Spreekwoorden en gezegdes 2024

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 7,8

Welkom bij de groepsles

Fijn dat jij er bent!

Spreekwoorden en gezegdes

13.30 - 14.30 uur 

Docent: juf Ellemieke

Wat gaan wij vandaag leren?

• Je leert het verschil tussen letterlijk en figuurlijke taal is.
• Je leert wat een spreekwoord of gezegde is. 
• Je leert de betekenis van 6 spreekwoorden of gezegdes.

Aan het eind van de les weet jij wat de 

volgende spreekwoorden of gezegdes betekenen.

• Uit de veren zijn.
• Beter één vogel in de hand, dan tien in de lucht.
• De hond in de pot vinden. 
• De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.
• Als het kalf verdronken is, dempt men de put. 
• Een gat in de lucht springen.

letterlijk of figuurlijk

Bij letterlijk zeg je iets zoals het is volgens de...

1. letter
2. leerkracht

Bij figuurlijk zeg je iets met...

1. fantasie
2. kracht

Is het letterlijk of figuurlijk:
'Ik schrik mij een hoedje!'

1. letterlijk
2. figuurlijk

Is dit letterlijk of figuurlijk:
'Een gat in de lucht springen.'

1. letterlijk
2. figuurlijk

Welke uitspraak is letterlijk.

1. Je kamer is een rotzooi!
2. Je kamer is een zwijnenstal!

Welke uitspraak is letterlijk?

1. Ik straal van blijdschap.
2. Ik lach van blijdschap.

Beter 1 vogel in de hand dan 10 in de lucht.

Beter 1 vogel in de hand dan 10 in de lucht.

Tevreden zijn met wat je hebt. 

Ik heb lust geen boerenkool, maar het is beter dan niets eten. 

Uit de veren komen.

Uit de veren komen.

vroeg op zijn

Om de zonsopkomst te zien, moet je vroeg uit de veren.

De hond in de pot vinden.

De hond in de pot vinden.

Ergens aankomen waar het eten net op is. 

Toen ik te lang ging buitenspelen vond ik de hond in de pot. 

De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.

De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.

Tegen iemand zeggen wat hij verkeerd doet, terwijl hij het zelf ook doet. 

Mark zei tegen zij broertje dat hij zijn schoenen moest opruimen. Zelf doet hij dat ook nooit. De pot verwijt de ketel!

Als het kalf verdronken is, dempt men de put. 

Als het kalf verdronken is, dempt men de put. 

Pas als het fout is gegaan, komt er een oplossing. 

Er is daar al 3 keer iemand aangereden, omdat het te donker is. Nu pas plaatsen ze een extra lantaarn. Als het kalf verdronken is, dempt met de put. 

Op een houtje bijten.

Niets te eten hebben door armoede.

Mijn moeder is haar baan kwijt, wij zullen de komende maand op een houtje moeten bijten.

Een spreekwoord of gezegde?

Spreekwoord

Gezegde

Een spreekwoord of gezegde?

Spreekwoord

Bijvoorbeeld: Een appel valt niet ver van de boom.

Gezegde

Bijvoorbeeld: Jij bent zo dom als een ezel. 

Een spreekwoord of gezegde?

Spreekwoord

• Je kan de werkwoorden niet veranderen. 

Bijvoorbeeld: Een appel valt niet ver van de boom.

Gezegde

• Je kan de werkwoorden veranderen.

Bijvoorbeeld: Jij bent zo dom als een ezel. 

Een spreekwoord of gezegde?

Spreekwoord

• Je kan de werkwoorden niet veranderen. 
• vertelt een wijze les

Bijvoorbeeld: Een appel valt niet ver van de boom.

Gezegde

• Je kan de werkwoorden veranderen.
• vertelt over een eigenschap of een situatie

Bijvoorbeeld: Jij bent zo dom als een ezel. 

Spreekwoord

Gezegde

Uit de veren zijn

Op een houtje bijten.

Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.

Beter 1 vogel in de hand dan 10 in de lucht.

De hond in de pot vinden.

Samenwerken

1. Kies een spreekwoord of gezegde.

2. Bedenk samen een toneelstukje of maak samen (in overleg) een tekening. Je mag de letterlijke betekenis nemen of de figuurlijke betekenis.

Tijd over? Zoek uitdrukkingen en gezegdes op het printblad.  

Presenteren

Per groepje laat je zien wat jullie bedacht hebben. 

Om welk spreekwoord of gezegde gaat het?

Om welk spreekwoord of gezegde gaat het?

Om welk spreekwoord of gezegde gaat het?

Om welk spreekwoord of gezegde gaat het?

Om welk spreekwoord of gezegde gaat het?

Afsluiting

Wat hebben wij geleerd:

We weten het verschil tussen letterlijk en figuurlijk.

Je weet of iets een spreekwoord of een gezegde is. 

Je kent de betekenis van 6 spreekwoorden/gezegdes.