2324 par 4.3 Bevolking: spreiding en groei

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.3 Bevolking: spreiding en groei

Ophalen oude kennis

Leerdoelen par. 1 Je leert:

• beschrijven hoe stereotiepe beelden ontstaan.
  
• uitleggen waarom beelden van gebieden soms gekleurd of eenzijdig zijn.
• de begrippen perceptie, stereotype en mental map gebruiken om beelden van Zuid-Amerika te beoordelen.
• uitleggen dat het beeld dat van een gebied bestaat invloed heeft op beslissingen die bedrijven, consumenten, politici en toeristen nemen. 

Ophalen oude kennis

Leerdoelen par. 2 Je leert:

• beschrijven hoe de verschillende migrantengroepen in Zuid-Amerika terechtkwamen.
• verklaren waarom de etnische en culturele diversiteit van Zuid-Amerikaanse landen zo groot is.
• uitleggen waarom in veel Zuid-Amerikaanse landen de sociale ongelijkheid zo groot blijft.
• uitleggen hoe de grote sociale ongelijkheid leidt tot maatschappelijke problemen. 

www.theglobeandmail.com

Bespreken

Welke oorzaken kunnen we bedenken waarom er op deze manier gedacht wordt over mensen van verschillende huidskleuren, zoals uitgelegd in het filmpje?

Leerdoelen 4.3 :

• de relatie tussen natuurlijke omstandigheden en bevolkingsdichtheid uitleggen.
• de verschillen in bevolkingsontwikkeling tussen Zuid-Amerikaanse landen verklaren.
• verklaren waarom mensen sinds de jaren 1950 steeds meer in steden gingen wonen.
• de gevolgen van het hoge verstedelijkingstempo voor steden beschrijven. 

Bevolkingsdichtheid

het gemiddeld aantal inwoners per vierkante kilometer in een gebied of land.

Bevolkingsspreiding

de manier waarop de bevolking over een gebied verdeeld is.

Vraag

Op welke manier hebben natuurlijke omstandigheden een grote invloed op de

spreiding en dichtheid van de bevolking?

Op welke manier hebben natuurlijke omstandigheden een grote invloed op de
spreiding en dichtheid van de bevolking?

Antwoord

Op welke manier hebben natuurlijke omstandigheden een grote invloed op de spreiding en dichtheid van de bevolking?

bij gunstige omstandigheden heeft een gebied een grotere draagkracht en kunnen er meer mensen een bestaan opbouwen

Bevolkingsdruk

De mate waarin de bewoners van een gebied beslag leggen op de aanwezige ruimte en hulpbronnen. 

De bevolkingsdruk bij gunstige omstandigheden laag/ hoog. 

Bevolkings-spreiding

Bevolkingsdruk hangt af van de draagkracht van een gebied:

• Klimaat
• Bodemkwaliteit
• Beschikbaarheid water

Bevolkingsdruk

De intensiteit (mate) waarin de inwoners van een gebied beslag leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen.

Draagkracht

Het maximaal aantal mensen dat op een gebied of op aarde kan leven zonder schade aan te richten aan het ecosysteem.

Waarom woonden de bewoners van het Amazoneregenwoud vooral langs de rivieren?

hier was naast voedsel uit het bos ook water en vis beschikbaar

Dunbevolkte gebieden verklaard

Bevolkingsspreiding verklaard

Neem over in je schrift en vul in met behulp van het tekstboek

Bevolkingsgroep	Oorspronkelijke woonplek(ken) in Zuid-Amerika	Verklaring
Inheemse bevolking Inca's	- -	- -
Europese kolonisten	- -	- -

Bevolkingsspreiding verklaard

Bevolkingsgroep	Oorspronkelijke woonplek(ken) in Zuid-Amerika	Verklaring
Inheemse bevolking Inca's	- langs rivieren in Amazone - hogere delen Andes	-voedsel uit bos en water en vis -Gematigd klimaat gunstig voor verbouwen aardappelen, gerst en tarwe
Europese kolonisten	- lagere valleien en plateaus - kustzones vooral bij rivierdelta's	- warmer klimaat gunstig voor verbouw handelsgewassen cacoa, koffie, suikerriet - verschepen handelsgewassen en grondstoffen naar moederland

Landbouw

In de Andes concentreerden de eerste bewoners zich vooral in de hogere delen.  In het gematigde bergklimaat konden de volgende voedselgewassen verbouwd worden:

aardappelen

gerst

tarwe

Landbouw

De Europese kolonisten gingen juist weer liever in de lagere delen wonen.

Deze lagere valleien en plateaus met hun hogere temperaturen waren meer geschikt voor de verbouw van handelsgewassen zoals:

cacao

koffie

suikerriet

Waarom nam de bevolkingsdichtheid in de kustzone, vooral bij rivierdelta’s, steeds meer toe?

van hieruit konden grondstoffen en handelsgewassen verscheept worden naar het koloniale moederland

Maken

Opdracht 1

Maken

Van nature heeft het ene gebied een grotere (1) dan het andere en daardoor kan dit gebied een hogere (2) aan. In het Amazonewoud vestigde de inheemse bevolking zich vooral (3). De Europese kolonisten kwamen vooral naar Zuid-Amerika om (4) te verbouwen. Een mesties is een persoon die zowel Europese als (5) voorouders heeft. De (6) staten van Zuid-Amerika lopen in de demografische transitie van oudsher voorop. (7) gezinnen ogen in de Zuid-Amerikaanse ‘soaps’ gelukkiger. Dit bevordert moderne gezinsplanning. Gemiddeld woont ongeveer een kwart van de Zuid-Amerikaanse stadsbevolking in (8). Door het afvlakken van de groei van de megasteden neemt de (9) in de kustzone na 1980 af. Het etnisch patroon van de bevolkingsspreiding uit de (10) klopt in grote lijnen ook nu nog. 

Antwoord

Van nature heeft het ene gebied een grotere draagkracht dan het andere en daardoor kan dit gebied een hogere bevolkingsdichtheid aan. In het Amazonewoud vestigde de inheemse bevolking zich vooral langs rivieren. De Europese kolonisten kwamen vooral naar Zuid-Amerika om handelsgewassen te verbouwen. Een mesties is een persoon die zowel Europese als inheemse voorouders heeft. De zuidelijke staten van Zuid-Amerika lopen in de demografische transitie van oudsher voorop. Kleinere gezinnen ogen in de Zuid-Amerikaanse ‘soaps’ gelukkiger. Dit bevordert moderne gezinsplanning. Gemiddeld woont ongeveer een kwart van de Zuid-Amerikaanse stadsbevolking in favela’s. Door het afvlakken van de groei van de megasteden neemt de toename van de bevolkingsdichtheid in de kustzone na 1980 af.

Het etnisch patroon van de bevolkingsspreiding uit de koloniale periode klopt in grote lijnen ook nu nog.

Leerdoelen 4.3 :

• de relatie tussen natuurlijke omstandigheden en bevolkingsdichtheid uitleggen.
• de verschillen in bevolkingsontwikkeling tussen Zuid-Amerikaanse landen verklaren.
• verklaren waarom mensen sinds de jaren 1950 steeds meer in steden gingen wonen.
• de gevolgen van het hoge verstedelijkingstempo voor steden beschrijven. 

Leerdoelen 4.3 :

• de relatie tussen natuurlijke omstandigheden en bevolkingsdichtheid uitleggen.
• de verschillen in bevolkingsontwikkeling tussen Zuid-Amerikaanse landen verklaren.
• verklaren waarom mensen sinds de jaren 1950 steeds meer in steden gingen wonen.
• de gevolgen van het hoge verstedelijkingstempo voor steden beschrijven. 

1

Bestudeer bron 15.

a Wat is het meest opvallend aan het getoonde spreidingspatroon van de bevolking in Zuid-Amerika?

Demografisch transitiemodel

De ontwikkeling van de natuurlijke bevolkingsgroei kun je aflezen in het demografisch transitiemodel, de ontwikkeling in 1970 was als volgt …

Tegenwoordig zitten de meeste landen in fase 4 van het transitiemodel.

Bepaald door welvaart en verstelijkingsgraad.

Hoe...hoe....hoe..

Uruguay

Peru

Bolivia

Chili

Argentinië

Brazilië

Waar passen de bevolkingsgrafieken van Bolivia en Uruguay (2021) ?

Tegenwoordig zitten de meeste landen in fase 4 van het transitiemodel.

Regionale verschillen en gezinsplanning

Wel bestaan er binnen landen regionale verschillen, vooral veroorzaakt door:

Overheidsprogramma’s voor gezinsplanning zijn daarom vooral gericht op:

lage inkomensgroepen in de stad en op het platteland

Waarom?

verschil in welvaart

want daar zijn de geboortecijfers nog vaak hoog

Verstedelijking

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld, gemiddeld:

Waardoor was er een snelle verstedelijking na 1950?

80% van de bevolking woont in een stad

uitstoot arbeidskrachten in de landbouw op platteland

opkomst industrie in steden

Leerdoelen 4.3 :

• de relatie tussen natuurlijke omstandigheden en bevolkingsdichtheid uitleggen.
• de verschillen in bevolkingsontwikkeling tussen Zuid-Amerikaanse landen verklaren.
• verklaren waarom mensen sinds de jaren 1950 steeds meer in steden gingen wonen.
• de gevolgen van het hoge verstedelijkingstempo voor steden beschrijven. 

Maken

Opdrachten 2, 3 en 5 

Samenvattingsopdracht par 4.3 blz. 126 en 167 

Padlet 

Zuid-Amerika

• Algemene info land                   Aantal inwoners                     Oppervlakte                                           BNP                                         Staatsvorm                                     Bevolkingsdiagram                       Etnische verdeling
• Video's, nieuwsberichten
• Elke week tijd om bij te werken 

Begrippen oefenen par 1 t/m 3

4.3 Bevolking: spreiding en groei

Leerdoelen:

• de relatie tussen natuurlijke omstandigheden en bevolkingsdichtheid uitleggen.
• de verschillen in bevolkingsontwikkeling tussen Zuid-Amerikaanse landen verklaren.
• verklaren waarom mensen sinds de jaren 1950 steeds meer in steden gingen wonen.
• de gevolgen van het hoge verstedelijkingstempo voor steden beschrijven. 

Begrippen oefenen par 1 t/m 3

Maken

Opdrachten 2, 3 en 5 

Samenvattingsopdracht par 4.3 blz. 126 en 167 

Test jezelf par 4.1 t/m 4.3 

Stercollectie:

Bevolkingsgroei in Z-A