvoegen in multifunctionele centra
• woningen en voorzieningen afstemmen op groei oudere bevolking (woning zonder trap, meer werkplekken voor zorgpersoneel, en bezorgservices) 
• aantrekkingsfactor : grotere woningen met tuin voor gezinnen, en natuur- en recreatiegebieden

Afstotingsfactoren:

• Jongeren migreren voor werk, studie of voorzieningen en verhuizen niet terug
• verhouding verandert: er blijven meer ouderen achter en komen minder jongeren bij

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§2: Regionale verschillen

Lesdoelen: herhaling

Waar in Nederland groeit de bevolking, waar neemt die af en wat zijn de gevolgen daarvan voor de inrichting?

• Finish WB 79
  
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§2: Regionale verschillen

Maken

Hoe?

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	§2	blz. 54-55
Maken WB	§2: 1 , 2, 3, 4, 5 , 7 en 9 (tip: atlas- en basisboekvragen eerst!)	blz. 69-70
	Leerdoelen §2 samenvatten	blz. 79

H4: Bevolking en ruimte in NL

§3: De verstedelijking van Nederland

De Geo 4 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§3: De verstedelijking van Nederland

Wat gaan we doen?

• Nakijken en Herhaling §1 en §2
• Uitleg: hoe zie je de verstedelijking terug in de inrichting van Nederland?
  
• Opdrachten

Lesdoelen

• Finish WB 79
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§3: De verstedelijking van Nederland

Lesdoelen: herhaling

Waar in Nederland groeit de bevolking, waar neemt die af en wat zijn de gevolgen daarvan voor de inrichting?

• Finish WB 79
  
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§3: De verstedelijking van Nederland

Hoe zie je de verstedelijking terug in de inrichting van Nederland?

Urbanisatie	Suburbanisatie	Re-urbanisatie
stijging van het percentage mensen dat in een stad woont	de verstedelijking van het landelijke gebied door migratie vanuit een stad	als het aantal inwoners van de stad na vele jaren van bevolkingafname weer toeneemt
Vanaf 1870, omdat er meer werkgelegenheid in de steden kwam door de opkomst van de industrie	Vanaf 1960: 4 oorzaken: 1) stad te vol, te vies en te duur 2) lonen stegen, dus meer welvaart 3) komst van de auto, dus meer mobiliteit 4) industrie verdween uit de stad naar de buitenwijken en lagelonenlanden	Vanaf 1980, omdat de lege stad aantrekkelijk was om in te investeren en voorzieningen centraal geplaatst konden worden. Ook hoefde je niet dagelijks in de file te staan.

opnieuw

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§3: De verstedelijking van Nederland

Hoe zie je de verstedelijking terug in de inrichting van Nederland?

Toch is het grootste gedeelte van Nederland niet-stedelijk, oftewel landelijk gebied. De boeren hebben veel ruimte nodig en zijn nu meer natuur- en recreatieparken. Ook wonen de meeste mensen juist niet in stedelijk gebied. Maar deze landelijke gebieden zijn vaak wel verstedelijkt, doordat ze zijn vastgegroeid aan steden: het ontstaan v/d agglomeratie.

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§3: De verstedelijking van Nederland

Hoe zie je de verstedelijking terug in de inrichting van Nederland?

Zoetermeer rond 1900

Elk huis heeft een erf met een stuk landbouwgrond

Zoetermeer rond 1950

Het dorp Zoetermeer wordt op de tekentafel weggetekend om een nieuwe satellietstad van Den Haag te bouwen

Zoetermeer nu

Zoetermeer kent veel herinrichting en functioneert als woongebied voor agglomeratie Den Haag-Rotterdam

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§3: De verstedelijking van Nederland

Lesdoelen: herhaling

Hoe zie je de verstedelijking terug in de inrichting van Nederland?

• Finish WB 79
  
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§3: De verstedelijking van Nederland

Maken

Hoe?

