Hoofdstuk 13. Bestuursrecht

Hoofdstuk 13. Bestuursrecht

Hoofdstuk 13. Bestuursrecht

Alles wat de overheid regelt om te zorgen voor een goede gang van zaken waarbij het algemeen belang wordt behartigd, zijn bestuurstaken.

Denk aan:

• het laten aanleggen van wegen
  
• het onderhoud van dijken
  
• het toekennen van studiefinanciering of uitkeringen
  
• het vaststellen van bestemmingsplannen

Hoofdstuk 13. Bestuursrecht

De overheid bestuurt het land door zaken te regelen en besluiten te nemen. 

Bij dit bestuurshandelen moet de overheid zich houden aan de wet en aan de algemene beginselen die speciaal voor de overheid gelden.

Het bestuursrecht geeft regels voor de bestuurstaak van de overheid. Het bestuursrecht is een onderdeel van het publiekrecht. Besturen is één van de drie overheidstaken van de overheid.

Hoofdstuk 13. Bestuursrecht

Algemene wet bestuursrecht

Algemene wet bestuursrecht 

Bijzondere bestuurswetten : geven regels voor een specifieke bestuurstaak.

Bijvoorbeeld : 

• Werkloosheidset
• Participatiewet

Voorrangsregel : Bijzondere wetgeving gaat voor algemene wetgeving!

Algemene wet bestuursrecht

Motiveringsbeginsel : De overheid moet haar beslissing (o.b.v. de wet) altijd motiveren. De burger moet begrijpen waarom een beslissing is genomen. 

Bestuurshandelingen

Het uitvoeren van de bestuurstaak doet de overheid op twee manieren:

• met feitelijke handelingen
• met rechtshandelingen

Feitelijke handelingen

Een handeling die de feitelijke situatie heeft veranderd. Bijvoorbeeld ophalen huisvuil of strooien van zout. 

Bestuurshandelingen

Rechtshandelingen

Beslissingen waaruit rechten en plichten ontstaan.

Bijvoorbeeld beslissingen over:

• Belastingen
• Een uitkering
• Studiefinanciering

Bestuurshandelingen

Rechtshandelingen

Beslissingen waaruit rechten en plichten ontstaan.

Bijvoorbeeld beslissingen over:

• Belastingen
• Een uitkering
• Studiefinanciering
• Zorgtoeslag

Rechtshandelingen

Besluiten

Een rechtshandeling in het bestuursrecht noem je een besluit. 

Dit is een schriftelijke beslissing van een overheidsorgaan waardoor er rechten en plichten ontstaan, art. 1:3 Awb.

• Besluiten met een algemene strekking (gelden voor iedereen)
• Besluiten voor individuele gevallen ( Beschikking - bijvoorbeeld bouwvergunning of kapvergunning)  

De aanvrager van een vergunning, zorgtoeslag of een subsidie heet een belanghebbende. 

Bestuursorganen

Als de wet aan een overheidsdienst of een organisatie de bevoegdheid geeft om bestuursbesluiten te nemen, dan is die dienst of organisatie een bestuursorgaan.

Bijvoorbeeld : 

• Minister
• Provinciale Staten
• College van B&W 
• DUO 
• UWV
• CBR

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 

• Van invloed op de omgang van het bestuursorgaan met de burgers
• Spelregels
• Ontstaan in de jurisprudentie
• 8 beginselen van behoorlijk bestuur

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 

• Zorgvuldigheidsbeginsel
  
• Motiveringsbeginsel
  
• Geen misbruik van bevoegdheid
  
• Evenredigheidsbeginsel
  
• Gelijkheidsbeginsel
  
• Vertrouwensbeginsel
  
• Rechtszekerheidsbeginsel
  
• Verbod van willekeur

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 

Zorgvuldigheidsbeginsel

Het zorgvuldigheidsbeginsel betekent dat een bestuursorgaan onderzoek verricht voordat het een besluit neemt. Het bestuursorgaan moet op de hoogte zijn van alle feiten die belangrijk zijn voor het besluit. Ook moet het bestuursorgaan onderzoeken welke belangen (en van wie) meegewogen moeten worden bij het besluit, artikel 3:2 Awb.

