uitscheiding

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Hulp bieden bij de uitscheiding

Uitscheiding

Observatie

Uitscheiding

sputum

Noem 2 aandoeningen van het urine stelsel

Verschijnselen urineweginfectie

• steeds aandrang  om te moeten plassen
• branderig gevoel bij plassen
• steeds kleine beetjes plassen
• pijnlijk gevoel in de onderbuik
• troebele urine
• soms verwardheid
• verhoging of koorts

Nierstenen

- Nierstenen zijn steentjes van onopgeloste afvalstoffen in de urine.

-  Soms loopt een steentje vast in de urinewegen (tussen de nier en de blaas).

- Het steentje wordt meestal binnen enkele uren tot dagen vanzelf uit geplast. De aanvallen en de pijn zijn dan over.

Nierstenen

Nierstenen zijn steentjes die zich vormen uit urine. Er kunnen verschillende klachten optreden bij nierstenen. Voorbeelden van klachten zijn misselijkheid, braken, pijn bij het plassen en overmatig transpireren. De vorming van nierstenen kan verschillende oorzaken hebben. Zo kunnen nierstenen veroorzaakt worden wanneer te weinig vocht wordt genomen. Maar ook verstopping van de urinewegen of infecties aan de urinewegen kunnen nierstenen veroorzaken. Het is mogelijk dat men de nierstenen uit kan plassen. Wanneer dit niet mogelijk is kan men voor verschillende behandelingen kiezen. Zo kunnen de nierstenen vergruisd worden met de niersteenvergruizer. De niersteenvergruizer is een apparaat dat energie in het lichaam opwekt met zogenaamde schokgolven. Deze energie zorgt er voor dat de nierstenen vergruizen. Het gruis wat is ontstaan, kan hierna uitgeplast worden. Tevens kan gekozen worden voor een kijkoperatie. Bij een kijkoperatie kunnen via een kijkbuis stenen opgezocht worden. Vervolgens worden de stenen verbrijzeld en opgezogen. Een kijkoperatie kan plaatsvinden via de huid maar ook via de plasbuis.

Verschijnselen van nierstenen

- Heftige aanvallen van pijn / plotseling heftige pijn in de zij of in de (onder)buik. (Koliekaanvallen) 

- Misselijkheid en braken

- Bloed bij de urine 

Wat zijn de oorzaken van nierstenen?

Oorzaken nierstenen

- Nierstenen ontstaan door te veel afvalstoffen in de urine.

 

 Afvalstoffen en overtollige mineralen plast u uit, samen met het teveel aan water. Maar als er te veel van deze stoffen in de urine zitten, kunnen ze aan elkaar plakken en zo kristallen vormen. Zo’n kristal kunt u gewoon uitplassen. Als dat niet op tijd gebeurt, groeit een kristal uit tot een niersteen.

Risicofactoren voor nierstenen

- Te weinig water uitscheidt (te weinig drinken, te veel transpireren, te veel vocht verliezen door diarree) 

- Grote hoeveelheden mineralen uit plast (calcium / oxalaat en urinezuur) 

 Misschien zitten er veel van deze mineralen in het  bloed, door een dieet, erfelijke aanleg of ziekte. Dan komen er ook veel terecht in de urine. 

- Bepaald medicijnen gebruik 

- Steeds last hebt van een urineweginfectie, zoals een blaasontsteking of een nierbekkenontsteking

- Veel dierlijke eiwitten (vlees) eet

- Te veel keukenzout eet 

Door naar pp 36

Groepsopdracht

Groep 1:  Sputum 

Wat is sputum?

Wat observeer ik aan sputum?

Hoe kan ik een zorgvrager ondersteunen?

Groep 2: Braken 

wat zijn de oorzaken van braken?

Leg de complicaties van braken uit?

Wat observeer je aan het braaksel?

Groepsopdracht

Groep 3: Obstipatie

Wat is obstipatie?

Wat zijn de symptomen bij obstipatie?

Hoe ondersteun je de zorgvrager bij obstipatie?

Groep 4:

Wat is menstruatie ? 

Wat observeer je aan menstruatie / waar let je op ? 

Hoe ondersteun je de zorgvrager bij  menstruatie?

Observatiepunten urine

observatiepunten urine

frequentie

hoeveelheid

helderheid

kleur

geur

manier van urineren

Nieren

Het filteren van het bloed --> schadelijke stoffen en afvalstoffen worden eruit gehaald

Overtollig water en zout wordt uit het lichaam afgevoerd

deze afvalstoffen worden URINE

1 tot anderhalve liter

Afhankelijk van de vloeistoftoevoer produceert een gezond persoon in 24 uur ongeveer 1000 tot 1500 ml urine, die twee tot zesmaal per dag wordt uitgescheiden. 

