§3.3- Indonesisch nationalisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

De koloniale relatie tussen Nederland en Indonesië

3. Machtsuitbreiding en verzet (1870-1942)

Machtsuitbreiding en verzet: 1870-1942

Cutuurstelsel (1830-1870)

• Koloniale overheid: baas van de grond
  
• 
  
• 
  
• Vorsten: gezag over de bevolking
  
• 
  
• 
  
• Boeren aan het werk zetten.
  

• krijgen herendiensten
  
• krijgen een vast salaris
  
• cultuurprocenten
  

• Verplicht 20% verbouwen voor Nederland
• Plant loon
• Werkdruk
• Hongersnoden (door verplichtingen konden boeren niet voor zichzelf oogsten)

Tijdens het Cultuurstelsel (1830-1870) moesten de Javaanse boeren producten aan Nederland leveren.

Welke producten waren dat?

1. aardappels en vlees
2. specerijen
3. brood en groente
4. koffie en suiker

Tijdens het Cultuurstelsel kregen de Javaanse vorsten geld van het Nederlandse bestuur.

Dit geld noemen we:

1. batig slot
2. plantloon
3. cultuurprocenten
4. pacht

De Javaanse vorsten dwongen de boeren meer te verbouwen dan eigenlijk verplicht was. Dit leverde de vorsten extra geld op.

De stelling is:

1. goed
2. fout

Waarom leidde het Cultuurstelsel tot hongersnoden?

Omdat de boeren

1. minder geld gingen verdienen.
2. steeds minder zin kregen om te werken.
3. veel producten voor de export moesten leveren

Een groep leden van de Tweede Kamer vond halverwege de 19e eeuw dat de Nederlandse regering moest stoppen met het Cultuurstelsel. Deze groep wilde dat zelfstandige ondernemers een bedrijf in Indonesië konden beginnen.

Hoe noemen we deze groep?

1. liberalen
2. communisten
3. socialisten
4. confessionelen

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier Nederland zijn macht uitbreidde en welke gevolgen dit had voor de bevolking van Indonesië

🏵

🌴

🌴

🌴

🕳

🌴

🕳

🛢

🛢

🛢

Koffie

☕️

⚽️

🌴

🍚

🍚

🍚

🍚

🖇

🖇

🚬

🌴

🚬

Goud

🏵

🌴

🛢

🌴

🌴

☕️

🛢

🌴

🍭

🏵

🏵

☕️

Palmolie

🌴

Tabak

🚬

Aardolie

🛢

Suikerriet

🍭

Kolen

🕳

Rubber

⚽️

Rijst

🍚

Tin

🖇

Thee

🍵

🍵

🍵

Werken op de plantages

• Vaak te weinig arbeiders (gebieden dunbevolkt)

• Arbeiders worden voornamelijk uit China gehaald

• Deze contractarbeiders worden koelies genoemd

Behandeling van de koelies

• Werken keihard voor een laag loon (onder contract)

• Koelies worden zeer slecht behandeld (lijfstraffen)
  

• Opstanden worden keihard neergeslagen
  

Vanaf 1870: Nederland breidt zijn macht uit

• Grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)

• Bouw van het Suez-kanaal: goede én kortere route naar Nederlands-Indië

• Modern-imperialisme: uitbreiding  kolonies door Europese landen

• 1914: Nederlands gezag in heel Nederlands-Indië gevestigd.

Wat was voor Nederland een reden om rond 1870 zijn grondgebied in Indonesië uit te breiden?

1. Nederland wilde de slavenhandel uitbreiden.
2. Nederland wilde er gevangenen naar toe kunnen sturen.
3. Nederland wilde het Cultuurstelsel uitbreiden.
4. Nederland wilde meer macht en aanzien krijgen in de wereld.

Na de afschaffing van het Cultuurstelsel kwamen er meer particuliere ondernemingen in Indonesië. Op deze ondernemingen ontstond een tekort aan arbeidskrachten.

Op welke wijze werd dat tekort aan arbeidskrachten opgelost?

1. Door het aannemen van blanke Europeanen
2. Door het inhuren van contractarbeiders
3. Door het kopen van slaven

Ondernemers in Indië (1)

• Liberalen willen niet dat de overheid zich met de economie bemoeit.

• Tegenstanders cultuurstelsel
  

• Nederland heeft een 'ereschuld'

Ethische politiek

• Ontstaat rond 1900 in Nederland

• Inlossen van de 'ereschuld'

• Hoofddoel:

1. Beschaving en cultuur bij brengen;
   
2. Opvoeden tot meer zelfstandigheid.

De Ethische politiek bestond uit:

• Irrigatie, emigratie, educatie

• Irrigatie: verbeteren van landbouwgrond --> hogere voedselopbrengst

• Emigratie overbevolking op Java tegengaan en in de Buitengewesten het gebrek aan arbeidskrachten oplossen.

