Les 2h4, 02.02.2023

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Welkom bij het vak Nederlands

• Telefoon in de tas
• We gaan direct op onze eigen plek zitten
• Niet naar de wc tijdens de les, alleen bij hoge nood
• Stil is ook stil.  Steek je hand wanneer je wat wilt vragen
• Zitten volgens plattegrond (mits aanwezig) 
• Luisteren naar elkaar als iemand anders aan het woord is 
• Luisteren naar de docent als de docent aan het woord is

Mededelingen

• Boekverslag ingeleverd? Deadline was 29-01-2023
• Vragen over:
• meerdere pv's en ond's?
• vervoeging Engelse ww in 't Nederlands? 
• spelling stoffen bijv.nw?

Vandaag

• Stillezen 
• Dictee 
• Opfrissen vervoeging Engelse werkwoorden
• Uitleg weektaak It's Learning 
• Aan de slag. Maak dan opdracht 1, t/m 6 (83-85) 
• Antwoorden zelf nakijken 
• Evaluatie

Pak je boek  en begin met lezen. Geen leesboek mee? Dan krijg je een vervangende opdracht en zet ik dit in somtoday. 

Lekker lezen

in boek 3  

Wat leer je deze les?

- Ik begrijp de betekenis van verschillende schooltaalwoorden.

- Ik begrijp de betekenis van verschillende moeilijke woorden.

- Ik herken nieuwe voor- en achtervoegsels.

Pak pen en papier. 

We gaan een dictee maken

Opdracht 7

1 Op zijn blog heeft meneer Van Beek tientallen jeugdboeken gereviewd.

2 Om kapperseczeem te voorkomen, vermijdt mijn kapper shampoo waar zeep inzit.

3 De granieten vloer stak prachtig af bij de kozijnen, die van aluminium waren.

Opdracht 7

4 Na het voorgerecht met parmaham werd het hoofdgerecht onmiddellijk opgediend.

5 De tekenaar voorzag de beantwoorde mail van illustraties.

6 Over de laatste alinea van het boek Alleen op de wereld heb ik thee gemorst.

Opdracht 7

7 Onze vorige docent Nederlands duldde geen petjes en capuchons in zijn klas.

8 Op een vergeelde foto heeft oma haar pluchen knuffel van vroeger direct herkend.

Opdracht 7

9 Het is een illusie te denken dat je als individu de wereld kunt redden.

10 Omdat het volgende week Goede Vrijdag is, is de dansles gecanceld.

Vandaag

Weektaak afgelopen week: 

- Ik kan werkwoorden vervoegen in zinnen met twee onderwerpen en gezegdes

- Ik kan werkwoorden uit het Engels vervoegen

- Ik kan bijvoeglijke naamwoorden correct spellen

Opdr. 1, 2, 3, 5,  (blz. 78-82), straks zelf nakijken. 

Wie heeft de weektaak af? Nog vragen? 

Over Taal H2

- nieuwe media- en schooltaalwoorden (uit je hoofd leren)

- woordvorming; 2 manieren om op basis van bestaande woorden nieuwe woorden te vormen

samenstelling

afleiding

Ken jij samenstellingen?

schrijf 5 samenstellingen in je schrift

probeer ook 5 voor- en of achtervoegsels te bedenken

Samenstelling

twee of meerdere woorden samen voegen: 

fiets + sleutel = fietssleutel

operatie + kamer = operatiekamer

rode wijn + glazen = rodewijnglazen (niet: rode wijnglazen)

lange afstand + loper = langeafstandsloper (niet: lange afstandsloper)

water + leiding = waterleiding

leiding + water = leidingwater

Afleiding

het toevoegen van een voor- of achtervoegsel aan een grondwoord

beleefd + heid  = beleeefdheid

her + ontdekken = herontdekken

af + vallen = afvallen

voorvoegsels: ge, mis, her, ex, ovr, on, ......

achtervoegsels: heid, kundig, rijk, vaardig   

Meer dan twee fouten?

1.Maak zelf een samenvatting van de woordsoorten

2.Clusteruur Nederlands

3.BGM uur donderdag 1e uur

4.Afspraak met docent maken

5.Herhaal de theorie over de woordsoorten het document van it's learning (staat bij vorige week):  Theorie: grammatica zinsdelen en woordsoorten (naslag Thieme)

Evaluatie 

1. Heb je de woordsoorten opgefrist?
2. Welk onderdeel heeft nog wat extra aandacht nodig? Hoe ga je dat aanpakken?
3. Wat heb je nodig om je taak voor de volgende les te doen?