Daarbij is de urineproductie niet op ieder moment van de dag even groot. De meeste urine produceert de mens om zes uur in de ochtend.

Urineleider

Loopt van de nieren naar de blaas. 

Ongeveer 30 cm lang. 

Als de blaas vol is dan dicht zodat urine niet terug kan stromen naar de nieren.

Blaas

verzamelplek voor urine

> halve liter bij volwassenen

ouderen en kinderen minder inhoud

bij 300-400 ml. krijgen de hersenen een signaal dat je moet plassen

Urinebuis

Van de blaas naar de plek waar urine lichaam verlaat

Mannen langere urinebuis dan vrouwen

 Incontinentie

• Incontinentie betekent onvrijwillig verlies van urine
• Incontinentie is geen ziekte maar een gevolg van een lichamelijke of psychische aandoening
• Als gevolg hiervan raakt de cliënt ongewild, op het verkeerde moment en op de verkeerde plaats urine/ontlasting kwijt
• Incontinentie komt op alle leeftijden voor zowel bij mannen als bij vrouwen

Incontinentie

Continent-> het kunnen ophouden van urine / ontlasting

Incontinentie-> het NIET (MEER) op kunnen houden van urine / ontlasting

incontinentie

Heel vervelend voor de cliënt

Schaamte ongemak!

Houdt hier rekening mee!

Oorzaken incontinentie

operatie

verzwakte bekkenbodemspieren

niet (meer) voelen van de prikkel

niet (meer) begrijpen 

Incontinentiemateraal

Geen luiers!

Regelmatig verschonen

Incontinentiemateriaal gebruiken dat is geadviseerd

Wel naar toilet laten gaan

Verschillende soorten en maten

welke stelling over incontinentie is NIET WAAR

1. Goede huidverzorging is belangrijk
2. Incontinentiemateriaal verschoon je op vaste momenten
3. het bed bescherm je met een matje
4. Goede hygiëne is belangrijk

Incontinentiemateriaal verschoon je NIET op vaste momenten

als het eerder nodig is doe je dat!

- Niet onnodig lang laten liggen / zitten in urine

het bed bescherm je met een matje

meestal wel waar maar:

dit mag alleen niet wanneer de zorgvrager last heeft van doorligplekken...

Goede huidverzorging is belangrijk

Urine en ontlasting kunnen de huid irriteren waardoor deze kapot gaat

Goede hygiëne is belangrijk

Tegengaan nare geurtjes

Huid wassen en daarna insmeren met huid beschermende crème 

De functie van de blaas is ...

1. Filteren van urine
2. Urine vormen
3. Tijdelijk opslaan van urine
4. Voert urine af

Welke hulpmiddelen voor toiletgang ken je?

Postoel

Urinaal

Ontlasting

Ook wel Feces genoemd!

Wat kun je observeren aan ontlasting?

Waar let je op ? 

Frequentie

Hoeveelheid

Kleur

Vastheid

Geur

Samenstelling

Ontlasting observeren

• frequentie
• kleur
• geur
• hoeveelheid
• vorm en vastheid
• samenstelling 

Obstipatie

Harde droge ontlasting die bijna niet kan worden uitgescheiden.

Mogelijke oorzaken:

• Weinig drinken;
• Te weinig vezelrijke voeding;
• Weinig bewegen;
• Medicatie;
• Aambeien;
• Te lang ophouden van ontlasting.

Defeceren

- De frequentie is persoonlijk

- Kan wisselen van 2x per dag tot 1x per week

Ga uit van wat normaal is voor die persoon 

Hoeveelheid

Hangt af van wat iemand eet 

Normaal tussen de 100 en 200 gram per dag

Vastheid

Zacht of hard 

harde ontlasting bij verstopping/ Obstipatie

Vloeibaar bij diarree

Geur

Ontlasting ruikt niet fris... 

maar als het heel sterk ruikt kan het wijzen op infecties in de darmen of bloed in de ontlasting (zwarte ontlasting) 

Kleur

normaal donkerbruin

door eten of medicatie kan de kleur veranderen (bietjes)

grijs-wit;aandoening gal of lever

zwart; bloed in ontlasting of ferro ; med voor bloedarmoede

helderrood; bloeding in laatste deel van de darmen

Samenstelling

afvalproducten van voedsel

soms ingeslikte voorwerpen

belangrijk dat je afwijkingen ziet en rapporteert

je hoeft ze niet te verklaren!

Volgende les