Herhaling ordening en evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Ordening

1. Je kunt het leven indelen in domeinen en rijken.
2. Je kunt op celniveau aangeven wat de verschillen tussen deze groepen zijn. 

domeinen

de eerste grote groepen die bij het indelen ontstaan zijn domeinen.

bacterie, archaea en eukaryoten zijn de 3 domeinen

bacterie en archaea kan je ook samen indelen bij de prokaryoten.

De cellen van de rijken 

Indelen op:

* Celkern

* Bladgroenkorrels

* Celwand

Welke van de cellen is een bacterie cel?

1. 
2. 
3. 
4. 

Devin zegt: een bacterie is een organisme
Amir zegt: een bacterie is een cel
Safina zegt: een bacterie heeft weefsels
Wie heeft/hebben gelijk?

1. Devin en Amir
2. Amir en Safina
3. Safina en Devin
4. Alleen Devin

1. Je kunt de belangrijkste kenmerken van schimmels en bacteriën benoemen
2. Je kunt van schimmels en bacteriën nuttige en schadelijke toepassingen benoemen

Domein bacterien

Voortplanting door deling

Goede bacteriën (en schimmels) ruimen dode resten in de natuur op

Goede bacteriën helpen je lichaam (bijvoorbeeld in verteringsstelsel)

Slechte bacteriën zorgen voor voedselbederf en ziekten (medicijn = antibiotica)

Rijk van de schimmels

Opgebouwd uit schimmeldraden

Voortplanting via sporen 

Penseelschimmel --> sporen aan uiteinde schimmeldraden 

Paddenstoelen --> vrucht van schimmel --> sporen

Ééncellige schimmel = gist

Fusariumschimmels kunnen bij planten ziekten veroorzaken. Ze dringen via jonge wortels de plant binnen en groeien verder in de houtvaten. Tanja bekijkt door een microscoop een stukje wortel van een plant die ziek is door zo’n schimmel. Ze ziet wortelcellen en schimmelcellen. Heeft een wortelcel een celwand? En heeft een schimmelcel een celwand?

1. Geen van beide cellen heeft een celwand.
2. Alleen een wortelcel heeft een celwand.
3. Alleen een schimmelcel heeft een celwand.
4. Zowel een wortelcel als een schimmelcel heeft een celwand.

Meercellige schimmels bestaan uit schimmeldraden

1. Ja
2. Nee

Wat is geen voorbeeld van biotechnologie?

1. Koeien melken
2. Brood bakken
3. Medicijnen maken
4. Zuurkool maken

1. Je kunt het rijk van de planten indelen in de juiste stammen en klassen
2. Je kunt van deze stammen en klassen de juiste kenmerken noemen

Indeling Plantenrijk

Plantenrijk:

• Wieren/mossen
  Geen wortels, stengels en bladeren
• sporenplanten
  Voortplanting door sporen 
• Zaadplanten
  Voortplanting door zaden

zaadplanten

stam: zaadplanten

opgedeeld in 2 klassen

-bedektzadige

-naaktzadige 

De stam van de zaadplanten

-

Bedektzadige planten   /   Naaktzadige planten

Deel maar in!

Wieren

Mossen

Paarden-

staarten

Varens

Zaad-

planten

Wat hebben sporenplanten NIET?

1. wortels
2. stengels
3. bladeren
4. bloemen

Is dit een blad van een bedektzadige of naaktzadige

1. Bedektzadige
2. Naaktzadige

Hoe noem je de vruchten van een naaktzadige plant? (enkelvoud)

1. Je kunt het rijk van de dieren indelen in de 7 stammen
2. Je kunt van elke stam de belangrijkste kenmerken opnoemen zoals de symmetrie en het skelet

De 7 stammen van het dierenrijk

De stammen van het dierenrijk

Sponzen

Neteldieren

Ringwormen

Weekdieren

Geleedpotigen

Stekelhuidigen

Gewervelden

1. 

Hoe zit het met de symmetrie?

2.

Hoe zit het met het skelet?

3.

Waar leven ze meestal?

4.

Wat valt nog meer op?

Gewervelden

Geleedpotigen

Stekelhuidigen

Weekdieren

Neteldieren

Sponsdieren

Kenmerken:

• Niet symmetrisch
• Stevige hoornvezels tussen de cellen
• Zitten meestal vast op de bodem van de zee

Kenmerken:

• Veelzijdig symmetrisch
• Meestal geen skelet
• Leven in het water
• Vangen hun prooi met tentakels

Kenmerken:

• Tweezijdig symmetrisch
• Meestal een schelp of huisje als skelet (uitwendig)

Kenmerken:

• Veelzijdig symmetrisch
• Inwendig skelet van kalk
• De huis is bedekt met stekels of knobbels
• Leven op de bodem van de zee

Kenmerken:

• Tweezijdig symmetrisch
• Het skelet is een pantser

Kenmerken:

• Tweezijdig symmetrisch
• Een inwendig skelet

10. Bij welke diergroep hebben de dieren hoornvezels tussen de cellen?

1. Bij de neteldieren
2. Bij de sponsdieren
3. Bij de stekelhuidigen
4. Bij de weekdieren

Veelzijdig symmetrisch

Tweezijdig symmetrisch

Niet symmetrisch

1. Je kunt de stam van de geleedpotigen verdelen in verschillende klassen
2. Je kunt van deze klassen de belangrijkste kenmerken noemen

Geleedpotigen

Geleedpotigen

Aan elk segment 2 poten

10-14 poten

8 poten

6 poten

Ord leerdoel 22

Sleep de 4 groepen van geleedpotigen in dit vak

Insecten

Kreeftachtigen

Veelpotigen

Spinachtigen

Schimmels

Garnalen

Reptielen

Kwallen

Vlinders

Waarom wordt een vogelspin ingedeeld bij de spinachtigen?

1. Omdat een vogelspin geen vleugels heeft.
2. Omdat een vogelspin is opgebouwd uit segmenten.
3. Omdat een vogelspin acht poten heeft.
4. Omdat een vogelspin het woord spin in de naam heeft.

1. Je kunt de stam van de gewervelden verdelen in verschillende klassen
2. Je kunt van deze klassen de belangrijkste kenmerken noemen

Theorie: Vijf klassen gewervelde dieren

Gewervelden

• Hebben een wervelkolom
• De wervelkolom is onderdeel van het inwendig skelet
• Er zijn 5 klassen gewervelden
• Indeling op : Ademhaling, huidbedekking, voortplanting en lichaamstemperatuur 

Planten vissen zich voort door eieren met een kalkschaal?

1. Ja
2. Nee

Wat is koudbloedig?

1. Een organisme heeft niet altijd een constante temperatuur
2. Een organisme heeft een vacht
3. Een organisme heeft altijd een constante temperatuur
4. Een organisme heeft veren

Reptielen zijn koudbloedig?

1. ja
2. nee

Sleep de kenmerkende huidbedekking naar de klasse

zoogdier

vogel

vis

amfibie

reptiel

Sleep de kenmerken naar de juiste groep

VISSEN

AMFIBIEEN 

ZOOGDIEREN

REPTIELEN

VOGELS

ze leggen eieren zonder schaal

Ze leggen eieren met leerachtige schaal

ze leven vooral in de lucht en op het land

De jongen komend levend ter wereld

De ademhaling gaat op jonge leeftijd via kieuwen en de huid

De ademhaling gaat via de longen

De huidbedekking bestaat uit droge schubben

1. Je kunt met behulp van een determineertabel de naam van een organisme of de groep waartoe een organisme behoort vinden

Determineer
tabel

Determineer

Van welke plant is deze
stuifmeelkorrel afkomstig?

Van welke plant is deze stuifmeelkorrel afkomstig?