6.5 en 7.4 - lastige verwijswoorden en verkleinwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

6.5 Spelling - lastige verwijswoorden

Lesdoel

Je weet hoe je naar woorden moet verwijzen met de volgende  verwijswoorden:

hen/hun

dat/wat

waarmee/met wie

Herhalen

Verwijswoorden 6.3 en 6.4

Wat zijn verwijswoorden?

1. Woorden die zichzelf herhalen.
2. Woorden die geen betekenis hebben.
3. Woorden die verwijzen naar een ander woord.
4. Woorden die in een andere taal geschreven zijn.

Welk woord is geen voorbeeld van een verwijswoord?

1. Deze
2. Die
3. Huis
4. Dat

Welk woord is een voorbeeld van een verwijswoord?

1. Tafel
2. Hij
3. Hond
4. Boom

Naar mannelijke en vrouwelijke woorden verwijs je met

1. de
2. het

Het-woorden zijn?

1. Mannelijk/vrouwelijk
2. Onzijdig

Geef een voorbeeld van een verwijswoord met een mannelijk of vrouwelijk zelfstandig naamwoord.

Naar het-woorden verwijs je met?

1. deze/die
2. dit/dat

Als je het bod op je fiets te laag vindt, moet je ... afwijzen.

1. hem
2. het

Gebruik hen of hun. Schrijf deze aantekening over na de uitleg.

1. Je gebruikt het verwijswoord 'hen' als lijdend voorwerp (lv):

Ze heeft hen niet meer gezien. Want: 

ow  wg      lv     bijw bep     wg

2. Je gebruikt 'hen' na een voorzetsel (vz), op, tussen, aan, voor, naast:

Ik heb mijn aantekeningen aan hen gegeven.

                                                          vz   mv

*Je mag 'hun' als meewerkend voorwerp gebruiken als je iets 'aan iemand geeft of vertelt', (maar zonder voorzetsel), bijvoorbeeld:

Ik geef hun een brief.

Let op: Ik geef aan hen een brief.

Mijn broers waren hun lunchpakket vergeten, daarom heb ik ... een boterham gegeven.

1. hen
2. hun

Mijn broers waren hun lunchpakket vergeten, daarom heb ik aan ... een boterham gegeven.

1. hen
2. hun

Toen de leerlingen geslaagd waren, reikte de mentor de diploma’s aan ... uit.

1. hen
2. hun

Nouschka is dol op haar vriendinnen, maar haar geheimen zal ze ... niet vertellen.

1. hen
2. hun

Als mijn neven uit Marokko in Nederland zijn, ga ik
... een paar keer bezoeken.

1. hen
2. hun

Gebruik dat/wat. Schrijf deze aantekening over na de uitleg.

Met het verwijswoord dat verwijs je naar het-woorden en naar (een stuk van) een zin.. 

Je gebruikt het verwijswoord wat om te verwijzen naar:

– de woorden dat en datgene: 

      Dat wat je nu geleerd hebt, moet je goed onthouden.

– de woorden alles, iets, niets, het enige:

      Iets wat je niet begrijpt, kun je vragen in de les.

– een overtreffende trap met het, zonder zelfstandig naamwoord, zoals: beste, duurste:                 

     Bungeejumpen is het engste wat Tamara ooit gedaan heeft.

– een hele zin:
      Maxime loopt elke dag hard, wat goed is voor zijn gezondheid.

Het horloge ... ik heb gekregen, is heel mooi.

1. dat
2. wat

Naar welk woord verwijst het verwijswoord?
Het horloge dat ik heb gekregen, is heel mooi.
(Indien nodig, schrijf je wel het lidwoord op).

Alles ... je hem voorzet, eet hij meteen op.

1. dat
2. wat

Alles wat je hem voorzet, eet hij meteen op.
Naar welk woord verwijst het verwijswoord?
(Indien nodig, schrijf je wel het lidwoord op).

Deze superfoods zijn het gezondste ... ik ooit heb gegeten.

1. dat
2. wat

Deze superfoods zijn het gezondste wat ik ooit heb gegeten.
Naar welk woord verwijst het verwijswoord?
(Indien nodig, schrijf je wel het lidwoord op).

Jari sport vrijwel nooit, ... slecht is voor zijn conditie.

1. dat
2. wat

Jacob sport vrijwel nooit, wat slecht is voor zijn conditie.
Naar welk woord verwijst het verwijswoord?
(Indien nodig, schrijf je wel het lidwoord op).

Parachutespringen is het spannendste … ik ooit gedaan heb.

1. dat
2. wat

Gebruik waar + voorzetsel of voorzetsel +wie

Naar dieren en dingen verwijs je met daar/waar + voorzetsel, naar mensen met voorzetsel +wie

Voorbeelden:

De film waarover je laatst vertelde, heb ik ook gezien.

Het paard waarmee ik door het bos rij, galoppeert graag.

De klasgenoot met wie ik het liefste samenwerk is ...

Alle mensen met wie ik voetbal, houdt van thuis spelen.

7.4 Spelling - verkleinwoorden

Wat is het verkleinwoord van...
haring?

Wat is het verkleinwoord van...
app?

Wat is het verkleinwoord van...
ring?

Wat is het verkleinwoord van...
la?

Wat is het verkleinwoord van...
radio?

Wat is het verkleinwoord van...
café?

Wat is het verkleinwoord van...
café?

Wat is het verkleinwoord van...
cowboy?

Wat is het verkleinwoord van...
baby?

Waarom is het baby-baby'tje (met apostrof) en cowboy-cowboytje (zonder apostrof)?

Wat is het verkleinwoord van...
wc?

Als je mee hebt gedaan..

dan mag je nu opdracht 2 overslaan.

De taak

6.5: havo: 1, 2, 3, 4 en 5

        vwo: 1, 2, 3, 4, 5 en 6

7.4: havo en vwo: 1, 2 en 3