BS 1+2 Genotype en fenotype+ Chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid en evolutie

basisstof 1 Genotype en fenotype

Lesdoelen BS 1+2

• Je kunt omschrijven wat genotype en fenotype is.
• Je kunt uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben
  
• Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert
  
• Je kunt uitleggen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door geslachtschromosomen
• Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat

Fenotype

Alle uiterlijke kenmerken van een organisme.

Bijvoorbeeld: haarkleur, oogkleur, huidskleur

Verschillende fenotype bij honden

Fenotype

Maak nu een eigen stamboom

Kies een eigenschap die zichtbaar is zoals haarkleur of het dragen van een bril.

Vul voor jezelf en al je familieleden in wat het fenotype is/was. 

Genotype

Alle erfelijke informatie die opgeslagen ligt in je DNA.

Dit genotype is erfelijk en ligt vast.

Bijvoorbeeld: oogkleur, haarkleur, huidskleur

Genotype

Fenotype = 

genotype + omgeving

Hoe je eruit ziet (je fenotype) wordt bepaald door je erfelijke informatie op je DNA (genotype) en de omgevingsinvloeden

Genexpressie

Ieder cel bevat dezelfde erfelijke informatie

Toch is niet iedere cel hetzelfde....

Wat de functie van de cel wordt hangt af van welke genen actief zijn of tot uiting komen. Dit noemen we genexpressie

Chromosomen

Dunne draden die voor een groot deel bestaan uit DNA

Liggen in de celkern

Elke lichaamscel van de mens bevat 46 chromosomen

46 Chromosomen; 23 paren

Geslachtschromosomen

Vrouw XX

Man XY

Eicel X of X

Zaadcel X of Y

In elke lichaamscel 2

Hoeveel chromosomen krijg je van je vader? En hoeveel van je moeder?

1. 10 en 36
2. 23 en 23
3. 20 en 26

Geslachtscellen

23 chromosomen

Ontstaan door een speciale celdeling

Meiose

Uit 1 lichaamscel met 46 chromosomen ontstaan 2 geslachtscellen met 23 chromosomen

Uit hoeveel chromosomen bestaat een lichaamscel?

1. 23
2. 46
3. 52

Uit hoeveel chromosomen bestaat een geslachtscel?

1. 23
2. 46
3. 12

Wat zijn de geslachtschromosomen van een man?

1. Y
2. X
3. XY
4. XX

Wie 'bepaalt' het geslacht van het ongeboren kind?

1. Vader
2. Moeder