• Educatie: armoede overwinnen

De gevolgen van beter onderwijs

• Inheemse bestuurders krijgen Westers onderwijs.
  

• ..en leren daar over vrijheid en democratie
  

• Gevolg: ontstaan nationalisme in Nederlands-Indië

• Let op: Ook in andere kolonies ontstaat nationalisme

Hoe gaat Nederland om met het opkomend nationalisme?

• Gematigde nationalisten mogen meepraten in de Volksraad (1918)

• Voorlopig geen onafhankelijkheid (“Duurt nog wel een paar honderd jaar.”)

• Volksraad stelt niet veel voor: mag alleen advies geven aan de regering
  

Begrippen uit deze les

• liberalen


• koelies


• modern imperialisme
• Nederlands imperialisme
• nationalisme
• Ethische politiek
• Onderontwikkeling

Personen uit deze les

• Johannes van Heutsz

Jaartallen uit deze les

• 1901: Ethische politiek ingevoerd
• 1914: Heel Nederlands-Indië onder Nederlands gezag.

huiswerk:

Leren:

Maken: §3.3: opdr. 1 t/m 5

Klaar?

• Maken: test jezelf opdr. 1 t/m 3
• Extra filmpjes over de Ethische politiek bekijken

Let op: voor de SO hoef je naast §3.1 en §3.2 van §3.3 tot het stuk nationalisme leren!!

De koloniale relatie tussen Nederland en Indonesië

4. Indonesië wordt onafhankelijk (1918-1949)

Terugblik op de vorige lessen

Vanaf ongeveer 1900 vonden veel Nederlanders dat Nederland niet alleen moest verdienen aan Indonesië. Nederland moest het land ook helpen met bijvoorbeeld onderwijs en ziekenzorg.

Onder welke naam staan deze plannen bekend?

1. batig slot
2. ethische politiek
3. kolonisatie

Na 1870 kreeg Nederland meer macht in Indonesië.

Met welk gevolg kreeg Nederland al snel te maken?

1. Er werd meer gevochten tussen Indonesiërs onderling.
2. Er werd minder vaak gevochten tussen Nederlanders en Indonesiërs.
3. Het verzet van de Indonesiërs tegen de Nederlanders nam toe.

Tussen 1900 en 1945 groeide het nationalisme in Indonesië.

Welke oorzaak voor de groei van het nationalisme is juist:

1. de invoering van de Ethische Politiek
2. de Nederlandse belofte van onafhankelijkheid
3. de toename van de Indonesische bevolking

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen op welke manier Indonesië onafhankelijk werd en hoe Nederland hiermee omging.

Teleurstelling bij Indonesische nationalisten

• De Volksraad heeft weinig invloed

• Jongeren krijgen meestal niet de goede baan waarvoor ze zijn opgeleid

• Uit alles blijkt: voorlopig nog geen onafhankelijkheid, het bevalt de Nederlanders wel in Indië (Tempo Doeloe)

Gevolgen

• Radicalisering: geen samenwerking meer met de Nederlanders

• (Gewapende) strijd voor onafhankelijkheid, bijvoorbeeld met een opstand

• Partai Kommunis Indonesia (PKI)

• Partai Nasional Indonesia (PNI)

Partai Kommunis Indonesia (PKI)

• 1914
• Net als Lenin (SU) in opstand komen tegen de gevestigde orde

Partai National Indonesia (PNI)

• Opgericht: 1927                                        Leider:Soekarno


• Geweldloze organisatie

1.  Weigeren om met NL samen te werken.
   
2. Weigeren deel te nemen aan de Volksraad

• 1929: Soekarno wordt gearresteerd 

            

Hierdoor wordt Soekarno alleen maar populairder

Reactie Nederland

• Partijen worden verboden: PKI (1927), PNI (1931)

• Leiders worden gevangen gezet: Soekarno en Hatta (PNI)

• Alleen gematigde groepen werden toegestaan

Begrippen uit deze les

• nationalisme

Personen uit deze les

• Soekarno
• Hatta

Jaartallen uit deze les

• 1914: PKI ontstaat
• 1926: opstand PKI
• 1927: PNI ontstaat
• 29 december 1929: Soekarno wordt gearresteerd
• 1933: Soekarn wordt verbannen naar een ander eiland.

huiswerk:

Leren: §3.3

Maken: §3.3: opdr. 6, 7, 8

Klaar?

• Maken: digitale toets §3.3
• Maken: test jezelf opdr. 1, 2, 3
• Leren: §3.3
• Filmpjes bekijken (zie volgende slide)