Les 2: Zenuwstelsel

• Schoonheidsverzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Zenuwstelsel

Inhoud

Terugblik: geschiedenis

Nieuwe stof: zenuwstelsel

Opdracht

Evaluatie

Doelstelling

• Je kunt de ligging en functie van het zenuwstelsel
• Je weet de weg van de prikkelgeleiding
• Je weet het verschil tussen hersen - en ruggenmergzenuwen
• Je kunt 3 belangrijke hersenzenuwen benoemen en waaruit deze ontspringen

Wie is de grondlegger van de bindweefselmassage?

1. Dhr. Jaquet
2. Mw. Hermans
3. Dhr. Bakker
4. Mw. Dicke

Welke functies heeft de huid?

Barrière functie

Beschermende functie

Immunologische functie

Warmte functie

Opslag vit D

Signaalfunctie

Communicatiefunctie

De cellen van Langerhans komen in actie zodra er lichaamsvreemde stoffen het lichaam zijn binnengedrongen. Tot welke huidfunctie behoren de cellen van langerhans?

Hoofdstuk 5 zenuwstelsel

Bestaat uit!

Zenuwstelsel bestaat uit zenuwweefsel. Zenuwweefsels samen met andere weefsels zorgen voor een verbindingsweg met informatie zodat het lichaam geheel bestuurd en bereikt kan worden.

Het zenuwweefsel is in te delen in 2 stoffen: grijze - en witte stof

Functie!

Algemene functie van het zenuwstelstel = het opnemen van prikkels uit de omgeving of uit het lichaam zelf. De prikkels worden begeleidt naar de juiste bestemming

Wat weet jij over,
"het zenuwstelsel"?

Zenuwcel

Neuron = zenuwcel

Bestaat uit een celkern,

cellichaam en uitlopers

• Dendrieten: korte uitlopers
• Neuriet: lange uitloper

Functie: prikkeloverdracht

Zenuwstelsel: alle zenuwcellen samen

Prikkeloverdracht

Dendriet vangt prikkel op: sensibel

Neuriet geeft prikkel door aan  zenuwcel/ spier/ orgaan: motorisch

Synaps: gebied tussen 2 zenuwcellen. overdrachtsprikkel

Neurotransmitters: overdrachtsstof

2 neurotransmitters:

Acetylcholine:

• werking bloedvat-verwijdend/ vasodilatatie

Nor-adrenaline: 

• werking bloedvat-vernauwend/ vaso-contrictie

Prikkel - receptoren

Prikkel komt binnen via zintuigen

Sensibele vezel > ruggenmerg > hersenen > ruggenmerg > motorische vezel

Afferenten: naar het c.z.s. toe - sensibel / gevoel

Efferenten: van het c.z.s. af - motorisch / effect

Indeling zenuwstelsel

Zenuwstelsel indeling qua Ligging:

• Centraal: hersenen en ruggenmerg
• Perifeer: hersen- en ruggenmergzenuwen

Besturingsfunctie zenuwstelsel: 

• Animaal: door onze wil
• Autonoom: buiten onze wil

Opdracht

Maak opdracht 1: 

De hersenen

• In 2 tallen
• 15 minuten 
• Bespreken

Functie zenuwstelsel

Herstel bij schade

Herstel centrale zenuwstelsel

Hersenen: Trauma/ doorbloedingsstoornissen binnen de schedel kunnen beschadigde neuronen zich niet meer herstellen. Andere neuronenfuncties nemen het over > Plasticiteit

Ruggenmerg: Beschadiging neuronen binnen de wervelkolom kunnen zich na beschadiging nagenoeg niet meer herstellen. Voorbeeld dwarslaesie

Perifere zenuwstelsel

Neuronen die perifeer gelegen zijn kunnen zich herstellen.

