Leesvaardigheid 5 vwo

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Leesvaardigheid 5 vwo

Herhaling begrippen

• tekstdoelen
• onderwerp en hoofdgedachte
• inleiding, middenstuk, slot
• tekststructuren
• kernzinnen
• signaalwoorden en functiewoorden 

Betoog

Beschouwing

Uiteenzetting

Opniniëren

Overtuigen

Informeren

Overtuigen

Opniniëren

Informeren

het publiek zelf een mening laten vormen

het publiek een mening laten overnemen

het publiek uitleggen hoe iets in elkaar zit

Onderwerp

Het woord dat, of de woordgroep die aangeeft waarover de tekst gaat ( het is dus géén zin).

Hoofdgedachte

Een mededelende zin (dus géén vraag) die het belangrijkste aangeeft wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd. 

De hoofgedachte geeft vaak aanwijzingen over het tekstdoel:

• constatering: informeren of opiniëren
• mening: overtuigen

Inleiding

De aandacht trekken

Het onderwerp van de tekst introduceren

Inleiding: aandacht trekken en onderwerp introduceren

Middenstuk: deelonderwerpen uitwerken (hangt samen met het tekstdoel en de gekozen tekststructuur). Een deelonderwerp wordt vaak aangekondigd door een structurerende zin of een tussenkopje.

Slot: bevat meestal de hoofdgedachte en daarnaast een samenvatting, afweging, aansporing/aanbeveling, of toekomstverwachting. 

                   

Elke tekst is opgebouwd uit alinea's. Een goede alinea bevat één hoofdgedachte die in één zin geformuleerd is: de kernzin. De kernzin is meestal de eerste zin van een alinea, soms de tweede zin als de eerste zin een structurerende (of verbindende) zin is. In een enkel geval is de kernzin de laatste zin. 

Lees onderstaande alinea

Het invoeren van een videoscheidsrechter kan positief uitwerken. Het eerste voordeel is dat wedstrijden eerlijker verlopen. Als iemand in het strafschopgebied naar de grond gaat, kan met behulp van videobeelden gecontroleerd worden of er werkelijk een overtreding is gemaakt of dat een speler alleen maar simuleert dat hij slachtoffer is van een charge (en dus een schwalbe maakt). Na de wedstrijd kan niemand meer beweren dat er onterecht verloren is omdat de scheidsrechter iets verkeerd of niet gezien heeft. 

wat is de kernzin van de alinea?

signaalwoorden en functiewoorden

Een tekst is begrijpelijk en prettig om te lezen of naar te luisteren wanneer de verbanden tussen de zinnen en de deelonderwerpen duidelijk worden aangegeven. Verbanden worden meestal gemarkeerd met signaalwoorden. 

Er zijn ook andere woorden waaraan je verbanden in een tekst kunt herkennen. Deze functiewoorden geven de functie va een tekstdeel aan. 

https: