3B H6 toetsweek 1

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Onderwerpen

6.1: Soorten en energie & energieomzetting

6.2: elektriciteitscentrale, fossiele brandstoffen en duurzame energie

6.3: Vloeistofthermometer, ijken, omrekenen kelvin, absolute nulpunt en bimethaal thermometer

6.4: Fase, faseovergangen, energie bij faseovergang en energie tijd diagram

6.5: 3 vormen warmtetransport

6.6: Isoleren 

12: Welke vorm van energie bevatten of leveren de volgende zaken

• Aardgas bevat chemische energie.
  
• Een batterij levert elektrische energie.
  
• Een fietslampje produceert stralingsenergie
  
• Een rijdende trein heeft bewegingsenergie.
  
• De appel die je eet bevat chemische energie.
  
• De zon levert stralingsenergie
  
• Een kerncentrale maakt gebruik van kernenergie
  
• De energie nodig om ijs te laten smelten is warmte
  

Energieomzettingen

Bij een energie-omzetting wordt de ene energiesoort en omgezet in een of meer andere energiesoorten. 

Energie gaat nooit verloren!

Voorbeeld bij een elektrische kacheltje:

Elektrische energie              warmte                              

Energieomzettingen

Elektriciteitscentrale

Elektriciteitscentrale

Water wordt verwarmd door het verbranden van een brandstof

Water wordt stoom en dat stoom blaast tegen een schoepenrad

Dat schoepenrad zit verbonden met een dynamo 

Een dynamo zet bewegingsenergie om in elektrische energie

Een dynamo in het groot noemen we een generator. 

Een elektriciteitscentrale is een hele grote generator.

De elektriciteitscentrale zet warmte om in elektrische energie.

Verbranden van brandstoffen

• Brandstoffen bevatten
  chemische energie.
• Er komt veel warmte vrij.
• Soms komt er ook wat licht vrij.

chemische energie →  warmte + licht

Fossiele brandstoffen

Bij de verbranding van fossiele brandstof ontstaan schadelijke stoffen.

• zwavelgas (hierdoor ontstaat zure regen)

• stikstofgas (hierdoor ontstaat zure regen)

• koolstofdioxide (zorgt voor het versterkt broeikaseffect)

Duurzame energie

• Windenergie
• Zonne-energie
• Waterkracht
• Biomassa

Windenergie

Bewegingsenergie --> elektrische energie

Zonlicht

Stralingsenergie --> elektrische energie 

Zonnepanelen

Windturbine

Windmolen

Waterkracht

Zwaarte-energie --> elektrische energie

Biomassa en biogas

Chemische energie --> elektrische energie of warmte

Snoei- en afvalhout, mest, plantenresten, gft-afval

Waterkrachtcentrale

Getijdencentrale

De vloeistofthermometer

thermometer ijken

Absolute nulpunt

• Wanneer de temperatuur laag genoeg is bewegen de moleculen niet meer. Dit noemen we het absolute nulpunt
• Het absolute nulpunt ligt bij -273°C, lager dan dit kunnen we niet komen

Omrekenen van ^oC naar Kelvin

Bimetaalthermometer

Uitzetting/krimping van metaal

2 verschillende soorten metaal

Fasen

De fasen van stoffen:

• Vaste stof
• Vloeistof
• Gas

Fasen

Faseovergangen

Faseovergangen

Rode pijl: voor deze faseovergang is enegie nodig (er moet warmte bij)

Blauwe pijl: Dit gaat vanzelf (energie komt vrij)

Energie tijd diagram

Wanneer je water verwarmt voeg je er energie aan toe.

Een waterkoker levert altijd dezelfde hoeveelheid energie. Wanneer er meer water in zit wordt het water minder snel warm. 

Warmtetransport

Warmtetransport = hoe warmte zich verplaatst

Altijd van warm naar koud!

3 manieren:

- Geleiding

- Stroming

- Straling

Warmtetransport

-Straling

-Stroming

-Geleiding

Hoe 'werkt' isolatie?

• Isolatie tegen straling

• Isolatie tegen stroming

• Isolatie tegen geleiding

warmte isolatie