Thema 5 les 14

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 8

Thema 5 les 14

Lessen dit thema

Onvoltooide en voltooide tijd

Betrekkelijke voornaamwoorden

Onderwerp en werkwoordelijk gezegde

Zin met een voltooid deelwoord

voltooide tijd 

Het is al klaar / het is gebeurd

Er is een hulpwerkwoord hebben/zijn. 

Er staat een voltooid deelwoord in. 

Onvoltooide tijd 

Het is nog niet klaar/afgerond.

Er staat een zelfstandig werkwoord

--> het is een handeling

Er staat geen voltooid deelwoord in. 

de 4 opties: 

• onvoltooid tegenwoordige tijd
• onvoltooid verleden tijd  
• Voltooid tegenwoordige tijd
• Voltooid verleden tijd. 

tegenwoordige of verleden tijd

Kijk naar de persoonsvorm. 

Ik kijk naar de tv.

Ik keek naar de tv.

Ik heb naar de tv gekeken.

Ik had naar de film gekeken.

Stappenplan

Stap 1

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Stap 2

Is er een voltooid deelwoord? 

--> onvoltooid (geen voltooid deelwoord) of voltooid (wel voltooid deelwoord)

Stap 3

Staat de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd of verleden tijd?

In welke tijd staat deze zin.
Per slot van rekening is zijn huis al jaren niet gerenoveerd

1. Onvoltooid tegenwoordige tijd
2. Onvoltooid verleden tijd
3. Voltooid tegenwoordige tijd
4. voltooid verleden tijd

Ik heb mijn moeder geholpen met de afwas.

Ik ga vandaag naar het voetbalveld.

Pietje ging vaak bij zijn broertje kijken.

Betrekkelijke voornaamwoorden

Verwijswoorden

Is het nou die, dat of wat??

Dat	Die	Wat
verwijst naar een het-woord	Verwijst naar een de-woord	Verwijst naar een zin
		Na een woord over hoeveelheid
		Na een woord met de overtreffende trap

Dat is het gekste ... ik mij kan herinneren.

1. Dat
2. Die
3. Wat

Ik las een artikel over een aardbeving ... in Turkije plaatsvond.

1. Dat
2. Die
3. Wat

HET VOLTOOID DEELWOORD

- heeft altijd een ander werkwoord nodig

- begint vaak met ge- (soms met be- of ver-)

- eindigt op -en of op en -d of -t

Dat hebben de jongens mooi gemaakt

Schiet op! De les is al begonnen

Bijvoorbeeld

Voltooid Deelwoord

Een voltooid deelwoord begint vaak met

be-, ge-, ver- of ont-.

Een voltooid deelwoord eindigt op: 

Zwakke werkwoorden: -t of -d

Sterke werkwoorden: -t of -en en soms -d

HET VOLTOOID DEELWOORD  

laatste letter: -t of een -d

Gebruik de verlengproef om te horen of je

een -t of een -d aan het eind  moet schrijven.

Je maakt het voltooid deelwoord met een t-klank langer met -e.

Je hoort dan of je een -t of een -d moet schrijven.

Stappenplan

1) Vind de persoonsvorm

2) Maak er een voltooid deelwoord van

Ik heb/het is......

3) Kijk naar het OW en vul het juiste hulpwerkwoord in.

4) Lees je zin na. Klopt het?

Hij schrikt erg.

De lava verschroeit de boom.

Werkwoordelijk Gezegde

= Alle werkwoorden uit de zin

Stappenplan:

Stap 1: Vind de persoonsvorm

Stap 2: Zijn er andere werkwoorden in de zin.

Onderwerp

Als je het gezegde weet, dan kun je ook het onderwerp vinden.

Dit doe je door de vraag te stellen:

wie/wat + gezegde?

Peter heeft het cadeau aan Maartje gegeven.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin:

De kat loopt door de tuin te sluipen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin:

Meneer staat de les uit te leggen.

Schrijf het OW en het werkwoordelijk gezegde op:
De tsunami heeft ontzettend veel schade aangericht.

Schrijf het OW en het werkwoordelijk gezegde op:
De mensen hebben daar veel ellende te verwerken.

Opdracht 1

Zin 2 t/m 7 maken

1) OW en gezegde opschrijven

2) Persoonsvorm onderstrepen

3) ott/ovt/vtt/vvt erachter schrijven

Opdracht 2

Zin 2 t/m 7 maken

1) Bedenk welk betrekkelijk voornaamwoord (die, dat of wat) in de zin moet.

2) Schrijf de zin op met een voltooid deelwoord.

3) Onderstreep het betrekkelijk voornaamwoord.

Mocht je het vandaag niet afkrijgen dan is er morgen nog tijd.

Je mag samenwerken.

Ik verwacht dat ik ... % goed kan maken.

0100