3.1 Leven op het platteland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

3.1 Leven op het platteland

Tijd van monniken en ridders

maken opdr op blz. 120-121

Aan het einde van de les...

• Kun je uitleggen dat er nieuwe koninkrijken ontstonden toen het Romeinse Rijk uiteenviel.
• Kun je uitleggen waarom mensen rond 500 op een domein gingen wonen.
• Kun je uitleggen uit welke delen het domein bestond en wie er woonden.

De Middeleeuwen 500-1500

Het einde

• Het Romeinse Rijk was groot en machtig.
• 4e eeuw: problemen

• 
  

- Leger was te klein (ziekte).

- Strijd om wie de keizer mocht zijn 

- Te hoge belastingen , boeren

Opsplitsen! (395)

Het einde (2)

• Oost-Romeinse Rijk: blijft bestaan tot 1453!
• West-Romeinse Rijk valt door de Volksverhuizing.
• Germaanse volken trekken het West-Romeinse Rijk binnen. 
• In 476 werd de laatste Romeinse keizer afgezet. 

Wat is een Volksverhuizing?

Middeleeuwen

•  De Germanen stichten in West-Europa nieuwe koninkrijken.
• Er gaat een nieuwe periode in: de middeleeuwen (500 tot 1500).

Chaos

• Door Volksverhuizingen: oorlog, plunderingen en berovingen.
• Door vertrek Romeinen werden de wegen slecht onderhouden. 

Welke nadelen zitten er vast aan de slecht onderhouden wegen?

Chaos (2)

• Er was geen handel meer en muntgeld werd niet meer gebruikt.
• bijna geen voedsel in de steden.
• Mensen trekken naar het platteland. 

Domein

• Op het platteland: mensen zoeken bescherming bij een machtige boer. 

• In ruil voor bescherming: grond afstaan 
• Machtige boeren kregen veel grond in bezit: Domein.

- versterkte boerderij

- gewapende knechten

Monniken en ridders

Machtige heren, halfvrije boeren

naam

Hof

• Huis heer
• Brouwerij
• Bakkerij
• Smidse

Dorp

Huisjes van de horigen. Ze horen bij het land van de heer. Ze moeten toestemming vragen om het land te verlaten.

Molen

In ruil voor een deel van het graan, mogen boeren gebruik maken van de molen.

Akkers heer

Ongeveer 1/3 van de akkers was eigendom van de heer. Horigen verrichten hier herendiensten.

Akkers horigen

In ruil voor pacht, mogen boeren hier gewassen telen. 

hof

smidse

bos

kerk

akkers -herfst 

akkers - lente

akkers - braak

molen

bakkerij

stal

dorp

boomgaard

gezamenlijke weide

land van heer

land horigen

weg

Hofstelsel

oorzaken

• Tijd van monniken en ridders is onveilig.
• Boeren zoeken bescherming bij heer.
• Wegen worden niet meer onderhouden.
• Handel en geldeconomie verdwijnen.
  

Hofstelsel

Horigen

• Halfvrije boeren horen bij het land van de heer.
• Horigen betalen belasting en pacht aan de heer.
• Horigen doen onbetaald werk voor de heer: herendiensten.

Hofstelsel

Domein

Het domein was een gebied van een edelman of klooster.

Het domein was autarkisch (zelfvoorzienend).

Het hof bestond uit:

• Woonhuis van de heer of rentmeester.
• Gezamenlijke gebouwen: molen, smidse, brouwerij, bakkerij, ...
• Akkers, boomgaarden, weides, vijvers en bos.

Leenstelsel is hetzelfde als hofstelsel.

1. waar
2. niet waar

Wat hoort niet bij het hofstelsel ?

1. Heer
2. Horige
3. Domein
4. Geestelijke

Wat hoort niet bij het hofstelsel?

1. Herendiensten uitvoeren
2. Pacht betalen voor het land
3. Lange reizen maken voor handel
4. Standensamenleving

Wat hoort niet bij het hofstelsel?

1. geeft de heer bescherming aan de horige
2. moesten horigen herendiensten verrichten
3. geeft de horige een deel van de opbrengst van het land aan de heer
4. helpt de heer de horige op het land tijdens de oogsttijd

Aan de slag 

Hoofdstuk 3, paragraaf 1: