Theorie Literatuurgeschiedenis Dautzenberg hoofstuk 1 middeleeuwen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Middeleeuwen

• Feodale stelsel/leenstelsel
• Leenheer / leenman
• In de literatuur: trouw en ontrouw in het feodale   stelsel

Standenmaatschappij

• Geestelijke macht: priesters
  
• In de literatuur: heiligenlevens
  
• Wereldlijke macht: adel
  
• In de literatuur: ridderromans
  
• Later bij de opkomst van de steden: burgers
  
• In de literatuur: didactisch
  
• Boeren en arbeiders horen bij geen enkele stand
  

Literatuur en taal

• Theocentrisch
• Luisterliteratuur en middelnederlands
• Troubadours/jongleurs/minstrelen
• Rijm
• Handschrift of codex
• Wiegendrukken of incunabelen

Literatuur en taal

• Anoniem en met naam: functie van literatuur
• Diets: overkoepelende term voor allerlei   dialecten
• Middelnederlands

Frankische of Karelromans

Hoofdrol voor Karel de Grote

Oorsprong Noord-Frankrijk

Historische achtergrond

VB: Karel ende Elegast

VB: Het Roelantslied

Thema's: trouw en ontrouw in het feodale stelsel / moed / eer / geloof 

Ridder is vooral vechtersbaas

Hoofse romans

Hoofdrol voor Koning Arthur

Oorsprong Noord-Frankrijk

Geen historische achtergrond

VB: Walewein

Thema's: helpen van verdrukten; jonkvrouwen in nood

Ridder is hulpvaardig; rechtvaardig en hoffelijk

Karelromans

Hoofdrol: Karel de Grote

heeft bestaan; is actief; vecht zelf mee

Thema: trouw/moed/eer

Oorsprong: Noord-Frankrijk

Publiek: adel en ridders in opleiding

Hoofse romans

Hoofdrol: Koning Arthur

Fictief; ronde tafel; laat ridders vechten

Thema: hoofsheid

Oorsprong: Noord-Frankrijk

Publiek: adel en ridders in opleiding

Hoofsheid

Hoofsheid is aanbevolen gedragscode voor ridders

Wat betekent 'Hoofsheid'

Waarom is Jacob van Maerlant zo boos over het boek Karel ende Elegast?

Waarom is Jan van Boendale zo boos over het boek Karel ende Elegast?

Waarin verschilt keizer Karel en koning Arthur?

Karel is behalve leenheer ook leenman. Van wie?

Waaraan kun je zien dat de maatschappij theocentrisch gericht is?

Van vechterbazen tot hoofse liefde

Bekijk de film en geef antwoord op de volgende vragen:

• Waarom is Jacob van Maerlant zo boos over het boek     Karel ende Elegast?
  
• Waarom is Jan van Boendale zo boos over het boek   Karel ende Elegast?
  
• Waarin verschilt keizer Karel en koning Arthur?
  
• Karel is behalve leenheer ook leenman. Van wie?
  
• Waaraan kun je zien dat de maatschappij theocentrisch gericht is?
  

Van den vos Reynaerde

• Lees de komende 14 dagen het boek uit
• Bestudeer de theorie bij paragraaf 5
• Maak de bijbehorende vragen

Het lied in de middeleeuwen

• Mondeling overgeleverd
• Ballade = danslied
• kenmerk: sprongsgewijs verteld
• kenmerk: dialogen
• kenmerk: herhalingen
• Elegie = klaaglied naar aanleiding van de dood van een geliefd persoon
• kenmerk: gevoelens van smart en wanhoop
• Liederen waren vorm van vermaak waar men samen op kon dansen of naar luisteren.

Het middeleeuwse toneel

• Bloeiende toneelcultuur Grieken en Romeinen in ME verdwenen. In ME weer bloei
• Eerst kerkelijke stukken/later wereldlijke stukken
• Doel: goedheid van Maria laten zien (geestelijke literatuur)
• Doel: bevolking een spiegel voorhouden
• Voorbeeld: Beatrijs/Mariken van Nieumeghen

De hoofse roman blz. 27

Ridder is hoffelijk en hulpvaardig

1. Klassieke roman: verhalen uit de klassieke oudheid verwerkt in middeleeuwse verhalen

2. Oosterse roman: andere culturen omgevormd naar middeleeuwse cultuur in middeleeuwse verhalen

3. Keltische roman: verhalen uit oude Keltische cultuur gebruikt in middeleeuwse verhalen: Arthurromans