A Over oude en nieuwe dingen

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

A Over oude en nieuwe dingen

Hb p. 9 - 15

Cursus p. 5 - 17

Wat weet je nog over historische vragen?

Wat weet je nog over het historisch referentiekader?

1. Vragen stellen over het heden en verleden

1. Vragen over het verleden
2. Vragen over de relatie tussen het heden en het verleden
3. Vragen over hoe we tot kennis van het verleden komen
4. Vragen over het beeld dat we over iets of iemand in het verleden schetsen

2. Situeren in het historisch referentiekader

Tijdrekening	Christelijke tijdrekenig	Islamitische tijdrekening	Joodse tijdrekening
Start volgens christelijke tijdrekening	1 na Christus	622 na Christus	3761 voor Christus
Gebeurtenis	Geboorte van Christus	Vlucht van profeet Mohammed van Mekka naar Medina	De schepping van de wereld
Jaartallen vergelijken	2023

2. Situeren in het historisch referentiekader

• Tijdsaanduiding: voor Christus (v.C.) - na Christus  
• Decennium
• Eeuw
• Milennium
• Plaatsen alles chronologisch
• Verdelen tijd in 7 tijdvakken

Tijden

Begindatum

Einddatum

Scharniermoment

Prehistorie

...

3500 v.C.

Start van het schrift

Oude nabije oosten

3500 v.C

800 v.C.

Stichting van Rome

Klassieke Oudheid

800 v.C.

Val West-Romeinse Rijk

500

middeleeuwen

1450

Val van Oost-Romeinse Rijk

Ontdekking van Amerika

Einde 100-jarige oorlog

VroegModerne tijd

1450

1750

Franse Revolutie

Moderne tijd

1750

1945

Einde WOII

Hedendaagse tijd

1945

...

500

2. Situeren in het historische referentie kader

• Gebeurtenissen vinden plaats op een bepaalde plaats of ruimten  

Voorbeeld van een continent/werelddeel

Voorbeeld van een gebied

Voorbeeld van een land

Voorbeeld van een streek

Voorbeeld van een stad of gemeente

2. Situeren in het historisch referentiekader

• Indeling in soort ruimte:
• Continentale/maritieme ruimte
• Open/gesloten ruimte
• Stedelijke/rurale ruimte

Welke 4 domeinen ken je?

2. Situeren in het historisch referentiekader

• Cultureel
• Sociaal
• Economisch
•  Politiek

3. Bronnen kritisch bestuderen en gebruiken

• Bron geeft informatie over het verleden
• Verschil tussen prehistorie en geschiedenis

Bronnen

Ouderdom

Uit de tijd zelf

Op een ander moment gemaakt

Archeologisch onderzoek

Historische bron

Archeologische vondst

Resultaat van wetenschappelijk onderzoek

Soort bron

Boeken, teksten,...

Mondeling of materieel

Secundaire bron

Primaire bron

Historisch werk

Geschreven bron

Ongeschreven bron

3. Bronnen kritisch bestuderen en gebruiken

• Een bron geeft een antwoord op een historische vraag die we stellen.
• Historische bronnen zien we zelden in hun originele vorm:

- Ze worden vertaald;

- Worden herwerkt naar hedendaags Nederlands;

- Zijn ingekort;

- Zijn leesbaarder gemaakt;

- …

3. Bronnen kritisch bestuderen en gebruiken

Hulpvragen om een historische vraag te beantwoorden:

1. Is de bron bruikbaar om de historische vraag te beantwoorden?
2. Is de bron betrouwbaar om de historische vraag te beantwoorden?
3. Standplaatsgebondenheid:

a. Door wat of wie kan de maker beïnvloed worden?

b. Voor wie of wat is de bron bedoeld?

c. Heeft de bron een bepaald effect gehad? Was dat bedoeld of onbedoeld?

d. Is de bron bewerkt? Door wie? Waarom?

e. Zitten er veralgemeningen of vooroordelen in de bron?

   4. Is de bron representatief voor haar tijd, omgeving, samenleving,… of wijkt ze ervan af?

De titel

De schaal

De legende

4. Een historisch beeld over het verleden maken

• Historisch beeld
• Verschillende historische beelden of het historisch beeld kan veranderen door:

- Bronnen die elkaar tegenspreken;

- Bronnen die anders geïnterpreteerd worden;

- Bronnen die zeldzaam zijn;

- …

5. Nadenken over het verband tussen heden, verleden en de toekomst

Problemen om historisch beeld te vormen:

- Weinig bronnen aanwezig

Vragen die we stellen zijn standplaatsgebonden:

- Afhankelijk van afkomst;

- Afhankelijk van studies;

- Afhankelijk van interesses;

- …

In hoeveel tijdvakken delen we de tijd in?

1. 6
2. 8
3. 7
4. 5

Een bron die uit de tijd zelf stamt is een...

1. niet-geschreven
2. secundaire
3. visuele
4. primaire bron

In welke eeuw eindigt de vroegmoderne tijd?

1. 16de eeuw
2. 17de eeuw
3. 18de eeuw
4. 19de eeuw

In welk domein valt de Egyptische godsdienst?

1. Economische domein
2. Sociale domein
3. Culturele domein
4. Politieke domein

Tot welk domein behoort dit nieuwsbericht?

1. politiek
2. sociaal
3. economisch
4. cultureel

Tot welk domein behoort dit nieuwsbericht?

1. politiek
2. sociaal
3. economisch
4. cultureel

Het domein van hoe mensen samenleven is

1. Economisch
2. Politiek
3. Sociaal
4. Cultureel

Over welk maatschappelijk domein gaat deze krantenkop?

1. cultureel
2. economisch
3. politiek
4. sociaal

Wat hoort NIET tot het politieke domein?

1. Koningen
2. Oorlog
3. Racisme
4. Verkiezingen

Binnen welk domein ontstond het schrift in Mesopotamië?

1. politiek
2. sociaal
3. economisch
4. cultureel

De kunst behoort tot het ____________ domein.

1. economische
2. culturele
3. politieke
4. sociale