les 2: dagboek van de aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo lwoo, vwo
• Leerjaar 3

Dagboek van de aarde (2.2)

• Je weet hoe een fossiel in een gesteente terechtkomt en wat gidsfossielen vertellen
• Je kent de gesteentekringloop

Filmpje fossiel

Uitleg gesteente

kringloop

Maak

Toetsinzage

- Hoe tevreden ben je met je cijfer als je je inzet vergelijkt met het resultaat: 

- In welke mate heb je foutjes gemaakt door niet goed lezen?

- Geef jezelf 2 complimentjes over de toets: wat ging goed/heb je goed gedaan?
Schrijf die op. Een paar leerlingen lezen die straks voor.

heel erg ontevreden

heel erg tevreden

heel veel foutjes

geen foutjes

Deze les

• fossielen: hoe ontstaan ze?
• soorten stenen: hoe werkt de gesteentekringloop 

fossielen filmpje

uitleg met aantekening

oefenvragen

weektaak

De gesteentekringloop

3 hoofdtypen gesteente met hoe ze ontstaan.

Stollingsgesteenten

basalt

graniet

lava stolt snel

magma koelt langzaam

De gesteentekringloop

3 hoofdtypen gesteente met hoe ze ontstaan.

sedimentgesteente

zandsteen

kalksteen

Losse sedimenten (zandkorrels/schelpen/klei) worden door zware bovenliggende lagen samengedrukt waardoor ze aan elkaar vast komen te zitten en een vaste gesteentelaag worden.

-> Laagjes en fossielen zijn kenmerkend.

schalie

De gesteentekringloop

3 hoofdtypen gesteente met hoe ze ontstaan.

Metamorfgesteenten

marmer

ontstaat uit kalksteen.

Kalksteen komt onder grote druk en hoge temperatuur waardoor het uiterlijk verandert.

Let op: het smelt dus niet.

De gesteentekringloop

3 hoofdtypen gesteente met hoe ze ontstaan.

1

stollingsgesteente: lava komt uit de aarde (mid-oceansiche rug), koelt af, stolt en wordt gesteente.

3

stollingsgesteente

magma stijgt op, koelt af, stolt en wordt gesteente.

2

sedimentgesteente:
los sediment (bijv. zand) wordt als dikke laag neergelegd.

De onderste laag staat door het gewicht onder hoge druk. 

Het sediment wordt samengeperst en komt aan elkaar vast te zitten.

Het vormt een vast sedimentgesteente.

4

metamorfgesteente
Bestaand gesteente staat onder hoge druk en hoge temperatuur (kan bij plooiingsgebergte, of door hitte bij magma in aardkorst).

Het bestaande gesteente verandert van uiterlijk door de hoge druk en hoge temperatuur.

Leg uit hoe
zandsteen ontstaat (2p)

Welk hoofdtype gesteente
heeft dit gesteente?

Neem 1 t/m 4 over uit de tekst en vul het juiste woord in.

Gletsjers in gebergten schuren een stuk steen af, dit afschuren wordt ....1..... genoemd.
Wanneer deze afgebroken stukken steen grover zijn dan klei, maar kleiner zijn dan grind, dan noem je het .....2....... Dit zijn sedimenten die los kunnen worden neergelegd (gesedimenteerd).
Als de laag dikker wordt neemt de druk op de losse sediment toe waardoor ze aan elkaar vast komen te zitten. Er ontstaat dan ......3..... . Het hoofdtype van dit gesteente is .....4.......

afsluitling

• Je weet hoe een fossiel in een gesteente terechtkomt.
  
• Je kent de gesteentekringloop

Oudste weektaak

opg. 1, 2, 5, 6 en 7 van 2.1

Weektaak vorige en deze week

opg. 2, 4, 5, 6 en 8 van 2.2