Besturingstechniek BBL - Les 1 - Inleiding

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 2

Besturingstechniek - Les 1

Noem twee voordelen van machines ten opzichte van de mens.

Besturingstechniek

Besturingstechniek is het in gang zetten van acties onder bepaalde voorwaarden.

Die acties kunnen zijn: 

- de motor van de pomp gaat draaien;

- de motor van een lopende band die in werking wordt gezet;

- een deur die automatisch open of dicht gaat.

Voorbeelden van besturingstechniek
op je eigen werkplek?

Besturingstechniek

• Wat is het verschil tussen besturingstechniek en meet- en regeltechniek?
• Bij meet- en regeltechniek worden processen geregeld door of met een procesgrootheid.
  Bijvoorbeeld door de temperatuur, druk, snelheid of het niveau.
• Bij meet- en regeltechniek gaat het om het bereiken en handhaven van een grootheid.
  

Besturingskring

Om een proces in werking te zetten is een stuurkring nodig.

Een besturingskring is een proces waarbij als de ene stap is uitgevoerd 

de besturing 

als aan alle voorwaarden in het "programma"  is voldaan 

de volgende stap "laat" uitvoeren.

meet- en regeltechniek

besturingstechniek

lichtschakelaar

laagwaterbeveiliging

thermostaat

deurbel

Benoem onderdelen van een besturingskring (in volgorde, begin bij proces)

handknop

pneumatische cilinder (zuigerstangloos type)

schuifdeur

Figuur 1.3: Automatische schuifdeur met pneumatische cilinder, handknop en besturingskastje.

Besturingskast

Drukknop

Pneumatische cilinder

Schuifdeur

Automatische schuifdeur

Besturingskring

Besturing schuifdeur

Door een druk op de drukknop gaat er een 

signaalnaar de besturingskast.

Vanuit de besturingskast wordt een 

commando naar de pneumatische cilinder

gestuurd.

De cilinder krijgt de opdracht uit te gaan, waardoor de schuifdeur open gaat.

Besturingskring

Signaalgevers

Signaalgevers zijn de "oren en ogen" van de installatie.

De signaalgevers zijn bedoeld om iets te kunnen waarnemen.

Een signaalgever is een meetinstrument en wordt ook wel eens een detector of sensor genoemd.

In het voorbeeld van de automatische schuifdeur is de drukknop de signaalgever. Het signaal komt als de knop wordt ingedrukt.

Signaalgevers

Signaalgevers geven een signaal af, dat signaal gaat naar de besturing.

Signaalgevers zijn informatie-omzetters, ze zetten een meetwaarde (beweging, licht, temperatuur) om in een pneumatisch of electronisch signaal.

Welke soorten signaalgevers ken je?

Hoe controleer je of een signaalgever goed afgesteld staat?

Wat zijn de meest voorkomende afwijkingen bij de optische signaalgevers
(1 per klik)

Signaalgevers

Benaderingsschakelaar

Wanneer pas je een pneumatische signaalgever toe?

1. Als er geen metaal aanwezig is
2. In een stoffige omgeving
3. Als er een cilinder of pneumatische klep bediend moet worden.
4. Als mijn reflector niet goed werkt

Besturingskring

De componenten van een automatische installatie wisselen informatie uit. 

Er zijn twee verschillende informatiestromen:

- Signalen: gaan van de signaalgevers naar de besturing.

- Commando's: gaan van de besturing naar de uitvoerorganen.

Besturingskring

Signalen en commando's kunnen op verschillende manieren worden overgedragen, zoals:

- pneumatisch (met luchtdruk);

- hydraulisch (met oliedruk);

- elektrisch;

- met licht (glasvezelkabel; vuurtoren).

Binaire signalen en commando's

Binair betekent 'twee-waardig'.

Een binair signaal of commando heeft twee mogelijkheden.

Bijvoorbeeld wel of geen licht, wel of geen contact, wel of geen warmte.

Denk aan een deurbel, lichtschakelaar, bewegingssensor.

Binaire signalen en commando's

Deurbel-installatie

1 belschakelaar (handbediend, terugverend)

bel

batterij

+

bel

belschakelaar (handbediend, terugverend)

I-<-

stroomkring

12. Welke 4 basisfuncties zijn er?

Uitvoerorganen

Uitvoerorganen zijn de "handen en voeten" van het proces.

Uitvoerorganen kunnen iets uitvoeren, bijvoorbeeld:

- bewegingen maken (pneumatische cilinder, elektromotor);

- licht geven (lamp);

- geluid maken (sirene, claxon, bel);

- verwarmen (verwarmingselement).

Uitvoeringsorganen worden vaak niet direct aan- en uitgezet.

Uitvoerorganen - Hoofdschakelelementen

Uitvoerorganen, zoals de cilinder bij de automatische schuifdeur, worden vaak niet direct door de besturing aan- en uitgeschakeld. Dat gaat via een hoofdschakelelement.

Een voorbeeld van een hoofdschakelelement in het voorbeeld van de automatische schuifdeur is een (5/2) ventiel.

Uitvoerorganen

Wat is de functie van een uitvoerorgaan?

Wat is de functie van een signaalgever?

De juiste volgorde van de informatie-overdracht in een stuurkring is:

1. installatie, besturing, signaalgever, uitvoerorgaan
2. besturing, installatie, signaalgevers, uitvoerorgaan
3. installatie, signaalgevers, besturing, uitvoerorgaan
4. signaalgevers, installatie, besturing, uitvoerorgaan

Een verwarmingsspiraal is een:

1. uitvoerorgaan
2. hoofdschakelelement
3. signaalgever
4. besturingscomponent

Welke bewering is waar?

1. Een fotocel is een uitvoerorgaan.
2. Handknoppen zijn signaalgevers.
3. Uitvoerorganen zijn informatie-omzetters
4. Er bestaan alleen maar pneumatische schakelaars.

Een binaire signaalgever is op te vatten als een:

1. transmittersignaal 4-20mAmp
2. besturingscomponent
3. twee-standenschakelaar
4. uitvoerorgaan