1.4 de opstand deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

1.4 de Nederlandse opstand

De Staten-Generaal

1. bestaat uit vertegenwoordigers van de gewesten
2. bestaat uit vertegenwoordigers van één gewest

Wat is een ketter?

1. iemand die niet gelooft volgens de regels van de Paus
2. iemand die gelooft in Allah
3. iemand die gelooft in Jahweh
4. iemand die niet gelooft in een God

De juiste volgorde van gebeurtenissen is

1. alva komt, beeldenstorm, hagenpreken
2. hagenpreken, beeldenstorm, alva komt
3. beeldenstorm, alva komt hagenpreken

Willem van Oranje kwam in opstand omdat (2x)

1. hij Spanje wilde veroveren
2. Hij de vervolgingen van de ketters te streng vond
3. hij tegen de centralisatie van Alva was
4. hij van de Nederlanden 1 grote Republiek wilde maken

Wat voor soort kerk zie je op de afbeelding? Katholiek of Protestants?
Leg je antwoord uit met behulp van de afbeelding

Protestants

Katholiek

Calvijn

Hervorming / Reformatie

Aflaat

Versiering in de kerk

Bijbel in eigen taal

Filips II

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• weet je hoe de Nederlanden werden bestuurd onder leiding van Karel V en Filips II
• kun je een politieke en een religieuze oorzaak geven voor het uitbreken van de Opstand
• kun je verklaren waardoor er verdeeldheid ontstond tussen de opstandelingen
• weet je op welke manier Nederland een Republiek werd in 1588

Hoe zat het ook al weer?

• NL bestuurt door Landsheer -> Karel V : 1555 Filips II
• Kritiek op Landsheer: Centralisatie + kettervervolgingen
• smeekschrift der Edelen --> beeldenstorm 
• beeldenstorm: --> Alva 

verschillen

• tussen de gewesten bestonden veel verschillen: De noordelijke gewesten waren protestants geworden, de zuidelijke gewesten bleven katholiek
• Beide gewesten vonden de Spanjaarden te gewelddadig en besloten samen te werken -> pacificatie van Gent 
• doel: de Spanjaarden voorgoed laten verdwijnen uit NL 

Verdeeldheid

• van de afspraken kwam weinig terecht: calvinisten te gewelddadig, hielden zich niet aan de afspraken en waren arrogant

• Katholieken startten Unie van Atrecht in 1579: verbond van Zuidelijke gewesten die vrede sloten met Spanje

• Hierop sloten de Noordelijke gewesten datzelfde jaar de Unie van Utrecht, zij zetten de opstand voort

Plakkaat van Verlatinghe

Om een nieuwe vorst te zoeken moest Nederland eerst de Spaanse vorst afzweren. In 1581 tekende de opstandige gewesten het Plakkaat van Verlatinghe, waarmee zij Filips II afzworen als hun vorst.

De Republiek Der Zeven Verenigde Nederlanden

In 1588 is de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden geboren, een land zonder vorst. 

Bestuur

• Staten Generaal: buitenlandse beleid
• Gewestelijke Staten: binnenlandse zaken.
• Stadhouder werd legeraanvoerder 
• Raadspensionaris was woordvoerder van zijn gewest in de Staten Generaal --> vaak in botsing met de stadhouder 

Verder verloop

• 1588: val van de Armada (Spaanse vloot) ->  Verdere verliezen voor Spanje
• 1609: 12 jarig bestand door opkomst van handel
• 1621: oorlog voortgezet Maurits won hierna veel gebied --> Generaliteitslanden in de Staten Generaal
• 1648: Vrede van Munster, einde oorlog -> NL Republiek 

Welk besluit namen de opstandige gewesten in 1581?

1. Dat ze Filips niet meer als hun koning beschouwen
2. Om samen te gaan werken in de Unie van Utrecht
3. De strijd aan te gaan met de koning van Spanje
4. Om verder te gaan als een Republiek

Waar was de hoge adel ontevreden over wat betreft de centralisatiepolitiek van Filips II

1. aantasting van hun privileges
2. de beeldenstorm
3. de godsdienstvrijheid
4. Het calvinisme

Wat was geen gevolg van de Pacificatie van Gent?

1. De Unie van Atrecht
2. De Unie van Utrecht
3. De Beeldenstorm
4. De plunderende Spaanse soldaten die verdreven werden

Gebeurtenissen tijdens de Nederlandse Opstand.
1.Beeldenstorm
2.Plakkaat van Verlating
3.Verovering van den Briel
4.Moord op Willem van Oranje
Wat is de goede volgorde?

1. 1-2-3-4
2. 1-3-2-4
3. 4-1-2-3
4. 4-3-1-2

Wat hoort niet bij de taken van de Staten Generaal?

1. Buitenlandse politiek
2. defensie
3. besturen van de generaliteitslanden
4. rechtspraak

Wat werd onder andere bepaald bij de Vrede van Munster?

1. De Republiek kreeg het gehele gewest Vlaanderen erbij.
2. De Republiek zou geen pogingen doen om de zuidelijke gewesten alsnog te veroveren.
3. De zuidelijke gewesten en de Republiek zouden ieder slechts één godsdienst toestaan.
4. Er mochten geen beeldenstormen en ketterverbrandingen meer plaats vinden.