neven- en onderschikking

• Nederlands
• HBO
• Studiejaar 3

Samengestelde zinnen

Nevenschikking

Onderschikking 

nevenschikking / onderschikking

Tussen hoofdzinnen: nevenschikking

Tussen hoofd- en bijzin: onderschikking

In een zin de hoofd- en bijzinnen benoemen en aangeven of er sprake is van onderschikking of nevenschikking

In hoofdzinnen:

- staan het ow en pv naast elkaar; er kan niks tussen geplaatst worden

- pv staat op eerste of tweede plaats in de zin

In bijzinnen

-  kun je tussen het ow en pv wel een zinsdeel plaatsen.

- kan de pv ook achterin de zin staan

Makkelijkste manier: maak de zin vragend --> de hoofdzin komt vooraan.

Maar let op: dit werkt natuurlijk niet als er meer hoofdzinnen in een zin kunnen staan! Kijk dan of je iets tussen ow en pv kunt plaatsen. 

Benoem: hz, bz

Hij wil graag naar huis en Lisa wil graag blijven. 

* Hij wel wil graag naar huis en Lisa wel wil graag blijven.

Frank heeft een Nintendo gekregen, omdat hij zo'n goed rapport had. 

* Frank vandaag heeft een Nintendo gekregen, omdat hij deze keer zo'n goed rapport had.

Tim pakt limonade, omdat hij dorst heeft.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. bijzin + hoofdzin
3. hoofdzin + bijzin
4. bijzin + bijzin

Tim pakt limonade, omdat hij dorst heeft.
Nevenschikking of onderschikking?

1. nevenschikking
2. onderschikking

Terwijl moeder het beslag maakt, zet Evi de oven aan.

1. bijzin + hoofdzin
2. hoofdzin + hoofdzin
3. bijzin + bijzin
4. hoofdzin + bijzin

Stijn draagt de tas en James loopt met de hond.

1. bijzin + hoofdzin
2. bijzin + bijzin
3. hoofdzin + bijzin
4. hoofdzin + hoofdzin

Stijn draagt de tas en James loopt met de hond.
nevenschikking of onderschikking

1. nevenschikking
2. onderschikking

Er zijn zinnen die meer hoofd- en bijzinnen bevatten.

'Wanneer ik op de snelweg invoeg, trap ik het gaspedaal vol in en ik schakel pas naar de vierde versnelling als de kilometerteller honderd aanwijst.'

Tot de onderhandelaars een akkoord gesloten hadden, wilden ze de pers niet vertellen wat ze aan het bespreken waren.

1. 1 bijzin
2. geen bijzin
3. 2 bijzinnen
4. 3 bijzinnen

Tot de onderhandelaars een akkoord gesloten hadden, wilden ze de pers niet vertellen wat ze aan het bespreken waren.


Tot de onderhandelaars een akkoord gesloten hadden =

1. bijzin
2. hoofdzin

Tot de onderhandelaars een akkoord gesloten hadden, wilden ze de pers niet vertellen wat ze aan het bespreken waren.

wilden ze de pers niet vertellen =

1. bijzin
2. hoofdzin

Tot de onderhandelaars een akkoord gesloten hadden, wilden ze de pers niet vertellen wat ze aan het bespreken waren.

wat ze aan het bespreken waren =

1. bijzin
2. hoofdzin

- voegwoorden herkennen en aangeven of ze nevenschikkend of onderschikkend zijn

voegwoorden:

Dit zijn woorden die twee woorden, zinnen, of woordgroepen met elkaar kunnen verbinden.

Nevenschikkende voegwoorden: dus, en, maar, of, want

Onderschikkende voegwoorden: aangezien, als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, ofschoon, omdat, opdat, terwijl , toen voordat, zodat, zodra.

Wat zijn de voegwoorden in deze zin? Schrijf de voegwoorden op + ns. vgw of os. vgw
Ik loop naar buiten en mijn overbuurjongen rent naar me toe, want we gaan samen buitenspelen.

- werkwoorden benoemen in samengestelde zinnen (kww, hww, zww)

Stappenplan:

1. Verdeel de zin in zinsgedeelten

2. Onderstreep alle werkwoorden

3. Kijk per zinsgedeelte naar het laatste ww in de zin:

Is het een kww (zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen)? > dat is het kww en de rest is hww

Is het geen kww? > dat is het zww en de rest is hww

zww/kww/hww

Hoewel Sharon een paar dagen ziek was geweest, besloot ze toch naar school te gaan. 

Stap 1: verdeel de zin in zinsgedeelten

zww/kww/hww

Hoewel Sharon een paar dagen ziek was geweest, 

besloot ze toch naar school te gaan. 

Stap 2: onderstreep alle werkwoorden

zww/kww/hww

Hoewel Sharon een paar dagen ziek was geweest, 

besloot ze toch naar school te gaan. 

Stap 3: Kijk per zinsgedeelte naar het laatste ww in de zin:

Is het een kww (zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen)? > dat is het kww en de rest is hww

Is het geen kww? > dat is het zww en de rest is hww

zww/hww of kww?
Hoewel Sharon een paar dagen ziek was geweest,
besloot ze toch naar school te gaan.

Schrijf de ww op en benoem ze: hww/zww/kww
Bart heeft op school altijd goed zijn best gedaan, daardoor is hij nu dokter.