Sondevoeding

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Sonde(voeding)

Leerdoelen

De student :

• heeft kennis van de indicaties voor het toedienen van sondevoeding
  
• heeft kennis verkregen van neusmaagsonde en PEG sonde
  
• kan benoemen welke soorten sondevoeding er zijn
  
• weet op welke manieren je sondevoeding kan toedienen
  
• kent de aandachtspunten bij het geven van sondevoeding
  
• kan verpleegkundig rekenen

wanneer krijgt iemand sondevoeding

Indicaties sondevoeding

• verbeteren voedingstoestand
• complicaties ondervoeding voorkomen

• voedingstoestand tijdens ziekteperiode op peil houden

• chronische maag/darmaandoening: voeding niet goed verteerd of opgenomen
  
• stofwisselingsziekte
• slikproblemen/kauwproblemen: neurologische aandoening, bewusteloosheid
  
• slokdarmaandoening: te nauw/ontsteking
  
• obstructie in het spijsverteringskanaal door bijvoorbeeld een tumor
• zorgvrager die weigert te eten (anorexia nervosa)
• verminderde eetlust: kanker, chemo
• slechte lichamelijke conditie: wonden, aansterken voor operatie
  

Neurologische aandoeningen:

multiple sclerose;

ziekte van Parkinson;

traumatisch hersenletsel;

hersentumoren;

meningitis;

ALS (amyotrofische laterale sclerose);

syndroom van Guillain-Barré;

tumoren;

traumaletsels.

Controle juiste ligging

- visuele controle

- bij twijfel of na plaatsing controle met PH-indicator ( PH kleiner of gelijk aan 5,5 : waarschijnlijk juiste ligging)

- 5-10 ml lucht met 50 ml spuit (vrijmaken sonde van voeding/water/medicijnen en vrij van maagwand)

- zuig een paar druppels maagsap op

- indicator 1-30 seconden in maagsap

- PH kleiner of gelijk aan 5,5 : waarschijnlijk juiste ligging

Grote spuiten geven minder druk en zuigkracht.

Spoel 4-6 x daags:

volwassenen: 20-30 ml lauw kraanwater 

wat is een PEG sonde

PEG sonde

Percutane Endoscopische Gastrostomie
Onder lokale verdoving wordt een punctie in de buikwand gemaakt: daar wordt de PEG-sonde rechtstreeks in de maag geplaatst.
Start voeding 6-12 uur na plaatsing

Verzorgen PEG eerste 7-10 dagen na plaatsing  (5-7 dagen)

• PEG-sonde niet losmaken, niet dompelen en niet draaien

• niet douchen of baden

• dagelijks het gaasje tussen de huid en de PEG-sonde verschonen; zo voorkom je infecties (evt metalline gaasje)
  

• PEG-sonde minimaal vier keer per dag met 20-30 ml water doorspoelen, in ieder geval voor en na het toedienen van voeding of medicijnen.
• Na 5-7 dagen externe fixatiedisk losser (munt, 2 mm)
  

Na 10 dagen verzorgen PEG

• insteekopening dagelijks goed schoonmaken

• PEG-sonde dagelijks draaien en 1 x per week dompelen

wat is een mickey button?

Mickey button

Een Mickey-button is een lage gastrostomiesonde die wordt gebruikt om voeding, vocht en medicatie direct in de maag toe te dienen. 

Het is een alternatief voor een PEG-sonde en wordt vaak gebruikt bij patiënten die langdurige sondevoeding nodig hebben.

Voordelen van een Mickey-button ten opzichte van een PEG-sonde

1. Kleiner en discreter

2. Een Mickey-button ligt plat op de huid en is veel minder zichtbaar dan een PEG-sonde, wat comfortabeler en minder opvallend is.

3. Minder kans op irritatie en lekkage 

4. Doordat de Mickey-button beter aansluit op de huid, is er minder kans op huidirritatie, lekkage of infecties rondom de insteekopening.

Meer bewegingsvrijheid 🏃‍♂️

5. Een PEG-sonde hangt uit de buik en kan blijven haken achter kleding of tijdens beweging, terwijl een Mickey-button steviger op zijn plek blijft zitten.

6. Minder risico op verstopping 🚫🔧

Comfortabeler voor langdurig gebruik 🏥

Patiënten die langdurige sondevoeding nodig hebben, ervaren vaak meer comfort met een Mickey-button dan met een PEG-so

Andere sondes

1. PEGJ-sonde = Percutane Endoscopische Gastrostomie met Jejunumextensie

Sonde via de maag in de dunne darm (het jejunum) met een uitgang in de maag en een uitgang in het jejunum. Zie filmpje

2. PEJ-sonde = Percutane Endoscopische Jejunostomie

Sonde rechtstreeks in de dunne darm (jejunum).

