Thema 12 Blok 3 Bossen

• Mens en Maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Leerwerkboek 12 Afval en Energie

M&M LJ2

2020-2021

Blok 3 Bossen les 1

• Introductie
• Uitleg: van bos naar landbouwgrond, bossen en verdroging
• Toets bespreken
• Zelfstandig werken 
• Afsluiten

Waar gaat dit blok over?

• Nederland had vroeger veel meer 'oerbossen', waarom zijn deze er niet meer? Wat is er voor in de plaats gekomen?
• Wat is ontbossing? Wat zijn de gevolgen?
• Welke brandstoffen gebruiken we nu?  Wat zijn de voor- en nadelen?

Van bos naar landbouwgrond

• Tijd van jagers en boeren: Er was veel bos, boeren kapten stukjes bos en maakten er akkers van. Wanneer grond onvruchtbaar was trokken de boeren weg en kwam begroeiing terug.  Er kwamen meer verschillende soorten leefgebieden. In deze leefgebieden leefden meer soorten planten en dieren dan alleen in het bos. De biodiversiteit werd groter. 
• Tijd van Grieken en Romeinen: Kapten meer bos en kozen vaste woonplaatsen voor hun boerderijen. Er werden meer bomen gekapt dan er nieuw groeiden (Ontbossing),
• Middeleeuwen: Bevolking in Europa groeit snel. In bossen werd vee gehouden, ontstaan heidegebied. Op de heidevelden konden de boeren maar weinig dieren houden. Er was extensieve landbouw. Hout werd gebruik als brandstof, houtskool. 

Bossen en verdroging

• De schapen die op de heidevelden graasden zorgden voor mest wat nodig was om de akkers vruchtbaar te maken.
• Toen kunstmest werd uitgevonden was dit niet meer nodig, mensen gingen op de heidevelden weer bomen planten.
• Dat waren vooral naaldbomen, die brachten namelijk veel hout op. 
• Naaldbomen verdampen meer water dan loofbomen. Zo verdroogden grote delen van Nederland. Bij Verdroging daalt het niveau van het grondwater.  

Waardoor ontstaat verdroging?

1. We gebruiken grondwater voor drinkwater en industrie
2. Water wordt gebruikt om het land te besproeien (irrigatie). 
3. Regenwater wordt snel afgevoerd door bijvoorbeeld sloten.
4. Nederland is dichtbebouwd (verstening). Regen kan niet meer in de grond infiltreren en valt nu op daken, straten en wegen. 

Wat is ontbossing?

1. Dat je nieuwe bomen gaat planten
2. Dat er bomen gekapt worden
3. Dat er meer bos komt
4. Dat er meer soorten bomen komen

Wat is GEEN reden voor ontbossing?

1. Het winnen van natuurlijke hulpbronnen
2. Uitdroging
3. Bevolkingsgroei
4. Landbouw

Waarvoor werden heidevelden vroeger gebruikt?

1. Er graasden schapen voor de bemesting
2. Om heide te beschermen
3. Er graasden schapen om het gras kort te houden

Verdroging is het opdrogen van grondwater

1. juist
2. onjuist

Welk probleem hoort NIET bij verstening?

1. Riolen overstromen bij hevige neerslag
2. Minder infiltratie
3. Water komt sneller in de rivieren terecht
4. Hogere grondwaterstand

Aan de slag!

Ga naar it's learning en open de planner.

Omcirkel de opdrachten die je moet maken.

Ga vervolgens aan de slag!

Vragen? Stel ze (in de les of online via teams)

Blok 3 Les 2

• Toetsen inzien
• Uitleg: spoorzoeken naar het oerbos, oerbossen in Europa, landbouw en bos
• Zelfstandig werken 

Spoorzoeken naar het oerbos

• In Nederland bestaan geen oerbossen meer.
• Veel bossen in Nederland zijn aangeplant voor de productie van hout. De bomen staan in rechte rijen en bestaan uit dezelfde soort. 
• De laatste jaren worden de productiebossen natuurlijker gemaakt. Dood hout blijft liggen, meer variatie in leeftijd bomen, naaldbomen worden gekapt en nieuwe bossen aangeplant (ook voor recreatie en natuurbehoud)

Oerbossen in Europa

• In Polen en Roemenië kan je nog oorspronkelijke oerbos vinden.
• Er leven veel zeldzame planten en dieren
• Veel commerciële buitenlandse bedrijven willen er bomen kappen en het hout verkopen.
• Na protesten van inwoners heeft de EU ingegrepen. Het oerbos moet beschermd worden. 
• In Roemenië gebeurt het nog steeds illegaal, boswachters worden omgekocht of zelfs vermoord. 

Nederland heeft ook een rol bij de ontbossing van buitenlandse gebieden bijvoorbeeld het Amazonegebied

Landbouw en bos

• Intensieve landbouw: Er zijn veel dieren per hectare grond en opbrengst van gewassen is hoog. Zorgt er voor dat wilde dieren en planten verdwijnen. 
• EU wil meer bossen planten, zorgt namelijk voor minder klimaatverandering (bomen nemen Co2 op) en beschermt ons tegen hevige regen (gevolg overstromingen). 

Wat hebben we in Nederland meer?

1. Oerbos
2. Aangeplant bos

Hoe heet het wanneer er oer-bos verdwijnt?

1. Bosbouw
2. Ontbossing
3. Houtkap
4. oerbos kap

Intensieve landbouw heeft:

1. Grote opbrengt per hectare
2. Lage opbrengst per hectare
3. Kleine akkers
4. Enorme akkers, veel gebruik van kunstmest

Is er sprake is van extensieve- of intensieve landbouw op de afbeelding?

1. Extensieve landbouw
2. Intensieve landbouw

Aan de slag!

Ga naar it's learning en open de planner.

Omcirkel de opdrachten die je moet maken.

Ga vervolgens aan de slag!

Vragen? Stel ze (in de les of online via teams)