Motiveringsbeginsel

Het motiveringsbeginsel bepaalt dat een bestuursorgaan een besluit goed moet motiveren. Dit betekent dat het bestuursorgaan moet uitleggen waarom het een bepaald besluit heeft genomen, artikel 3:46 Awb.

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 

Geen misbruik van bevoegdheid

Ieder bestuursorgaan voert een bestuurstaak uit en heeft bevoegdheden gekregen om deze taak goed uit te voeren. Het bestuursorgaan mag deze bevoegdheid alleen gebruiken voor het doel waarvoor deze bevoegdheid is gegeven, artikel 3:3 Awb.

Evenredigheidsbeginsel

Het evenredigheidsbeginsel komt erop neer dat een burger niet onevenredig veel nadeel mag hebben van een besluit. Het nadeel moet altijd in verhouding staan tot het doel van het genomen besluit, artikel 3:4 Awb.

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 

Gelijkheidsbeginsel

Volgens het gelijkheidsbeginsel moet een bestuursorgaan burgers in gelijke gevallen hetzelfde behandelen, art. 1 Gw.

Vertrouwensbeginsel

Het vertrouwensbeginsel wordt niet in de wet genoemd, maar geldt wel in het bestuursrecht. Het vertrouwensbeginsel gaat over de verwachtingen die het bestuursorgaan opwekt bij de burger voordat het besluit wordt genomen.

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 

Rechtszekerheidsbeginsel

Het rechtszekerheidsbeginsel betekent dat een bestuursorgaan niet zomaar op zijn eerder genomen besluit kan terugkomen. Een burger moet kunnen bouwen op de overheid: als die hem een bepaalde rechtspositie heeft gegeven, kan ze dat niet zomaar weer ongedaan maken. 

Verbod van willekeur

In sommige gevallen geeft de wet het bestuursorgaan veel vrijheid bij het uitoefenen van de bestuurstaak. Het bestuursorgaan mag dan die vrijheid met eigengemaakt beleid invullen. In principe is dit volledig een zaak van het bestuursorgaan die niet wordt getoetst door de rechter.

De rechter controleert wel of het bestuursorgaan het eigengemaakte beleid ook toepast. 

Toezicht

Het zijn de toezichthouders die controleren of burgers en bedrijven zich houden aan de regels in het bestuursrecht. Een toezichthouder is een persoon die op grond van de wet toezicht houdt op de naleving van bestuursrechtelijke regels, art. 5:11 Awb.

Voorbeelden van toezichthouders zijn:

• inspecteurs van de Inspectie van het Onderwijs
  
• gemeentelijke ambtenaren van bouw- en woningtoezicht
  
• milieu-inspecteurs van het waterschap
  
• parkeercontroleurs van de gemeente.

Handhaving

Het bestuursorgaan heeft de keuze uit vier bestuursrechtelijke sancties die met een beschikking kunnen worden opgelegd. Ze staan beschreven in hoofdstuk 5 van de Awb:

• bestuursdwang
  
• dwangsom
  
• bestuurlijke boete
  
• intrekken van een beschikking.

Handhaving

Bestuursdwang art. 5:21 Awb

Bestuursdwang is een herstelsanctie. De bedoeling van de sanctie is dat de feitelijke situatie weer zo wordt als voor de overtreding. 

Dwangsom art. 5:32 Awb.

Het opleggen van een dwangsom is net als bestuursdwang een bestuursrechtelijke herstelsanctie. Ook bij een dwangsom is het de bedoeling de feitelijke situatie te herstellen zoals deze was voorafgaand aan de overtreding.

Handhaving

Bestuurlijke boete

Bestuurlijke boete is een bestraffende sanctie. De bedoeling van een bestraffende sanctie is het bestraffen van de overtreder en niet het ongedaan maken van de overtreding.

De bestuurlijke boete wordt veel toegepast bij lichte verkeersovertredingen. De bestuurlijke boete is geregeld in artikel 5:40 Awb.

Handhaving

Intrekken van de beschikking

Het bestuursorgaan trekt een eerder afgegeven beschikking in.