Lezen paragraaf 2, Uiteenzetting, betoog, beschouwing les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Deze les:                                                        4V

Leesvaardigheid - paragraaf 2, blz. 10

(De volgende les (morgen) valt uit, maar je krijgt er wel een opdracht voor)

Meer dan lezen, jaar 1-3

Herhaling van de onderbouw

- tekstverbanden
- signaalwoorden

- hoofdgedachte/onderwerp

- tekstopbouw 

- tekststructuren
(Handig! blz. 271-273)

Meer dan lezen

Herhaling van de onderbouw

- tekstverbanden
- signaalwoorden

- hoofdgedachte/onderwerp

- tekstopbouw 

- tekststructuren

Nieuwe hoofstukken

- H2 Uiteenzetting, betoog, beschouwing

-H3 Interview?

Meer dan lezen

Herhaling van de onderbouw

- tekstverbanden
- signaalwoorden

- hoofdgedachte/onderwerp

- tekstopbouw 

- tekststructuren

Nieuwe hoofstukken

- H2 Uiteenzetting, betoog, beschouwing

-H3 Interview

Toets lezen

In de toetsweek

wat voor teksten zijn dit?

1

2

3

4

5

6

Wat voor teksten zijn dit?

bijsluiter

recept

nieuwsbericht

ingezonden brief

recensie

advertentie

Welke tekstkdoel hoort erbij?

1

2

3

4

5

6

Welk tekstdoel hoort er bij deze tekstsoorten?

informeren

informeren

informeren

overtuigen/opiniëren

overtuigen

activeren

Betoog, beschouwing, uiteenzetting

Tekst lezen op blz. 10

Beantwoord in je schrift vraag 1-5
Je mag zachtjes overleggen:

1) Koppel een tekstdoel aan de tekstsoorten:
- betoog - beschouwing - uiteenzetting

2) Welke tekstsoort verwacht je bij een voor- en nadelen structuur?
(zie blz. 272)
3) en bij een argumentatiestructuur?
4) en bij een verklaringsstructuur?
5) Welke tekstsoort denk je dat tekst 1, 2 en 3 hebben op basis van de titel? (blz. 11-15)

Klaar? Maak opdracht 1 t/m 3

Voor deze en de volgende les (die valt uit):

- Maak opdracht 1 t/m 3 blz. 11

- Vul het inventarisatie papier in als herhaling van de theorie uit de onderbouw. (Eerst zonder hulp, daarna met hulp van je boek blz. 271 - 273)

Vergeet niet in je leesboek te lezen!

Nakijken opdracht 1

• 1 de versplintering van de Tweede Kamer / het grote aantal (kleine) partijen in de Tweede Kamer
• 2 eigen antwoord

Nakijken opdracht 2

• geëvenaard (al. 2) – ook behaald
  
• kiesdrempel (al. 2) – aantal benodigde stemmen voor een Kamerzetel
  
• impuls (al. 3) – prikkel; stimulans
  
• dissidente (al. 3) – andersdenkende
  
• aanzienlijk (al. 7) – veel
  
• representeert (al. 7) – vertegenwoordigt
  
• zich hard maken (al. 8) – hun best doen
  
• bakermat (al. 8) – plaats van oorsprong of wording
  
• betaamt (al. 8) – past; (be)hoort

Nakijken opdracht 3

• 1 B het tekstonderwerp noemen
  
• 2 B De tekst bevat vooral veel uitleg over het onderwerp.
  
• 3 Eigen antwoord, bijvoorbeeld in alinea 2:
  
• 
  

Nakijken opdracht 3

• De versnippering van het Nederlandse parlement is al langer gaande. In 1982 werden er al eens twaalf partijen verkozen, een aantal dat in 1994 werd geëvenaard. Deze uitslagen werden pas in 2017 (dertien partijen) en 2021 overtroffen. In 1982 deden de voorlopers van GroenLinks – CPN, PSP, PPR en de Evangelische Volkspartij – nog apart mee. In 1994 bestond de ChristenUnie nog niet en behaalden GPV en RPF allebei zetels. Na versnippering van het parlement klitten partijen soms weer bij elkaar om hun machtsbasis te vergroten. Vandaar dat in tussenliggende jaren ook weleens maar negen partijen de kiesdrempel behaalden.

Nakijken opdracht 3

• 4 A De laatste veertig jaar zien we in het Nederlandse parlement steeds meer (kleine) fracties en die versnippering is groter dan in andere landen.
  
