28. Verlicht absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

28. Verlicht absolutisme

Leerdoel

Aan het eind van de les kun je uitleggen 

hoe vorsten omgingen met de kritische denkbeelden uit het verleden en wat verlicht absolutisme is. 

KA 28: Verlicht absolutisme

kenmerkend aspect

voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse, verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)

kort: ancien regime en verlicht absolutisme

Frederik de Grote (Pruisen)

ALLERLEI HERVORMINGEN:

• religieuze vrijheid
• aandacht voor kunst en wetenschappen
• aanleg kanalen
• minder lijfstraffen
• scholing voor alle kinderen

voorbeeld van verlicht absolutisme

Een vorst die alleen heerst, maar in het koningschap verlichte ideeën doorvoert. 

twee andere belangrijke verlichte vorsten

Catharina de Grote 

van Rusland

Jozef II

(Habsburgse Rijk)

De kern van het verlicht absolutisme is:

1. Alles voor het volk, niets door het volk
2. L'état c'est moi
3. Ik denk dus ik besta
4. No taxation without representation

Wat is geen voorbeeld van verlicht absolutisme?

1. Catherina de Grote houdt de macht, maar voert wel een grondwet in
2. Frederik de Grote geeft geen inspraak aan de burgers, maar zet zich wel in voor beter onderwijs
3. Lodewijk de XVI vervolgt verlichte denkers en legt de burgers hoge belastingen op
4. In 1919 krijgt de bevolking van Nederland algemeen kiesrecht

Wat is het ancien regime?

1. Als er absolute macht is maar alle standen gelijk zijn
2. Als er absolute macht is en bepaalde standen privileges hebben
3. Een bestuur dat vooral uit ouderen bestaat
4. Een bestuur dat heel lang geleden aan de macht was

Bij het verlicht absolutisme voeren vorsten verlichte ideeën in ...

1. Van bovenaf
2. Vanuit het volk
3. Van onderaf
4. vanuit de filosofen

Tijdens het ancien régime werd het verlicht absolutisme ingevoerd. Dit was in

1. Frankrijk
2. De Nederlanden
3. Engeland
4. Pruisen

Welke vorst van een goed voorbeeld van het verlicht absolutisme

1. Lodewijk XV van Frankrijk
2. Joseph II van Oostenrijk
3. Peter de Grote van Rusland
4. Willem III van Oranje

Het hebben van sociaal contract is onderdeel van verlicht absolutisme

1. juist
2. onjuist

Wat is verlicht absolutisme?

1. Een regeerwijze waarbij de vorst, de absolute macht in handen heeft, maar probeert om zonder inspraak van het volk hervormingen door te voeren
2. Het systeem dat Frederik en Catherina de Grote in Pruisen en Rusland invoerden en dat Frankrijk juist niet wilde invoeren.
3. Ideeën die dankzij rationeel redeneren ontstonden en die tot doel hadden een betere samenleving te creëren
4. Het vertrouwen dat de samenleving beter en eerlijker kan worden door het gebruik van ratio

Wat is géén kenmerk van verlicht absolutisme?

1. God wijst de vorst aan
2. Het volk wijst de vorst aan
3. De vorst investeert in wetenschap
4. De vorst heeft álle macht

Wat het verschil is tussen het droit divin en het verlicht absolutisme

1. Dat God zich er niet mee bemoeit
2. Dat God zich er niet meer mee bemoeit
3. Dat de koning soms fouten maakt en dus vervangen mag worden
4. Dat het recht van de koning absoluut boven die van God staat

wat past bij Verlicht absolutisme

1. lijfeigenschap bevorderen
2. kunst en wetenschap verbieden
3. alles voor het volk, niets door het volk
4. het volk mee laten regeren

absolutisme

verlichting

durf te denken

mijn wil is wet

privileges

alleenheerschappij

vrije meningsuiting

niemand boven de wet

Plaats  de k.a's  in  chronologische volgorde

1

2

3

Verlicht absolutisme

De Opstand en de stichting van de Nederlandse Republiek

Absolutisme

Verlichting

Ancien Regime

rationalisme

traditie

gelijkwaardigheid

Trias Politica 

onderzoek en experiment

standenmaatschappij

absolutisme

natuurrechten 

Verlicht absolutisme

Ancien regime

Frankrijk

Koning heeft macht gekregen van god

Onderwijs is belangrijk

Koning is dienaar van het volk

Absolutisme

Verlicht Absolutisme

Verantwoording alleen aan God

Koning hoefde niet te zorgen voor het volk

Verantwoording aan het volk

Moest zorgen voor het volk

Welke uitleg hoort bij welk begrip?

censuur

rationeel optimisme

ancien régime

sociaal contract

verlicht absolutisme

Toezicht op publicaties

Een regeerwijze waarbij de vorst op absolute wijze regeert en streeft naar het bevorderen van het welzijn van het volk.

De bestuurlijke en sociale verhoudingen in de tijd van voor de Franse Revolutie, die werden gekenmerkt door een standensamenleving en absolutisme.

Denkbeeldig verdrag tussen de mensen onderling om een politieke samenleving of staat te vormen.

Het vertrouwen dat de samenleving beter en eerlijker kan worden door het gebruik van de ratio.

16e eeuw

17e eeuw

18e eeuw

de Reformatie

Galilei

De Verlichting

De gouden eeuw

absolutisme

Sleep het aspect naar de betreffende vorst

Frederik de Grote van Pruisen

Lodewijk XVI van Frankrijk

Absolutisme

Verlicht absolutisme

Godsdienstvrijheid

Katholieke geloof

Alles voor het volk, niets door het volk

Droit divin

De Oostenrijkse keizerin Maria Theresia stelde in 1774 een wet in die kinderen tussen zes en twaalf jaar verplichtte om naar school te gaan, waar zij rooms-katholieke godsdienstles moesten krijgen en leerden rekenen, lezen en schrijven. Oostenrijkers die zich verzetten tegen de verplichte scholing werden gedreigd met arrestatie.
Geef aan dat dit beleid van Maria Theresia:
A. Verlicht kan worden genoemd, B. Absoluut kan worden genoemd, en
C. De eenheid in haar rijk moest versterken.

ROUTE A

EXTRA UITLEGFILMPJE(S)