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	§3	blz. 56-57
Maken WB	§3: 2, 3 , 4 , 6, 7 , 8 en 10 (tip: atlas- en basisboekvragen eerst!)	blz. 71-73
	Leerdoelen §3 samenvatten	blz. 79

H4: Bevolking en ruimte in NL

§4: De Randstad

De Geo 4 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§4: De Randstad

Wat gaan we doen?

• Herhaling §1, §2 en §3
• Uitleg: welke kenmerken heeft de Randstad en hoe blijft dit gebied leefbaar en bereikbaar?
  
• Opdrachten

Lesdoelen

• Finish WB 79
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§4: De Randstad

Lesdoelen: herhaling

Hoe zie je de verstedelijking terug in de inrichting van Nederland?

• Finish WB 79
  
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§4: De Randstad

Welke kenmerken heeft de Randstad en hoe blijft dit gebied leefbaar en bereikbaar?

De Randstad bestaat uit de agglomeraties Amsterdam, Rotterdam-Den Haag en Utrecht die van elkaar gescheiden worden door het Groene Hart.

groei agglomeraties	groei Randstad
concentrisch groeimodel : groeit in een cirkel rondom historische stadskern	meerkernen groeimodel: meerdere steden (=kernen) groeien aan elkaar vast

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§4: De Randstad

Welke kenmerken heeft de Randstad en hoe blijft dit gebied leefbaar en bereikbaar?

In Zoetermeer wonen veel forenzen: mensen die heen en weer reizen tussen woon- en werkplek. Dit kan, omdat Zoetermeer en de werkplek (vaak Den Haag) een goede bereikbaarheid kennen. Er zijn veel OV-verbindingen: trein, bus en Randstadrail. Zo neemt de congestie (verstopping van wegen door verkeersdrukte) af. Een ander voorbeeld is dat de bussen op een andere baan rijden dan auto's, zodat auto's niet op de stoppende bus hoeven te wachten.

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§4: De Randstad

Welke kenmerken heeft de Randstad en hoe blijft dit gebied leefbaar en bereikbaar?

Uitdaging voor de Randstad = leefbaarheid: mate waarin de woonwijk geschikt is om in te leven.

• veiligheid, zowel criminaliteit als het gevoel van veiligheid
• onderhoud van openbare ruimte, zodat het er netjes en schoon uitziet
• voorzieningen, zoals sportveldjes en buurthuizen om samen te komen

Leefbarometer: Hoe zit het in Zoetermeer?

1. Woningen
   
2. Bewoners
   
3. Voorzieningen
   
4. Veiligheid
   
5. Fysieke omgeving

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§4: De Randstad

Lesdoelen: herhaling

Welke kenmerken heeft de Randstad en hoe blijft dit gebied leefbaar en bereikbaar?

• Finish WB 79
  
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§4: De Randstad

Maken

Hoe?

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	§4	blz. 58-59
Maken WB	§4: 1, 2, 3 , 4 , 5, 8 , 9 en 10d (tip: atlas- en basisboekvragen eerst!)	blz. 74-75
	Leerdoelen §4 samenvatten	blz. 79

H4: Bevolking en ruimte in NL

§5: Bronnen: Strijd om de ruimte

De Geo 4 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§5: Bronnen: Strijd om de ruimte

Wat gaan we doen?

• Nakijken en Herhaling §1, §2, §3 en §4
• Uitleg: hoe richt je de ruimte in als daar te weinig van is, zoals rond Schiphol?
  
• Opdrachten

Lesdoelen

• Finish WB 79
• Begrippen LB 86-88

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§5: Bronnen: Strijd om de ruimte

Maken

Hoe?

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	§5	blz. 60-61
Maken WB	§5: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 en 9 (tip: atlas- en basisboekvragen eerst!)	blz. 76-77
	Leerdoelen §5 samenvatten	blz. 79

H4: Bevolking en ruimte in Nederland

§5: Bronnen: Strijd om de ruimte

Lesdoelen: herhaling

Hoe richt je de ruimte in als daar te weinig van is, zoals rond Schiphol?

• Finish WB 79
  
• Begrippen LB 86-88