gedrag H4

• biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ik heb zin om iets te leren over het onderwerp gedrag

😒🙁😐🙂😃

begrippen 2.3

Ethologie                         Gedragsketen

Gedrag                              Balts

Adequaat gedrag        Voortplantingsgedrag

Handelingen                 Subsystemen

Gedragselementen    Broedzorg

Respons                           Ethogram

Black box                        Protocol

Gedragssysteem

Ethologie = gedragsleer

Een van de grondleggers van deze wetenschap is de Nobelprijswinnaar Nico Tinbergen (Meeuwen en Stekelbaarsjes). In latere jaren zien we Jan van het Hooff ( chimpansees) Frans de Waal en Otto Adang als belangrijke Nederlandse wetenschappers in deze discipline

• Interne en externe prikkels, adequate prikkels, receptoren sta
• Gedragssyteem en gedragsketen, ethogram en protocol
• Motivatie, periodieke invloeden, sleutelprikkels, supranormale prikkels
• Leerprocessen (gewenning, inprenting, imitatie, conditionering, inzicht)
• Sociaal gedrag (balts, territoriumgedrag, conflictgedrag, rangorde, staten)
• Gedrag bij mens, aangeboren en aangeleerd gedrag

Gedrag

• Alle waarneembare activiteiten van een dier of mens
• Prikkels zijn invloeden uit milieu, zorgen voor ontstaan impulsen in zintuigcellen
• Spieren en klieren zijn effectoren van de respons

Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens of dier doet
2. lopen, iets pakken, lachen
3. spieren die werken
4. planten die water opnemen

In je bed lezen, is gedrag

1. Goed
2. Fout

Ethologie

• Objectief
• Ethogram en protocol
• Gedragssysteem: handelingen met gemeenschappelijk doel
• Gedragsketen: effect van een handeling leidt tot volgende handeling

Wat is ethologie?

1. Het bestuderen van gedrag
2. Het beïnvloeden van gedrag
3. Het gedrag van dieren veranderen
4. Het gedrag van mensen veranderen

Maxime en Zolikha kiezen één bepaalde chinchilla uit en noteren vijf minuten lang, elke vijf seconden, welk gedrag dit dier vertoont. Hun resultaten staan in tabel 2.

Hoe wordt tabel 2 genoemd?

1. ethogram
2. practicum
3. protocol

Maken de opdrachten 25 t/m 28

Basisstof 4

Motivatie, periodieke invloeden, biologische klok

Voortplantingsprikkel, sleutelprikkels, supranormale prikkels

Hoe wordt gedrag veroorzaakt?

 

- Een dier reageert op prikkels uit de omgeving (uitwendige factoren). Die de prikkels die worden opgevangen worden de belangrijke geselecteerd.

- Inwendige factoren spelen ook een rol (honger, dorst, moeheid enz.). Als deze een kans bepalen dat een bepaald gedrag wordt uitgevoerd zijn het motiverende factoren.

- Motivatie (drang) = bereidheid tot het verrichten van een bepaald gedrag (word beïnvloed door het hormoon- en zenuwstelsel).

- b (de daglengte) heeft bij veel dieren invloed op de voortplanting (bijv. bij vogels ontstaan onder invloed van de toenemende hoeveelheid licht impulsen, waardoor de hypofyse word aangezet tot het afgeven van hormonen).

- Bij amfibieën worden deze processen ook door temperatuur beïnvloed.

Sleutelprikkel

Supranormale prikkel

Een prikkel die leidt tot een reactie heet:

1. Gedrag
2. Handeling
3. Prikkel
4. Signaal

Spreeuwenjongen die pas uit het ei gekomen zijn, hebben hun ogen nog dicht. Wanneer een ouder op het nest landt, sperren ze onmiddellijk hun bek open.

Wat is de uitwendige prikkel voor dit gedrag van de spreeuwenjongen?

1. honger
2. het bewegen van het nest
3. het ruiken van de worm
4. het zien van de ouder

Basisstof 5

Leerprocessen, inprenting, gevoelige periode, gewenning, conditionering, proefondervindelijk, trial and error, geconditioneerde reflex, Skinner-box,

imitatie, inzicht

Leerprocessen

• Gewenning
• Inprenting
• Imitatie
• Conditionering (trial and error, geconditioneerde reflex en beloning)
• Inzicht

Aangeboren en aangeleerd

Aangeboren gedrag wordt via genen van ouders op kind doorgegeven. Dit gedrag levert een grotere overlevingskans voor dit individu op bij interne en externe prikkels. Het nadeel van erfelijk gedrag is dat het star is en in onverwachte situatie niet altijd effectief.

Door leerprocessen wordt dit aangeboren gedrag aangepast aan veranderende omstandigheden en dit gedrag is duurzaam 

proefondervindelijk leren heet ook wel

1. gewenning
2. imitatie
3. trial and error

Gedrag bij mensen kan

1. zijn aangeleerd
2. worden bepaald door erfelijke factoren

1. 1 . Waar 2. Niet waar
2. 1 . Niet waar 2. Waar
3. Beide niet waar
4. Beide waar

Wat is inprenting

1. leren door straffen en belonen
2. leren in een gevoelige periode
3. leren van soortgenoten
4. leren door trial and error

door gewenning (meerdere antwoorden mogelijk)

1. ga je minder reageren op prikkels
2. leer je door fouten te maken
3. leer je in een gevoelige periode
4. schrik je niet meer van je docent

conditioneren kent de volgende twee vormen

1. klassiek
2. imitatie
3. gewenning
4. operant

Inprenting

gewenning

proefondervinderlijk leren

inzicht

imitatie

conditioneren

leren in een gevoelige periode

oplossingen combineren

nadoen

trial and error

niet meer reageren

gedrag verandering

Basisstof 6

Sociaal gedrag, signalen, communiceren, geritualiseerd gedrag, bronst, territoriumgedrag, dreiggedrag, overspronggedrag, conflictgedrag, rangorde, pikorde, imponeergedrag, verzoeningsgedrag, staten, 

Sociaal gedrag

• Balts
• Territoriumgedrag
• Conflictgedrag
• Rangorde
• Staten (insecten)

Basisstof 7

Menselijk gedrag, moreel bewustzijn

Aangeboren en aangeleerd

Leervermogen, communicatie

Normen, waarden en cultuur

0