PEG J sonde indicaties

1. Wanneer de maag de voeding niet goed doorstuurt naar de dunne darm.

     Komt voor bij diabetes mellitus, neurologische aandoeningen en na operaties aan de maag.

2. Chronisch braken of reflux

3. Neurologische aandoeningen:

     CVA , ALS, MS, Parkinson en andere aandoeningen waarbij slikproblemen ontstaan, maar                 waarbij ook maaglediging vertraagd is.

4.. Darmoperaties of kanker

5. Langdurige totale sondevoeding

     Wanneer iemand geen voeding meer via de maag kan verdragen of opnemen, maar wel

     voedingsstoffen via de dunne darm kan verwerken.

Wat is sondevoeding?

• vloeibare voeding die per sonde direct in maag, duodenum of jejunum wordt toegediend
  
• bevat alle voedingsstoffen 
  
• bevat vitamines, mineralen en sporenelementen
  

Soorten sondevoeding

Polymere voeding:

• wordt gegeven bij een goed functionerend maag-darmstelsel
• Bevat stoffen die in het spijsverteringskanaal afgebroken  moeten worden (bv eiwit, vet, koolhydraten)

Oligomere/ monomere (astronauten) voeding:

• bestaat uit voorverteerde eiwitten, vetten, koolhydraten
  
• bevat stoffen die deels al verteerd zijn ( bv  bij Crohn of Colitis Ulcerosa → ontsteking van de darmen verstoort opname) 

Polymere voeding:
bevat stoffen die in het spijsverteringskanaal
afgebroken moeten worden (eiwit,
    vet,  koolhydraten)

monomere voeding = astronautenvoeding
bevat stoffen die deels al verteerd zijn
 (bij malabsorptieklachten)

Meest voorkomende sondevoeding

• standaard sondevoeding
• energieverrijkte sondevoeding
• vezelverrijkte sondevoeding
• eiwitverrijkte sondevoeding
• sojasondevoeding
• geconcentreerde sondevoeding

verrijkt met voedingsvezels;

verrijkt met energie;

energieverlaagd;

glutenvrij;

op basis van soja.

kant-en-klare sondevoeding

sondevoeding in poedervorm

Waar let je op voor
je de SV toedient?

Aandachtspunten

• juiste patiënt
  
• juiste sondevoeding
  
• controleer de houdbaarheidsdatum
  
• na openen datum/tijd noteren
  
• let op : zakken 24 uur houdbaar
  
• Let op : glazen flessen max. 8 uur
  

Verschillende opties voor toedienen

Intermitterend: bepaalde periode
Continu: via pomp doorlopend
Per portie/bolus: via spuit/trechter meerdere malen per dag

Per portie geef je vaak 250-300 ml (maximaal 500 ml).

Toediening via voedingspomp

Toediening via spuit (bolus)

Aandachtspunten 

• Neem de tijd bij toediening sondevoeding via een spuit
  
• Niet meer dan 500 ml per bolus
  
• Altijd de sonde doorspoelen met 20-30 ml lauw water
  
• Vervang het toedieningssysteem iedere 24 uur
  
• Medicatietoediening via sonde
  
• Verpleegkundig rekenen nodig bij instellen pomp

Noem 2 complicaties van sondevoeding

Misselijkheid, zuurbranden, buikpijn, diarree of obstipatie, aspiratie, ontstekingen in de mond

Er is te veel of juist te weinig sondevoeding.
De soort sondevoeding is niet geschikt.
De voeding is te koud (altijd op kamertemperatuur!).
Voeding loopt te snel in, inloopsnelheid aanpassen.
Houding kan een rol spelen. Laat de cliënt rechtop zitten en plaats ’s nachts het hoofdeinde hoger dan de rest van het lichaam.

Aspiratie door hoesten, niezen, braken, verschuiven sonde: aanhoudende prikkelhoest en benauwdheid 

Veel verschillende merken pompen

Wat is een reden om per
pomp toe te dienen?

Voeding loopt langzaam in waardoor minder kans op misselijkheid en braken
Portie voeding toedienen niet altijd mogelijk. Zeker niet als sonde in darm ligt

Psycho-sociale aspecten

• niet gezellig om te eten met een sonde
  
• sonde trekt de aandacht van anderen
  

Let daar op!

Vragen?

Vragen?

Feedback?