Nog vragen? 

maandag so zinsdelen

zinnen met twee werkwoorden en twee gezegdes

De politiewoordvoerder vertelt dat de verdachten verschillende verhalen hebben verteld.

Persoonsvorm zoeken door tijdsverandering:

De politiewoordvoerder vertelde dat de de verdachten verschillende verhalen hadden verteld. 

persoonsvorm: vertelt/vertelde bij de politievoerder (is ow) gezegde is vertelt

2e persoonsvorm: hebben/hadden bij de verdachten              gezegde is hebben verteld

er staan dus 2 ow, 2 pv's en 2 gezegdes in de zin 

de ene keer = vertelt de persoonsvorm

de tweede keer =  verteld een voltooid deelwoord

Je herkent het verschil tussen het vervoegen van de pv (ik-vorm + t) en het vervoegen van  een voltooid deelwoord. (stam eindigt niet op een medeklinker uit Ex kofschip, dus met een d)

Bij een voltooid deelwoord staat er een hulpww bij en er kan ge-, be- of ver- voor staan.

Werkwoorden vervoegen uit het Engels

Opdracht 5 minuten:    

schrijf zoveel mogelijk Engelse werkwoorden op  die we in het Nederlands gebruiken, doe dit samen met je buurman of buurvrouw 

probeer een werkwoord te vervoegen in tt en vt 

ik..................

jij...............

hij................

Basisregel

De ik-vorm van een Engels werkwoord maak je door -en van het werkwoord af te halen (relaxen – relax; e-mailen – e-mail). 

Soms moet je alleen een -n verwijderen: racen – race; timen – time.      --> uitspraak! (je zegt niet ract)

Let op!

Als het woord in het Engels eindigt op een dubbele medeklinker,

 schrijven we een enkele medeklinker (basketballen – basketbal), tenzij dit een andere uitspraak veroorzaakt (paintballen – paintball).

Dus hoe doen we dat?

Engelse werkwoorden vervoeg je net als Nederlandse zwakke werkwoorden.

1. In de tegenwoordige tijd enkelvoud schrijf je ik-vorm, ik-vorm + t of het hele werkwoord. Bijvoorbeeld: basketbal, basketbalt, basketballen.

2. In de verleden tijd en bij het voltooid deelwoord gebruik je ‘t (e) x - k (o) f s ch (i) p. Het gaat daarbij om de laatste letter van de stam (hele werkwoord -en). Bijvoorbeeld: – mixen, ik mix, hij mixt, ik mixte, ik heb gemixt

– gamen, ik game, hij gamet, ik gamede, ik heb gegamed

Let op!

Soms krijg je een uitspraakprobleem wanneer je Engelse werkwoorden vervoegt.
Je behoudt dan soms de "e" om dit te voorkomen. 
Kijk maar eens:
Racen - stam = rac. 
Verleden tijd = racete, want racte klinkt niet goed. 

Bijvoeglijk naamwoord

- een stoffelijk bvnw eindigt meestal op -en 

nieuwe stofnamen: geen -en

een bvnw  afgeleid van een vd

schrijf -en als het vd ook op -en eindigt (een gevallen ster)

als het vd eindigt op een d of een t dan krijgt het bvnw meestal een -e als uitgang (een geprinte foto) > let op je schrijft het bvnw zo kort mogelijk

dus alleen een tt of dd als dat nodig is voor de uitspraak!

(de gewitte kamer)

na te schrijf je het bvnw als inf

Bijvoorbeeld:

In de te verlichten kamer was geen stroom aanwezig.

ging de uitleg te snel?

1. deze les staat in Its Learning bij de weektaak

2. kijk in je boek op  blz. 78 t/m 81

3. vraag een andere leerling om hulp

4. vraag bij het maken van je weektaak hulp (bijvoorbeeld in het clusteruur of kom donderdagmorgen het 1e uur op het lesplein

Maken weektaak:

Maken:

Opdr. 1, 2, 3, 5 (blz. 78-82)

Fijne dag!