• 5 tekstdoel = informeren
  
• tekstsoort = uiteenzetting
  

Nakijken opdracht 4

• verzuilde (al. 2) – in groepen met dezelfde levensovertuiging/religie verdeelde
  
• portefeuilles (al. 2) – te controleren beleidsterreinen
  
• heikele (al. 3) – lastige; moeilijke
  
• speerpunten (al. 4) – zaken/overwegingen die prioriteit hebben/waaraan extra aandacht geschonken wordt
  
• amendementen (al. 8) – voorstellen tot wijzing van een wetsvoorstel
  
• positioneren (al. 9) – plaatsen

Nakijken opdracht 4

• ondergeschoven kindje (al. 9) – iets wat ten onrechte niet de verdiende aandacht krijgt
  
• moties (al. 11) – vragen aan de aanwezigen op een vergadering om zich over een bepaalde kwestie uit te spreken
  
• vrijblijvende (al. 11) – geen consequenties hebbende; niet tot verplichtingen leidende
  
• uit de kluiten gewassen (al. 13) – groot; flink

Nakijken opdracht 5

• 1 C tot nadenken aanzetten
  
• 2 C In de tekst geven diverse deskundigen of betrokkenen hun visie op het onderwerp.

Nakijken opdracht 5

3 Eigen antwoord, bijvoorbeeld:

• in alinea 2: ‘Versplintering gaat niet alleen over het aantal partijen’, zegt politicoloog Simon Otjes van de Universiteit Leiden.

• in alinea 3: ‘Den Haag heeft ontzettend veel commissies’, zegt Laurens Dassen, nieuw Kamerlid namens Volt.

Nakijken opdracht 5

• in alinea 5: Ook voor Don Ceder, nieuw ChristenUnie-Kamerlid is het wennen. Hij heeft vier collega-fractieleden. In zijn eigen portefeuille zitten jeugdzorg, asiel en immigratie, digitale zaken en buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking – een bonte verzameling thema’s. ‘Iedere keer als ik op refresh druk, zit er wel een nieuwe mail in m’n inbox. Er zitten simpelweg te weinig uren in een dag om alle uitdagingen in de samenleving adequaat te behandelen’, zegt Ceder.

• in alinea 9: Hans Spekman zat van 2006 tot 2012 in de Kamer voor de PvdA en was tot 2017 partijvoorzitter. Ook hij ziet het probleem van krimpende fracties, al deelt hij de analyse van Otjes niet helemaal.

Nakijken opdracht 5

• 4 B Hoewel een versnipperde Tweede Kamer goed is voor de democratische vertegenwoordiging, is het nog maar de vraag of alle fracties de regering goed kunnen en willen controleren.
  
• 5 tekstdoel = opiniëren
  
• tekstsoort = beschouwing
  

Nakijken L

1. Wel (Als je hard traint en goed eet...)
2.  Wel (Terwijl we nog slaperig waren na een korte nacht...)
3. Niet
4. Wel (Nadat de vakbonden drie uur hadden overlegd...)
5. Niet
6. Wel (Toen we op het perron aankwamen...)
7. Wel (Als ik wacht voor de kassa...)
8. Wel (Toen we aangekomen waren bij het theater...)
9. Niet     10. Wel (Toen ik mijn laatste e-mail checkte...) 

Nakijken M

1. Foutieve beknopte bijzin (Nadat mijn zus een uur gebeld had...)
2. Foutieve samentrekking (is heeft een verschillende betekenis)
3. Foutieve samentrekking (Sophie is eerst onderw. daarna meew.vw.)
4. Foutieve beknopte bijzin (Toen we bij de H&M aankwamen...)
5. Foutieve beknopte bijzin (Als je eenmaal bent ingelogd...)
6. Foutieve samentrekking (zijn picknicktafels, is een vijver)
7. Foutieve beknopte bijzin (Terwijl ik droomde van mijn knappe vriendin...)
8. Foutieve samentrekking (... en daarom is hij...)

Nakijken O

1. voordat en eerst: tautologie
2. opzettelijke brandstichting: pleonasme
3. foutieve samentrekking > andere (grammaticale) functie
4. ouders van kinderen: pleonasme
5. foutieve samentrekking > ander getal
6. contaminatie van een flater slaan en een blunder maken.
7. contaminatie van opschrijven en noteren
8. foutieve beknopte bijzin

Nakijken O

• 9. Incongruentie: een aantal heeft
• 10. Foutieve samentrekking: andere betekenis
• 11. tautologie zoals en bijvoorbeeld
• 12. tautologie misschien en wellicht
• 13. foutieve beknopte bijzin
• 14. foutieve samentrekking andere betekenis van op
• 15. Tautologie blij en verheugd

Herhaling: pleonasme, tautologie, foutieve samentrekking, foutieve beknopte bijzin of incongruentie?

1. Lopend naar de overkant reed de auto hem bijna aan.
2. Na de blessuretijd konden de spelers de wedstrijd weer hervatten.
3. We moeten goed opletten, want mevrouw Marchal is immers aan het uitleggen.
4. Jullie worden niets gevraagd!
5. De kudde elanden staan in de sneeuw.
6. Hij heeft de trein gehaald en ook een nieuwe jas.
7. De kudde elanden staat in de sneeuw en de leeuwen op de savanne.

Pleonasme, tautologie, foutieve samentrekking, foutieve beknopte bijzin of incongruentie?

