Docent in het Voortgezet Onderwijs ASS

• DOCVO
• HBO
• Studiejaar 3

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS

Wat is Autisme Spectrum Stoornis (ASS)?

• Dé autist bestaat niet

ASS is een diagnose die pas sinds 2013 bestaat. Hiervoor werden diagnoses als PDD-NOS, klassiek autisme en Asperger gegeven. Tegenwoordig vallen deze drie onder het containerbegrip ASS.

De diagnose ASS geeft dus aan dat iemand een kenmerken binnen het spectrum heeft. Na onderzoek volgt een persoonlijke "streepjescode". Deze kan zich dus op verschillende manieren uiten. In 2013 is in de DSM-5 vastgesteld hoe de diagnose ASS vastgesteld kan worden.

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Kenmerken

Wat gaan we doen?

• Wat is Autisme Spectrum Stoornis?
• Hoe verwerkt iemand met ASS waarnemingen?

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Oorzaken

Autisme: ziekte of stoornis?

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Oorzaken

Autisme: ziekte of stoornis?

• Autisme komt niet voort uit vaccinaties!
• Autisme is geen geneeslijke ziekte!
• 1% van de bevolking

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Kenmerken

Voordelen:

Focus

Eerlijk

Schema’s

Analytisch

Visueel goed geheugen (fotografisch)

Afspraak = afspraak

Opmerkzaam; verandering en details

Onderzoekend

Beleefd

Kunnen goed alleen zijn

Reproduceren feiten

Beleefd

Nauwkeurig

10 % savant

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Kenmerken

Nadelen:

Moeilijk contact maken; oogcontact

Beperkte TOM/Ik -ander

Gebrekkige centrale coherentie

Inspanning

Gebrekkige executieve functies; plannen, prioriteiten, emoties..

Context moeilijk

Gezichtsuitdrukkingen

Verandering is moeilijk

Aandacht verdelen

Stress

Zwak werkgeheugen

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Kenmerken bij meisjes

Vanaf de brugklas vaak pas zichtbaar

 - socialer; imitatie

 - extreme angst, verlegenheid

 - planning en overzicht

 - internaliserende gedragsproblemen

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Kenmerken

Hoe ervaart een kind met ASS de wereld?

Overprikkeling

Met autisme word je geboren.

1. Waar
2. Niet waar

Autisme gaat vanzelf weer over als je ouder wordt.

1. Waar
2. Niet waar

Een ander woord voor autisme is een informatieverwerkinsstoornis.

1. Waar
2. Niet waar

Ik zie het meteen als iemand verdrietig is.

1. Waar
2. Niet waar

Ongeveer 1 op de 100 kinderen heeft autisme.

1. Waar
2. Niet waar

Autisme heb je alleen op school.

1. Waar
2. Niet waar

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - In de klas

Casus 1  Simon

Simon was de hele les al druk. De docent had al een paar gevraagd of hij wat rustiger wilde doen. Dat wilde Simon eigenlijk niet en trouwens de docent vroeg het toch? Na drie keer vragen werd de Simon de les uitgestuurd.

Simon vond het niet eerlijk. De docent had het toch gevraagd en daar hoef je toch geen ja op te antwoorden?

Wat zou jij doen?

Simon was de hele les al druk. De docent had al een paar gevraagd of hij wat rustiger wilde doen. Dat wilde Simon eigenlijk niet en trouwens de docent vroeg het toch? Na drie keer vragen werd de Simon de les uitgestuurd.

Simon vond het niet eerlijk. De docent had het toch gevraagd en daar hoef je toch geen ja op te antwoorden?

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - In de klas

De klas maakte net een proefwerk over lagelonenlanden in de wereld, toen Anne alle landen begon op te noemen.

De andere leerlingen moesten er hard om lachen maar de docent vond het minder amusant: “Anne stop daarmee! Vind je dit grappig?” Anne keek de docent verbaasd aan: “Maar er staat toch noem de lagelonenlanden?”

