T4 BS3 en 4 - evolutie en allelfrequentie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De evolutietheorie

Vandaag

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat de neodarwinistische evolutietheorie inhoudt.
• Je kunt manieren van reproductieve isolatie beschrijven.
  

Evolutietheorieën

Creationisme:

• de aarde en organismen zijn geschapen
• sommige organen te ingewikkeld om  door evolutie te zijn ontstaan --> intelligente schepper

Lamarck (1744-1829):

• eigenschappen veranderen tijdens leven individu
• veranderde eigenschap wordt doorgegeven
• Milieufactoren kunnen genexpressie beïnvloeden

Darwin (1809-1882):

• On the origin of species (1859) --> evolutietheorie

Gregor mendel (1822-1884)

DNA bevat alle erfelijke eigenschappen

• Voor het eerst ontdekt in 1871
  
• Structuur pas ontdekt in 1953
  

De neodarwinistische evolutietheorie

De evolutietheorie verklaart hoe de erfelijke eigenschappen van populaties kunnen veranderen en hoe nieuwe soorten kunnen ontstaan.

Een geleidelijke verandering van een soort komt dus tot stand door:

1. Genetische variatie: door recombinatie (meiose en geslachtelijke voortplanting) en mutaties.
2. Natuurlijke selectie = organismen met gunstige eigenschappen hebben grotere overlevingskans.
3. Voortplanting, waarbij de gunstige eigenschappen aan nakomelingen worden doorgegeven

Evolutie in 3 stappen

1. Mutaties bij de voorouders van giraffen 

veroorzaakt een variatie in de neklengte.

2. Een giraf met een iets langere nek kan dan in het voordeel zijn, doordat hij meer kan eten als er alleen hoog aan de bomen nog bladeren groeien. Bij concurrentie om voedsel heeft hij een grotere overlevingskans.

3. Door het doorgeven van de gunstige eigenschappen aan hun nakomelingen, kunnen de huidige giraffen met lange hals zijn ontstaan

Evolutie

Selectiedruk = invloed van milieufactoren op genetische variatie.

• lager --> overleving voor iedereen makkelijker
• hoger --> minder variatie

Fitness = voortplanting geschiktheid doordat het organisme het beste is aangepast.

Fitness is afhankelijk van het milieu.

Adaptatie = aanpassing

Evolutie: verandering van genotypenfrequenties en allelfrequenties in een populatie

Soort

Soort:

individuen kunnen onderling voortplanten (op natuurlijke wijze) en zo vruchtbare nakomelingen krijgen.

Populatie

Ontstaan van soorten

Reproductieve isolatie (= er kan geen reproductie nodig):

• ruimte
• tijd
• gedrag
• uiterlijk

Aan de slag!

Wat:	Basisstof 3: maak opdracht 30 t/m 41
Hulp nodig:	BINAS/boek of vraag om hulp
Uitkomst:	we bespreken de (moeilijke) vragen met elkaar
Klaar?	Lees basisstof 4 Basisstof 4: maak opdracht 51 t/m 62

Aan de slag!

Door evolutie

1. Past een populatie zich op de lange termijn aan op het milieu
2. Kan een individu zich direct aanpassen aan het milieu

Wat heb je niet nodig voor evolutie?

1. verandering van het milieu
2. natuurlijke selectie
3. al deze antwoorden zijn nodig voor evolutie
4. genetische variatie

Waar staat 'fitness' voor bij evolutie?

1. hoe goed je kan overleven
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

Leerdoelen bs 4

4.4.1 Je kunt beschrijven hoe de genetische eigenschappen van een populatie kunnen veranderen.

Constante Allelfrequenties

De verzameling van alle genen in een populatie -> genenpool

Allelfrequentie geeft aan hoevaak een allel voorkomt

geen selectiedruk

Veranderende Allelfrequenties

Seksuele selectie; partnerkeuze op basis van eigenschappen

Aan de slag!

Wat:	Basisstof 3: maak opdracht 37 t/m 42 Basisstof 4: maak opdracht 52 t/m 60
Hulp nodig:	BINAS/boek of vraag om hulp
Uitkomst:	we bespreken de (moeilijke) vragen met elkaar
Klaar?	Lees basisstof 4 Basisstof 4: maak opdracht 52 t/m 60

Aan de slag!