Column les : aantrekkelijk schrijven - beeldspraak en stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Nederlands

Schrijven: Column

Les 3: 

Aantrekkelijk schrijven

Wat is dat?

VG3 P2 2021-2022

We starten met ...

... een nieuwsquiz.

Vorige les heb je geleerd ...

... wat een column is.

... wat de kenmerken van een column zijn.

Ook heb je nagedacht over hoever je mag/kan gaan in een column.

Aan het einde van deze les ...

... weet je wat een tekst aantrekkelijk maakt; wat aantrekkelijk schrijven is.

... hoe je door je manier van schrijven een tekst aantrekkelijk kunt maken. 

Wat gebeurt er met jou/wat doet een tekst met jou als jij deze aantrekkelijk vindt om te lezen?
Wat bereikt de schrijver dan bij jou?

Aantrekkelijk schrijven! Wat is dat?

Je lezer een glimlach bezorgen, laten lachen, meenemen in het verhaal, de tekst laten 'zien, horen, voelen, ruiken en proeven'.

Je lezer raken, prikkelen, in spanning houden, verrassen, verleiden, 

verbazen en op het verkeerde been zetten.

Maar ook je lezer laten lezen zonder dat hij stukken moet 

herlezen om te begrijpen wat er staat.

Wanneer vind jij een tekst aantrekkelijk om te lezen? Wat maakt een tekst aantrekkelijk? Wat doet de schrijver dat de tekst aantrekkelijk is om te lezen?

Aantrekkelijk schrijven! Hoe?

• beeldspraak en stijlfiguren 
• bijvoeglijke naamwoorden
• synoniemen voor 'gewone, alledaagse taal' 
• situatieschetsen
• korte, bondige zinnen
• persoonlijke, informele benadering van het onderwerp
  
• beeldend en tastbaar schrijven

Beeldspraak & stijlfiguren

Deze les richten we ons op beeldspraak en stijlfiguren.

Wat is beeldspraak ook alweer?
Welke vormen van beeldspraak ken je nog?

Wat zijn stijlfiguren ook alweer?
Welke stijlfiguren ken je nog?

Beeldspraak

Op de volgende slide wordt uitgelegd wat beeldspraak is. 

Daarna volgt een aantal slides met verschillende vormen van beeldspraak en uitleg.

Wat is beeldspraak?

Beeldend (figuurlijk - niet letterlijk) taalgebruik.

Beeldspraak heeft altijd met vergelijkingen te maken.

Met beelden kan iets extra duidelijk worden gemaakt, worden benadrukt, krachtiger worden uitgedrukt. Ook kun je met beeldspraak de aandacht van de lezer trekken, de lezer verrassen en de lezer je tekst laten beleven. 

Vergelijking met als

Bij een vergelijking met als zijn 3 elementen aanwezig.

object         hetgeen dat vergeleken wordt

beeld           hetgeen waarmee het object vergeleken wordt

verbindingswoord         als, net als, alsof

Lachen als een boer met kiespijn.

Vergelijking zonder als

Bij een vergelijking zonder als zijn 2 elementen aanwezig.

object 

beeld 

Het verbindingswoord ontbreekt.

Johan is een angstige wezel. 

Metafoor

Bij een metafoor is 1 element aanwezig.

beeld

Het object en verbindingswoord ontbreken.

De koning van de wildernis sloop dichterbij.

object = de leeuw

Personificatie

Een levenloos voorwerp/verschijnsel krijgt menselijke eigenschappen/menselijk gedrag toegekend. 

De telefoon slaapt op het bureau van de docent.

Het papier is geduldig.

Metonymia

Er wordt iets genoemd wat op een bepaalde manier te maken heeft met dat wat bedoeld wordt. Er is geen overeenkomst, maar een andere relatie.

Doe nog maar een bakkie.          verpakking i.p.v. inhoud (koffie)

Er is een nieuwe Rembrandt ontdekt.         maker i.p.v. product (schilderij)

De docent telt alle neuzen.          deel i.p.v. geheel (leerlingen) 

Nederland heeft gewonnen.         geheel i.p.v. deel (Nederlands elftal)

Stijlfiguren

Op de volgende slide wordt uitgelegd wat stijlfiguren zijn. 

Daarna volgt een aantal slides met verschillende stijlfiguren en uitleg.

Tijd om te oefenen met ...

... creatief schrijven!

Korte schrijfoefening - stap 1

Schrijf een kort verhaal (150-200 woorden). Kies één van onderstaande rijtjes met woorden en verwerk alle woorden uit dit rijtje in jouw verhaal. 

Tovenaar – olifant – irritatie – brug – appelboom – deurmat – gevoelig – schaar

Tandenstoker – bankbiljet – mysterieus – dierenwinkel – lekke band – experiment – pizza – bel

Ballon – heggenschaar – gebocheld – vurige liefde – oma – wrat – toverspreuk – toeter

Korte schrijfoefening - stap 2

Je hebt een kort verhaal geschreven.

1. Voeg nu aan elke zin een bijvoeglijk naamwoord toe.
   
2. Verwerk minstens 2 keer een overdrijving in het verhaal.
   
3. Voeg 2 opsommingen toe aan het verhaal.
   
4. Verwerk 2 vergelijkingen in het verhaal.
   
5. Verwerk 1 tautologie in het verhaal.
   
6. Verwerk 1 pleonasme in het verhaal.
   

Korte schrijfoefening - stap 3

Lever de korte schrijfoefening in via Somtotay.

Einde van de les