4.1, 4.2 Voeding

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Leerdoelen

1. Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij de voedselproductie en afbraak
2. Je kunt de werking van enzymen beschrijven
3. Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd

Voedingsmiddelen

Voedingsmiddel

alles wat je eet en drinkt

Plantaardige voedingsmiddelen

Afkomstig van planten.

Dierlijke voedingsmiddelen

delen van dieren (vlees, vis) of producten van dieren (eieren, melk, ...

Voedingstoffen

- Koolhydraten = brandstof, bouwstof en reservestof

- Mineralen = bouwstof en beschermende stof

- Vitaminen = beschermende stof en bouwstof

- Eiwitten = bouwstof en brandstof

- Water = bouwstof

- Vetten = brandstof, bouwstof en reservestof

Wat zijn voedingsstoffen?

Belangrijke stoffen die ons lichaam nodig heeft.

Ons verteringsstelsel breekt voedingsmiddelen af in stoffen die het lichaam kan opnemen.

Functies voedingsstoffen

Neem het schema over in je schrift en vul aan!

Eiwitten

Belangrijke bouwstoffen.

Cellen bestaan uit veel eiwitten zoals enzymen.

Eiwitten worden niet opgeslagen in je lichaam.

Enzymen

Versnellen

Worden niet verbruikt

Specifiek

Werking

als een schaar

als lijm

worden NIET zelf verbruikt

Enzymactiviteit

De snelheid waarmee de reactie versneld wordt.

2 factoren:

           Temperatuur

            Zuurgraad

Optimumkromme

Overzicht van een factor op de enzymactiviteit

Koolhydraten

Glucose, suiker en zetmeel.

Koolhydraten zijn een belangrijke brandstof maar ook reserve- en bouwstof.

Glucose kan woeden omgezet in vet.

Vetten

Vetten zijn een brandstof en bouwstof. 

Als een lichaam te veel vet binnenkrijgt wordt het opgeslagen als reserve stof.

Vetten

Verzadigd: 

• Dierlijke vetten
• Minder gezond
• Brandstof

Onverzadigd: 

• Plantaardige vetten (en vis)
• Gezond
• Bouwstof

Water

Water is een bouwstof, wordt gebruikt voor het vervoeren van stoffen in het lichaam.

Ook cellen bestaan voor een groot deel uit water.

Mineralen/zouten

Je lichaam heeft mineralen nodig als bouwstof en beschermende stoffen.

Calcium is een bouwstof voor botten.

Ijzer is nodig voor het maken van rodebloedcellen.

Vitaminen

Vitaminen zijn bouwstoffen en beschermende stoffen.

Een tekort aan vitamine maakt je ziek.

Wie heeft er wel eens gehoord van enzymen?

Voedselbederf

Vaak dode resten zoals groente, fruit of vlees.

afbraak door reducenten.

          liefst vochtig en 10 tot 40 graden

Voedselvergiftiging

Voedselinfectie

Conserveren

Wat is het?

6 manieren:

Koel bewaren

Pasteuriseren (tot 72C)

Steriliseren (tussen 130 en 140C)

Drogen

Luchtdicht verpakken

Conserveermiddelen

Conserveer-

middelen

Azijn, zout, suiker, alcohol, E nummers

vragen

VRAGEN? 

welke voedingsstoffen dienen als bouwstof?

1. eiwitten
2. eiwitten en mineralen
3. eiwitten, vetten, koolhydraten
4. alle voedingsstoffen

Wat zijn verzadigde vetten?

1. Ze zijn gezond, zorgen voor een verlaagd cholesterol.
2. Ze zijn gezond, zijn vloeibaar van vorm.
3. Ze zijn ongezond, je moet deze vervangen door koolhydraten.
4. Ze zijn ongezond, zorgen voor een hoger risico op hart- en vaatziekten.

2. Vet is bruikbaar als:

1) Brandstof. 2) Bouwstof.
3) beschermstof.

1. 1 & 2
2. 2 & 3
3. 1 & 3
4. Alleen 3

Wat is geen beschermende stof?

1. Vitaminen
2. Vetten
3. Mineralen

Mineralen zijn

1. brandstof
2. beschermende stof
3. bouwstof

Vetten zijn

1. Bouwstof
2. Bouwstof, beschermende stof
3. Bouwstof en brandstof
4. Bouwstof, brandstof en reservestof

voedingsstof die direct in je bloed wordt opgenomen

voedingsstof die eerst verteerd wordt voordat het in je bloed wordt opgenomen

geen voedingsstof

alle koolhydraten behalve glucose

glucose

vetten

voedingsvezel

mineralen

eiwitten

vitaminen

water

onverzadigde vetten zijn goede vetten

1. juist
2. onjuist

Voedingsmiddel of voedingsstof?

Sleep de termen naar de juiste categorie

voedingsmiddel

voedingsstof

vitamine C

sinaasappelsap

aardappel

koolhydraat

boterham

eiwit

Koolhydraten zijn

1. bouwstoffen
2. zowel bouw- als brandstoffen
3. beschermende stoffen
4. brandstoffen, bouwstof en reservestof

Wat is de rol van voedingsvezels bij vertering?

1. ze zorgen voor oppervlakte vergroting
2. ze zorgen voor een goede darmperistaltiek
3. ze helpen bij vertering van vet

- vooral brandstof, ook bouwstof en reservestof die onder de huid wordt opgeslagen:............................

- bouwstof en vervoer van stoffen:............................

- bouwstof en beschermende stof, bijvoorbeeld om goed te kunnen zien: ............................

- vooral bouwstof, ook brandstof :............................

- bouwstof en beschermende stof, bijvoorbeeld kalkzouten voor de opbouw van botten:............................

- vooral brandstof, ook bouwstof en reservestof, bijvoorbeeld suikers en zetmeel:............................

Sleep de voedingsstof naar de juiste beschrijving

vetten

water

vitaminen

eiwitten

mineralen

koolhydraten

Huiswerk:

Voeding en vertering

Bs 1: 5 t/m 8

Bs 2: 5 t/m 7

klaar: oefenen op bioloiogiepagina.nl