Ma 21 okt Hoofdzinnen en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Ma 21 okt Hoofdzinnen en bijzinnen

Lesdoel

Je herkent enkelvoudige en samengestelde zinnen en je kunt hoofdzinnen van bijzinnen onderscheiden.

hoofdzinnen (HZ) + bijzinnen (BZ)

Hoofdzinnen en bijzinnen

In een hoofdzin staat de pv meestal op de tweede plaats en in de bijzin staat de pv meestal verder naar achteren.

Hoofdzinnen en bijzinnen

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

- twee hoofdzinnen

- een hoofdzin en bijzin(nen)

- meerdere hoofdzinnen en bijzinnen

Hoofdzinnen en bijzinnen

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

- twee hoofdzinnen

- een hoofdzin en bijzin(nen)

Sleep de hoofdzinnen en bijzinnen naar de juiste plek

HOOFDZIN

BIJZIN

Sleep de hoofdzinnen en bijzinnen naar de juiste plek

HOOFDZIN

BIJZIN

hoofdzinnen

bijzinnen

Jantje heeft gisteren de film van het boek gekeken

want hij vond het een super leuk boek

omdat hij deel 1 heeft gekeken 

koopt hij ook deel 2

Bijzinnen vervangen

Je kan een bijzin vervangen door één zinsdeel. 

1. Wij zijn gisteren gefietst langs het huis waar mijn oma vroeger woonde. 
2. Tijdens het feest dat volledig uit hand liep, ben ik mijn telefoon verloren

Bijzinnen benoemen

Stappenplan

• Bijzin opzoeken
• Hele bijzin vervangen door één woord
• Zin normaal ontleden

Wat moet je kunnen/weten? 

• Zinsontleding: ond, wwg/nwg, lv, mv, vzv, bwb -  bijst, bvb 
• Herkennen: samengestelde of enkelvoudige zinnen
• Benoemen: hoofdzin of bijzin 
• Benoemen: nevenschikkend of onderschikkend (voegwoorden kennen!)
• Benoemen: bijzinnen (let op bijvoeglijke bijzin, anders dan de rest!)
• Kunnen: bijzinnen vervangen voor één zinsdeel - en andersom 
• Herkennen: beknopte bijzin. Kunnen: beknopte bijzin juist maken 
• Herkennen: lijdende en bedrijvende vorm, werkwoordstijden
• Kennen: alle theoretische kennis, zie bladzijdes op eerste dia. 

Bijzinnen benoemen

Een zinsdeel kan je uitschrijven tot een bijzin. Als je van een zinsdeel een bijzin kunt maken, dan kan je een bijzin ook vervangen door een zinsdeel.

• Wie deze bokswedstrijd wint, mag het opnemen tegen de wereldkampioen.
• De winnaar mag het opnemen tegen de wereldkampioen.
  

Bijzinnen vervangen

Onderschikking

Bijzinnen zijn een onderdeel van de hoofdzin.

De docent weet waarom hij te laat kwam.

Je kunt de bijzin vervangen door het zinsdeel dat.

De docent weet dat. 

De bijzin wordt opgenomen in de hoofdzin. Ze zijn niet gelijkwaardig.

Bijzinnen

Een bijzin is in zijn geheel een zinsdeel. Dat betekent:

Benoemen als ow-zin, lv-zin, mv-zin, nw.deel-zin, vv-zin, bwb-zin

De bijzin kun je vervangen door een of een paar woorden

Bijzinnen maken en vervangen

Je kan van een zinsdeel vaak een bijzin maken, door een onderwerp en persoonsvorm toe te voegen aan het zinsdeel. Bijvoorbeeld: 

--> Diegene mag zich melden bij de rector. 

In deze zin kan je diegene vervangen door een bijzin: degene die dit gedaan heeft. Zo krijg je een samengestelde zin: 

--> Degene die dit gedaan heeft, mag zich melden bij de rector. 