Op de beschadigde uiteinde groeien nieuwe zenuwen > Sprouting 

Centraal zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel

Ligging: centraal gelegen binnen de schedel en ruggenwervel

1. Hersenen:

• Grote hersenen
• Kleine hersenen
• Hersenstam
• Tussenhersenen 

2. Ruggenmerg

Opdracht: 

In groepjes functie opzoeken en op het boord noteren

Functie grote hersenen:

gevoel, verstand, geheugen, bewustzijn, willekeurige motoriek

Functie kleine hersenen:

coördinatie van houding en beweging

Tussenhersenen:

voornamelijk stofwisseling

Functie hersenstam:

Uittredingsplaats hersenzenuwen

geleidingsorgaan

Centrum voor vitale functies ademhaling en hartcentrum

Ruggenmerg

Bestaat uit:

• centraal kanaal: ruggenmergvocht in het midden
• grijze stof: zenuwcellen in de vorm H
• witte stof: zenuwvezels
• ruggenmergvliezen met ruggenmergsvocht als beschermende laag

Ruggenmerg

Voorhoorns:

• Ligging borstzijde
• Motorische zenuwcellen
• Voorwortel

Achterhoorns:

• Ligging rugzijde
• Sensibele zenuwcellen
• Achterwortel

Uitleg prikkelgeleiding

Perifere zenuwstelsel 

Perifeer z.s. 

Bestaat uit: 

• Hersenzenuwen - 12 paar
• Ruggenmergzenuwen - 31

Hersenzenuwen ontspringen uit de hersenstam. Het zijn gemengde zenuwen - motorisch en sensibel 

3 belangrijke hersenzenuwen:

• 5de hersenzenuw
• 7de hersenzenuw
• 10de hersenzenuw

Oorsprong vanuit hersenstam

5de hersenzenuw

• Drieling-zenuw of Nervus trigeminus
• Gemengde zenuw

1. Bovenste oogtak
2. middelste bovenkaaktak
3. onderste onderkaaktak

• Aangezichtspijn 

Symptomen / te herkennen aan:

• Het lijkt op elektrische stroomstoten! Heftige pijnen op een bepaalde plek in het gezicht.
• Een plotselinge snijdende of bonzende hoofdpijn aan één zijde van het hoofd in de kaak of wang.
• Een zeurende of brandende pijn die uitstraalt.

7de hersenzenuw

• Aangezichtszenuw of Nervus facialis 
• Overheersend motorisch
• Vertakking richting de mimische spieren
• Aangezichtsverlamming 

10 de hersenzenuw 

• Zwervende zenuw of Nervus vagus
• Belangrijke motorische zenuw en behoort tot het para-sympatische deel van het autonome z.s.
• Activeert spijsvertering, maag en peristaltiek

De pijn is heftig en snijdend boven mijn oog. Welke zenuw overheerst?

1. Nervus vagus
2. Nervus trigeminus
3. Nervus phrenicus
4. Nervus facialis

Het oog sluit niet goed en de rechterzijde van het gezicht hangt. Welke hersenzenuw is hier aangetast?

1. Nervus vagus
2. Nervus trigeminus
3. Nervus phrenicus
4. Nervus facialis

Ruggenmerg- 

zenuw

Ontspringen vanuit het ruggenmerg

• Gemengde zenuw
• Besturingsfunctie: zowel animaal als autonoom > zijwortel
• Functie: geleider van prikkels van perifeer naar centraal en als  reflexorgaan

7 hals

12 borst

5 lende

5 heiligbeen 

2 staartbeen

De eerste paar treedt uit tussen het achterhoofdsbeen en 1 ste halswervel

2 ruggenmergzenuwen:

Nervus pelvicus

Nervus phrenicus

Hoe verloopt de prikkelgeleiding van een ontspannende massageprikkel?

Hoe verloopt een prikkel?

De prikkel komt binnen vanaf de huidreceptor. Met welke prikkel hebben we te maken

1. Motorisch efferente zenuwvezel
2. Sensibel en efferente zenuwvezels
3. Sensibel en afferente zenuwvezel

Wat is het verschil tussen een hersen- en ruggenmergzenuw qua ligging

Noem 1 of meer hersenzenuw(en)

Evaluatie hoofdstuk zenuwstelsel
Is het doel behaald?

Ja

Nee

Ik weet niet wat de doelen zijn