1. Lopend naar de overkant reed de auto hem bijna aan.
2. Na de blessuretijd konden de spelers de wedstrijd weer hervatten.
3. We moeten goed opletten, want mevrouw Marchal is immers aan het uitleggen.
4. Jullie worden niets gevraagd!
5. De kudde elanden staan in de sneeuw.
6. Hij heeft de trein gehaald en ook een nieuwe jas.
7. De elanden staan in de sneeuw en de leeuw op de savanne.

1. ft. beknp. bijz.
2. pleonasme
3. tautologie
4. incongruentie
5. incongruentie
6. ft. samentr.
7. ft. samentr.

Zelf verder oefenen

Maak opdracht P, Q en R blz. 16, 17
Van R mag je 7 overslaan

Let op, je moet telkens de fout benoemen en de zin verbeterd opschrijven!

Antwoorden opdracht P

• 1. Foutieve samentrekking
• Hij heeft sinds mei een huis en heeft gisteren meubels gekocht.
• 2. Incongruentie
• In de kerstvakantie gaat een massa mensen op wintersport.
• 3. Verwijsfout
• De arts in wie [...].
• 4. Foutieve beknopte bijzin
• Toen we te laat op het station aankwamen, [...]

Antwoorden opdracht P

• 5. Foutieve samentrekking
• [...] en deze (die programma's) kun je beter niet zien.
• 6. Verwijsfout
• [...] maar ik heb het [...]
• 7. Foutieve samentrekking 
• [...] en is naar de dierenarts gebracht.
• 8. Foutieve beknopte bijzin
• Toen ik op mijn werk aankwam [...]

Antwoorden opdracht P

• 9. Incongruentie
• Het merendeel van de aanwezigen klapte [...]
• 10. Foutieve samentrekking
• Hij ging winkelen en ging uit in Amsterdam.
• 11. Incongruentie
• [...] een boot met zoveel vluchtelingen is aangekomen.
• 12. Verwijsfout
• De lerares die we voor Frans hebben

Antwoorden opdracht P

• 13. Foutieve beknopte bijzin.
• Terwijl ik op mijn horloge keek, [...].
• 14. Foutieve samentrekking.
• Die vraag is goed, maar deze kan ik op het momenten niet beantwoorden.
• 15. Incongruentie
• Maar ik maak nooit ruzie.

Antwoorden opdracht Q

• 1. Verwijsfout
• Alles wat je doet
• 2. Foutieve beknopte bijzin
• Terwijl ik zat te dromen van mijn vriendinnetje, [...].
• 3. Verwijsfout
• Ik had niet meer op hen gerekend
• 4. Foutieve samentrekking 
  
• [...] en heeft altijd hard gewerkt.

Antwoorden opdracht Q

• 5. Verwijsfout
• Die collega tegen wie [...]
• 6. Verwijsfout
• De vereniging heeft al haar leden [...]
• 7. Incongruentie
• Een grote groep leerlingen ging klagen [...]
• 8. Verwijsfout
• De tante voor wie [...]

Antwoorden opdracht Q

• 9. Foutieve samentrekking
• [...] en deze  (dat computerprogramma) willen we wel hebben.
• 10. Incongruentie
• Een gedeelte van de vragen is ...
• 11. Verwijsfout
• [...] maar ik vind het niet mooi.
• 12. Foutieve beknopte bijzin
• Als je goed getraind hebt, [...]

Antwoorden opdracht Q

• 13. Incongruentie
• de directie [...] heeft genomen.
• 14. Verwijsfout
• Omdat zij veel te laat vertrokken, [...]
• 15. Incongruentie 
• 75 procent van de deelnemers heeft zich opgegeven [...]

Antwoorden opdracht R

• 1. Verwijsfout
• Het spel dat [...]
• 2. Foutieve beknopte bijzin
• Toen de Tesla strak in de lak zat en net opgepoetst was, [...]
• 3. Verwijsfout
• De kinderen met wie ik vroeger speelde [...]
• 4. Foutieven beknopte bijzin
• Als je slaapt en soest, [...]

Antwoorden opdracht R

• 5. Incongruentie
• Maar ze werkt die slecht uit.
• 6. Incongruentie
• Een aantal leerlingen heeft 
• 7. - (inversie)
• 8. Foutieve beknopte bijzin
• Nadat hij uren in de verongelukte auto had vastgezeten, [...]
• 9. Verwijsfout. Het is niet eerlijk dat zij zonder leren een 8 halen [...]

Antwoorden opdracht R

• 10. Verwijsfout
• Het ergste wat ik me kan voorstellen [...]
• 11. dat/als constructie
• Mijn hond denkt dat hij automatisch ook wat lekker krijgt, als we de koelkast opendoen.
• 12. pleonasme
• Geeft en gratis
• 13. Verwijsfout. Alles wat jij hebt gedaan [...]   

Antwoorden opdracht R

• 14. Foutieve beknopte bijzin.
• Terwijl we gezellig zaten te kletsen...
• 15. Contaminatie
• Ik weet waar je huis staat, ik weet waar je woont.