Bijzinnen maken en vervangen

Andersom kan het ook: je kan een bijzin vervangen door één zinsdeel. 

1. Ik had niet verwacht dat hij dat echt zou doen.
2. Wij zijn gisteren gefietst langs het huis waar mijn oma vroeger woonde. 
3. Tijdens het feest dat volledig uit hand liep, ben ik mijn telefoon verloren.
4. Het meisje die die mooie tekeningen heeft gemaakt, is tot winnaar bekroond. 

Bijzinnen vervangen

Kenmerk bijzin: de persoonsvorm staat op een andere plaats in de zin en deze zin kan niet zelfstandig gebruikt worden (hij hoort bij de hoofdzin waarmee hij verbonden is)

Omdat we een toets hebben, moet ik vandaag mijn atlas meenemen.

Daarom moet ik vandaag mijn atlas meenemen.

Bijzinnen vervangen

Kenmerk bijzin: de persoonsvorm staat op een andere plaats in de zin en deze zin kan niet zelfstandig gebruikt worden (hij hoort bij de hoofdzin waarmee hij verbonden is)

Omdat we een toets hebben, moet ik vandaag mijn atlas meenemen.

Daarom moet ik vandaag mijn atlas meenemen.

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Annet is zenuwachtig, omdat

Hoofdzin

Bijzin

ze nog nooit eerder heeft opgetreden. 

ze morgen naar de tandarts moet.

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Mijn pianoleraar vond dat ik erg goed had gespeeld,

Hoofdzin

Bijzin

hoewel ik veel foutjes maakte. 

want ik maakte geen foutjes.

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Het gaat regenen, ......

Hoofdzin

Bijzin

maar af en toe zal de zon schijnen.

hoewel de de zon af en toe zal schijnen.

Wat voor zinnen zijn dit?

De leerlingen zijn alweer in de 4e periode van dit jaar terwijl het eigenlijk lijkt of het jaar net begonnen is.

1. twee hoofdzinnen en een bijzin
2. één hoofdzin en twee bijzinnen
3. drie hoofdzinnen
4. drie bijzinnen

Saar is goed in Nederlands en ik ben goed in wiskunde.

Dit zijn...

1. Een hoofdzin en een bijzin
2. Twee hoofdzinnen
3. Twee bijzinnen

De leerling stelde een vraag toen de docent klaar was met uitleggen.

Waaruit bestaat deze samengestelde zin?

1. twee hoofdzinnen
2. een hoofdzin en een bijzin
3. twee bijzinnen
4. geen idee

Wat voor zinnen zijn dit?

Ik vind hoofdzinnen wel logisch maar bijzinnen zijn wat ingewikkelder.

1. twee hoofdzinnen
2. twee bijzinnen
3. één hoofdzin
4. één hoofdzin en één bijzin

hoofdzinnen en bijzinnen

Het hooi was vers, maar het was nat.

1. HZ - HZ
2. HZ - BZ
3. BZ - BZ
4. BZ - HZ

De moeder zoekt ollie, omdat ze de kat kwijt is.

1. Twee hoofdzinnen
2. Een hoofdzin en een bijzin
3. Twee bijzinnen

Een nevenschikkende zin zijn twee of meerdere ... aan elkaar. Wat moet er op de puntjes?

1. bijzinnen
2. hoofdzinnen
3. hoofdzinnen en bijzinnen
4. bijzinnen en hoofdzinnen

Ik ben benieuwd of jullie het snappen.

Waaruit bestaat deze samengestelde zin?

1. twee hoofdzinnen
2. een hoofdzin en een bijzin
3. twee bijzinnen
4. geen idee

1.7 hoofdzinnen en bijzinnen

Omdat het afdakje lekte, was het hooi nat.

1. hoofdzin, hoofdzin
2. hoofdzin, bijzin
3. bijzin, hoofdzin
4. bijzin, bijzin

Huiswerk voor do 19 okt

Maken 1 t/m 4

Leren blz. 63 Hoofd- en bijzinnen - Herhaling