11: alinea's en tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

4H - Stoomcursus Leesvaardigheid 

Les 11 van 12

Globale planning per week

6 Alinea's en tekstverbanden

Leerdoelen § 6

1. Ik weet wat het belang is van het onderverdelen van grote stukken informatie in kortere delen.
2. Ik kan aangeven hoe alinea’s met elkaar in verband staan en verbindings- en functiewoorden uitleggen.
   
3. Ik kan uitleggen wat het effect is van een alinea-indeling op de begrijpelijkheid van een tekst of uiting.
   
4. Ik kan een passende alinea-indeling maken voor een tekst en een goede alinea schrijven.

Terugblik vorige les

Jullie vragen...

Bespreken hw

• Zorg dat de antwoorden op vraag 9 t/m 14 (van p. 48) in je schrift staan!
• Begin alvast met je samenvatting van de theorie voor de toetsweek
• Is dit gelukt? 

9) Welke tekstsoorten leren jonge kinderen vanuit spreektaal te structureren?

1. geen een, dit kan pas als ze een jaar of tien zijn
2. constructies met 'en toen en toen'
3. verhaal en vertelling
4. sprookjes en dierenverhalen

10) a) welke structureringswijze gebruiken jonge
kinderen?
b) onder welke hoofdstructuur valt deze?

1. verklaringsstructuur, valt onder oorzaak/gevolg
2. aspectenstructuur, valt onder beschrijving
3. jonge kinderen zijn nog niet in staat om structuur aan te brengen
4. chronologische structuur, valt onder ordening

vraag 11 t/m 14

Theorie § 6 Alinea's en tekstverbanden

Chunking

• hersenen verwerken info het beste in kleine brokjes ('chunks') 
• deel daarom info op in kleine brokjes die bij elkaar horen
• bijv. bij onthouden telefoonnummer: 0693539562
• onthoud je beter als: 06 935 395 62 

Alinea's en tekstverbanden

• Alinea's: zorgen voor behapbare brokken, de tekst wordt toegankelijker en beter te begrijpen; zet bij elkaar wat bij elkaar hoort
• Signaalwoorden en structurerende zinnen: vertellen hoe de brokjes informatie in elkaar zitten en samenhangen, bijv: 'Ik noem eerst de drie belangrijkste oorzaken en daarna twee gevolgen'. 'Ten eerste, ten tweede, ten derde'. 
• Ordening van grof naar fijn: hoofstukken, paragrafen, alinea's 

Alinea's 

• microstructuur (groter dan een zin, kleiner dan een paragraaf)
• te herkennen aan: tekst op een nieuwe regel (evt. inspringen of witregel) 
• ordening van grof naar fijn: hoofdstukken, paragrafen, alinea's 
• opgesplitst als hij te lang wordt in twee (of meer) deelonderwerpen
• ideale lengte: ca. 10 regels (beeldschermteksten: ca. 5 regels)
• belangrijkste zin: kernzin (= 'hoofdgedachte', meestal: 1e, 2e of laatste zin alinea)
• rest v.d. alinea: opgehangen aan kernzin

Tekstverbanden & signaalwoorden

• alinea's: in logische volgorde en met onderling verband
• signaalwoorden verbinden alinea's, zinnen en woordgroepen
• zonder signaalwoorden: tekst lastig te begrijpen
• theoriepboekje p. 65: de 14 belangrijkste tekstverbanden + signaalwoorden die ze aangeven 
• tekstverbanden en de signaalwoorden die ze aangeven moet je tijdens de toets kunnen herkennen en benoemen in een tekst

Functiewoord

• functiewoord is iets anders dan een signaalwoord!
• signaalwoorden staan altijd in de tekst, functiewoorden vaak niet
• met functiewoord wordt de functie van een bepaald tekstdeel aangeduid, bijv: 'aanleiding', 'voorbeeld', 'afweging', 'oplossing', 'verklaring', etc. etc. 

Aan de slag: oefenboekje p. 50

1) Wat maakt in een tekst deel uit van de
a) macrostructuur en
b) microstructuur?

1. a) hoofdstukken, paragrafen, alinea's b) zinnen, woorden
2. a) hoofdstukken, paragrafen, b) alinea's, zinnen, woorden
3. a)zinnen, woorden b) hoofdstukken, paragrafen, alinea's
4. a) alinea's, zinnen, woorden b) hoofdstukken, paragrafen,

Aan de slag!

• Maak deopdrachten 2 en 3 in het oefenboekje op pagina 20 in je schrift.
• Klaar? Ga verder met je samenvatting van het theorieboekje

Huiswerk

• Zorg dat de antwoorden op vraag 2 en 3 (van p. 50) in je schrift staan!
• Ga verder met je samenvatting van de theorie voor de toetsweek
• Noteer de vragen die je in de les wilt stellen

Volgende les

Oefenen met een tekst

Leerdoelen § 6

1. Ik weet wat het belang is van het onderverdelen van grote stukken informatie in kortere delen.
2. Ik kan aangeven hoe alinea’s met elkaar in verband staan en verbindings- en functiewoorden uitleggen.
   
3. Ik kan uitleggen wat het effect is van een alinea-indeling op de begrijpelijkheid van een tekst of uiting.
   
4. Ik kan een passende alinea-indeling maken voor een tekst en een goede alinea schrijven.

In hoeverre heb jij het idee dat je deze leerstof hebt begrepen?

😒🙁😐🙂😃