Wat zou jij doen?

De klas maakte net een proefwerk over lagelonenlanden in de wereld, toen Anne alle landen begon op te noemen.
De andere leerlingen moesten er hard om lachen maar de docent vond het minder amusant: “Anne stop daarmee! Vind je dit grappig?” Anne keek de docent verbaasd aan: “Maar er staat toch noem de lagelonenlanden?”

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Leerkrachtgedrag

Afsluitende tips voor docenten

Do's

Don't's

• Integrale aanpak; steun thuis, leerling, eventuele behandelaar.
• Creëer een rustige en veilige omgeving
• Geef structuur en voorspelbaarheid
• Kondig veranderingen vroegtijdig aan
  
• Visualiseer uitleg
• Noem naam voordat je leerling aanspreekt
  
• Herhaal instructie
• Taken in kleine stappen uitleggen
• Sluit aan bij interesses van de leerling; dit verhoogt de motivatie.
• Communicatie; wees duidelijk.
• Geef complimenten.

• Straffen
• Discussies aangaan
• Tot samenwerking dwingen
• Ongewenst aanraken
• Werkdruk verhogen
• Pas op met grapjes maken

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Comorbiditeit

Genetische afwijkingen en metabole stoornissen: bij niveau 3 vaak gepaard met verstandelijke beperking

Zintuigelijke stoornis; doof of blind

Epilepsie (1/3 vaak in de pubertijd)

Angststoornis

Coördinatieproblemen

ADHD

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS - Comorbiditeit

Gedragsmatige comorbiditeit geen kenmerk maar gevolg

Depressie; verliest interesse in hobby

Agressie

Automutilatie

Antisociaal gedrag

OCD

Eetstoornissen

ADHD

Verslaving

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS

Lees- en kijktips voor de regenachtige zondagmiddag

Fictie

• Mark Haddon - The Curious Incident of the Dog in the Night-time (boek)
  
• Jonathan Safran Foer - Extremely Loud and Incredibly Close (boek/film) 
  
• EO - Het A-woord (dramaserie)
  

Non-fictie

• BNN-VARA - Het is hier autistisch (docuserie)
• BNN-VARA - Je Zal Het Maar Hebben: Callam (S14 E05)
  
• Lotte Luna Peters - Romijn (documentaire)
  
• Youtube - Geef me de vijf (korte, simpele filmpjes)

Docent in het Voortgezet Onderwijs

ASS

Literatuur

• gedragsproblemen in de klas. (2021, 9 januari). ASS. https://gedragsproblemenindeklas.nl/gedrags-en-ontwikkelingsstoornissen/ass/
  
• Geef me de 5. (z.d.). Geef me de 5. Geraadpleegd op 22 maart 2021, van https://www.geefmede5.nl/home
• Geurts, H. M., Deprey, L., & Ozonoff, S. (2010). De diagnostiek van comorbiditeit bij patiënten met een autismespectrumstoornis. Tijdschrift voor Psychiatrie, 2010(11), 753–761. https://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/assets/articles/TvP010-11_p753-761.pdf
  
• Harmans, L. (2020, 18 februari). Uitbreiden genetisch onderzoek bij ASS? Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. https://www-ntvg-nl.hu.idm.oclc.org
  
• Horeweg, A. (2015). Gedragsproblemen in de klas in het voortgezet onderwijs (1ste editie). Lannoo.
  
• Leerkracht in het voortgezet onderwijs | Vanuit autisme bekeken. (z.d.). Stichting Vanuit autisme bekeken. https://www.vanuitautismebekeken.nl/leerkracht-voorgezet-onderwijs
  
• Nederlands Jeugdinstituut. (2017). Jeugdigen met autisme Wat werkt? https://www.nji.nl/nl/Download-NJi/Wat-werkt-publicatie/(311053)-nji-dossierDownloads-Watwerkt_Autisme.pdf