4GL Spelling H3:Tussenletters bij samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

TL4 Hoofdstuk 3 taalverzorging

Tussenletters bij samenstellingen

Spelling algemeen:

- Je weet hoe je samenstellingen maakt en wanneer je een tussenletter gebruikt.

- Je weet wanneer je een apostrof (hoge komma) gebruikt.

- Je weet wat een samentrekking is.

Wat is een
samenstelling?

Samenstellingen

Een samenstelling is het aan elkaar plakken van twee (of meer) woorden: Het tweede woord is het belangrijkste woord en bepaalt de betekenis.

Telefoon + oplader = telefoonoplader

Playstation + console = Playstationconsole

Dorp + straat = dorpsstraat

Maan + schijn = maneschijn

Wat zijn de regels bij tussenletters?

Er zijn diverse vormen van samenstellingen:

- Geen tussenletter                     telefoonhoesje - tafelpoot

- Tussenletters -en-                    bloemenwinkel - leerlingenraad

- Tussenletter -e-                         apetrots - gemeentebestuur

- Tussenletters -s-                       koningszoon - personeelschef

Belangrijk: het eerste deel van de samenstelling bepaalt de regel!

Soms schrijven we samenstellingen verkeerd...

omdat we bij het Engels gewend zijn samenstellingen los te schrijven.

bus driver                                            buschauffeur

Wat is het meervoud van seconde?

1. seconde
2. secondes
3. secondes/seconden
4. seconden

Het meervoud van kip:

1. kippen
2. kippes

Soep met kip heet:

1. kippensoep
2. kippesoep

Het meervoud van groente:

1. groentes
2. groenten
3. groentens
4. groentes/groenten

Soep met groente:

1. groentesoep
2. groentensoep

Je schrijft de tussenletter -(e)n-:

Als het eerste deel van de samenstelling een znw is dat alleen meervoud op -n of -en heeft.

rozenstruik

eendenkooi

getuigenverklaring

Je schrijft een tussenletter -e-:

- Als het eerste deel  geen meervoud heeft

rijstepap, ereplek

- Als het eerste deel alleen een meervoud op -s heeft

horlogemaker

- Als het eerste deel een meervoud op -s en -n heeft

secondewijzer/ groentesoep

Je schrijft een tussenletter -e-:

- Als het eerste deel een werkwoord of versterkend woord is

dronkelap, beresterk

- Als het eerste deel een uniek persoon of een unieke zaak is

zonnescherm, Koninginnedag

Je schrijft een tussenletter -s-:

- als je die klankt hoort

Tip: hoor je de klank niet, omdat het tweede woorddeel begint met een s-klank?  Verander dan het tweede woorddeel en je hoort de tussenletter duidelijker.

Station+ chef - stationsplein ......... dus stationschef