12,2 bvj max voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

BS 12.2: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Planning

1. Terugblik basisstof 12.1
2. Leerdoelen
3. Uitleg basisstof 12.2
4. Opdrachten maken
5. Wat hebben we geleerd?

Terugblik BS 12.1

1. Wat doen enzymen?
2. Werkt 1 enzym (bijvoorbeeld amylase) op alle reacties in ons lichaam?
3. Van welke twee dingen is enzymactiviteit afhankelijk?
4. Wat is conserveren? 
5. Wat zijn voorbeelden van conserveren?

Enzymen kunnen

1. knippen OF plakken
2. knippen EN plakken
3. knippen EN DAN plakken
4. ALLEEN knippen

Wat doen enzymen?

1. Enzymen verbranden voedingsstoffen
2. Enzymen maken voedingsstoffen kleiner
3. Enzymen bevatten verteringssappen
4. Enzymen nemen voedingstoffen op in het bloed

Welke bewering klopt over de enzymactiviteit en de enzymconcentratie bij temperaturen P, Q en R?

1. Bij alle drie de temperaturen is de enzymactiviteit gelijk.
2. Tussen P en Q neemt de activiteit toe
3. Tussen Q en R neemt de activiteit af,

Enzymen kunnen maar één keer gebruikt worden.

1. Waar
2. Niet waar

In de afbeelding is het verband tussen de
temperatuur en de activiteit van een bepaald enzym in een diagram weergegeven.
Bij welke temperaturen is dit
enzym tijdelijk onwerkzaam?

1. Alleen bij temperaturen onder de 10 graden.
2. Alleen bij temperaturen onder de 35 graden.
3. Alleen bij temperaturen boven de 50 graden.
4. Zowel onder de 10 als boven de 50 graden.

In de afbeelding is het verband tussen de
zuurgraad en de activiteit van een bepaald
enzym in een diagram weergegeven.

Wat is de optimum-pH voor dit enzym?

1. Een pH van 0
2. Een pH van 2
3. Een pH van 3,5
4. Dat kan je niet aflezen uit de grafiek.

Wat is conserveren?

1. Omstandigheden ongunstig maken voor schimmels en bacteriën
2. Het vermeerderen van schimmels en bacteriën
3. Voedsel opeten
4. Omstandigheden gunstig maken voor schimmels en bacteriën

Leerdoelen

• Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen noemen
• Je kunt zes groepen voedingsstoffen met hun functies en kenmerken noemen
• Je kunt aangeven hoe je zetmeel en glucose kunt aantonen met een indicator
  

Wat is een voedingsstof?

1. Alles wat je eet en drinkt
2. Bruikbare bestanddelen in voedingsmiddelen
3. Onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel
4. Enzymen

Voeding

Voedingsmiddel:

• Alles wat je eet en drinkt.
  

Voedingsstof:

• Bruikbare bestanddelen in voedingsmiddelen.
  

Voedingsvezel:

• Onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel.
  

Functies voedingsstoffen

• Bouwstof: vorming van cellen en weefsel bij groei, ontwikkeling en herstel van het lichaam.
  
• Brandstof: leveren energie voor beweging, lichaamstemperatuur, groei, ontwikkeling en herstel.
  
• Reservestof: worden opgeslagen in bepaalde delen van het lichaam.
  
• Beschermende stof: zorgen dat je gezond blijft.
  

Wat voor soort voedingsstof is glucose?

1. Koolhydraat
2. Eiwit
3. Vet
4. Vitamine

Koolhydraten

• Bouwstof
  
• Brandstof
  
• Reservestof
  

O.a. glucose, suiker, zetmeel

Voorbeelden van voedingsmiddelen

• Pasta - Rijst - Brood

Twee soorten koolhydraten

Enkelvoudige koolhydraten:

• Suiker (bv glucose)
• Meteen op te nemen in bloed
  

Meervoudige koolhydraten:

• Opgebouwd uit ketens glucose
  
• Te groot voor snelle opname in bloed --> eerst verteren

Enkelvoudige koolhydraten

Meervoudige koolhydraten

Eiwitten

• Bouwstof
  
• Brandstof

Bv voor vorming cytoplasma

Voorbeelden van voedingsmiddelen

Kaas - Tofu - Vlees - Ei - Vis

Vetten

• Bouwstof
  
• Brandstof
  
• Reservestof
  

Meer vet eten dan nodig --> opslag in onderhuids bindweefsel

Voorbeelden van voedingsmiddelen:

Boter – Vis - Olie

Soorten vetten

Verzadigde vetten:

• Vaste stoffen op kamertemperatuur (boter)
• Meestal dierlijk
• Te veel = slecht voor gezondheid
  

Onverzadigde vetten:

• Vloeibaar op kamertemperatuur (olie)
• Meestal plantaardig
• “Gezonde” vetten
  

Water

• Bouwstof
  

Vervoeren van stoffen in je lichaam

Voorbeelden van voedingsmiddelen:

Water – Drinken - Groente - Fruit

Mineralen (zouten)

• Bouwstof
  
• Beschermende stof
  

Kleine hoeveelheid nodig

Voorbeelden van voedingsmiddelen:

Groente / Vis - Vlees

Vitamines

• Bouwstof
  
• Beschermende stof
  

Te veel of te weinig = ziek!

Worden aangegeven met een letter

Sommige zijn wateroplosbaar, andere vetoplosbaar

Voorbeelden van voedingsmiddelen:

Groente - Fruit - Vlees

Samenvatting voedingsstoffen

Indicator

= een stof waarmee je een andere stof kunt aantonen.

Joodoplossing is een indicator voor zetmeel (bv brood)

Teststrookjes kan je gebruiken voor glucose aan te tonen

Opdrachten maken (GT)

BS 12.2: opdrachten 1, 2, 3, 5, 6, 7

Wat hebben we geleerd?

• Welke 4 functies kunnen voedingsstoffen hebben?
• Welke twee soorten koolhydraten zijn er en wat is het verschil hiertussen?
• Welke functie(s) hebben eiwitten?
• Welke twee soorten vetten zijn er en wat is het verschil hiertussen?
• Wanneer word je ziek van vitamines?